«ՈՂՋՈՒՆԵԼԻ Է ՍՏԵՓԱՆ ԴԵՄԻՐՃՅԱՆԻ ՄԻԱՎՈՐՄԱՆ, ՀԱՄԱԽՄԲՄԱՆ ՈՐՈՇՈՒՄԸ»

Ժիրայր Սեֆիլյանի բաց նամակը Ալեքսանդր Արզումանյանին

Ալիկ ջան.

Ընդունելով հանդերձ բաց նամակի ձեւով ինձ ուղղված երկխոսության կոչը, դժվար էր վշտիս օրերին գրիչ վերցնել: Սակայն նկատի ունենալով մեր երկխոսության լրջությունն ու կարեւորությունը, կարողացա ուժ գտնել եւ անցնել գործի:

Օգտվելով առիթից, ընդունելով քո եւ բազմաթիվ ընկերների ցավակցությունը, իմ խորին շնորհակալությունն եմ հայտնում բոլոր այն մարդկանց, ովքեր կիսեցին իմ եւ ընտանիքիս վիշտը:

Վերջին տարիներին հաճախ եմ կրկնել այն միտքը, որ մենք՝ հայերս, համախմբվելու ենք, եւ դա տեղի է ունենալու առանց մեր որոշման, տեղի է ունենալու աներեւույթ գերուժի պարտադրանքով, որին պայմանական անվանում ենք «ժամանակ»: Այո, ժամանակներն են մեզ ստիպում հավաքվելու իրար գլխի: Հեռակա կարգով ես ու դու իրար ճանաչել ենք, սակայն, ի դժբախտություն մեզ, լինելով գաղափարաքաղաքական տարբեր ճամբարների ներկայացուցիչներ, հանուն մեր երկրի եւ մեր ժողովրդի ապագայի, մեր մեջ ուժ չենք գտել իրար հետ երկխոսելու: Բայց ժամանակը մեզ պարտադրեց դա անել:

Երկուսիս կամքից անկախ, չորս ամիս գտնվեցինք հարեւան բանտախցերում: Ճիշտ է, այնտեղ չէինք կարողանում բանավոր կամ գրավոր հաղորդակցվել, սակայն դա տեղի էր ունենում մտովի: Ես վստահ եմ, որ երկուսս էլ այնտեղ նույնանման մտորումների մեջ էինք, եւ այս բաց նամակների տեսքով երկխոսությունը լինելու է ընդամենը այդ օրերի մեր մտորումների սղագրությունը:

Ուզում եմ հիշեցնել, որ քո «Քաղաքացիական անհնազանդություն» եւ մեր «Հայ կամավորականների համախմբում» նախաձեռնությունների միաժամանակ ծնվելու փաստը նույնպես պատահական չի կարելի համարել եւ պետք է վերագրել ժամանակների հրամայականին:

Այո, դու ճիշտ ես, երբ ասում ես, որ այսօր վտանգի ճակատային գիծը անցնում է մեր էության եւ խորթ էության միջեւ: Այս վտանգի առկայությունը պետք է սթափեցնի մեզ, պարտադրի մի կողմ դնել տարաբնույթ գաղափարաքաղաքական իզմերի, ըստ էության օտարի կողմից ներմուծված եւ արհեստական պառակտվածություն առաջ բերած վիճակը: Այս վիճակից միշտ օգտվել եւ օգտվելու են էությամբ հակահայ ուժերը, հանձինս Քոչարյան-Սերժիկ հայտնի զույգի, որոնց ձեւավորած ռեժիմը վերջերս Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը շատ դիպուկ բնութագրեց՝ անվանելով այն մոնղոլա-թաթարական: Ուստի, եկող օրերի մեր խոհերն ու գործնական քայլերը պետք է ուղղված լինեն առկա հակահայ ռեժիմի տապալմանը:

Վերադառնալով իզմերին (նացիոնալիզմ, սոցիալիզմ, լիբերալիզմ…), որի պատճառով մեզ նման հազարավոր հայ մարդիկ իրարից հեռու են մնացել, եւ գիտակցելով այս սխալ ընթացքը, մենք այսօր պետք է խոսենք միայն մեր մեջ առկա գաղափարների, ցանկությունների, ընդհանրությունների մասին, որոնք, կարծում եմ, անհամեմատ ավելի շատ են, քան հակասությունները: Իսկ հակասությունների մասին մենք կարող ենք քաղաքակիրթ եւ բարեկիրթ ձեւով բանավիճել միայն այս ռեժիմը տապալելուց հետո, եւ որի նպատակը պետք է լինի որոնել ու գտնել առկա գաղափարների ոսկե միջինը, որը միգուցե օրին՝ հավակնությունն ունենա կոչվելու «Հայկական գաղափարաբանություն», «Կառավարման հայկական մոդել» եւ այլն:

Այսօր ես ու Վարդանը գտնվելով բանտում, ոչ միայն լավատեղյակ ենք դրսի անցուդարձին, այլ նաեւ զգում ենք օր օրի թափ առնող հայաստանյան ազատագրման նոր շարժումը, նրա շունչն ու ոգին, որի մասնակիցը կուզեինք տեսնել ընդդիմադիր բոլոր գործիչներին: Այս իմաստով մեզ համար շատ ուրախալի եւ ողջունելի է Ստեփան Դեմիրճյանի միավորման, համախմբման որոշումը: Հույս ունենք, որ առաջիկա օրերին մնացած ընդդիմադիր գործիչները նույնպես կընդունեն նման որոշումներ:

Ես միշտ այն կարծիքին եմ եղել, որ այս ռեժիմը իրենից մեծ բան չի ներկայացնում, եւ նրան տապալելը շատ դժվար չէ: Դա գլխավորապես կախված է ընդդիմության համախմբվածությունից, կազմակերպվածության եւ վճռականության հանգամանքներից: Մեր կյանքում ամեն ինչ չէ, որ որոշվում է նյութական հարթությունում, այսինքն՝ եթե նրանք ունեն շատ փող եւ բիրտ վարչական մեքենա, դա երբեք չի նշանակում, թե հզոր են, որովհետեւ հզորությունը գտնվում է այլ հարթության մեջ: Դա է ոգին ու հոգին, որը Աստված չի խնայել եւ բավարար չափով շնորհել է հայ ազգին:

Եվ այսպես, ամփոփելով իմ առաջին նամակը, Ձեզ եմ միանում, ասելով՝ «Պայքար, պայքար մինչեւ վերջ»: