ԵՐԵՎԱՆԸ ԽԱՐԻԶՄԱՏԻԿ Է, ՀԱՅԵՐԸ՝ ՍԻՐԱԼԻՐ

Ղազախական «Արտ եւ շոկ» փորձարարական թատրոնի արտիստների տպավորությունները

«Հայֆեստ» թատերական փառատոնի շրջանակներում Հայաստան էր ժամանել ղազախստանյան «Արտ եւ շոկ» փորձարարական թատրոնը՝ «Գագարին» դրամայով (բեմադրությունը՝ Գալինա Պյանովայի): Թատրոնը ստեղծվել է 2001-ին՝ Ալմաթիում: Դերասանները կիրառում են թատերարվեստի տարբեր արտահայտչամիջոցներ՝ իմպրովիզացիա, մնջախաղ, ձայնանմանակում: «Արտ եւ շոկի» «Գագարին» ներկայացումը նոր տեսակետ է՝ տիեզերագնացության փաստի վերաբերյալ: Թատերախմբի արտիստները սիրով զրուցեցին «Առավոտի» հետ:

– Թատերախումբն արդեն 4-րդ անգամ է մասնակցում «Հայֆեստին»: Ձեր տպավորությունները հայ հանդիսատեսի մասին:

Գալինա Պյանովա- Սա մեր ամենասիրելի հանդիսատեսն է: Այսպես եմ ասում ոչ թե քաղաքավարությունից, այլ նրա համար, որ իսկապես լավ տպավորություն եմ ստացել: Հայաստանցի հանդիսատեսը սրտաբաց, անկեղծ, թատրոնը եւ արտիստին գնահատող հանդիսատես է: Մենք ամեն անգամ գալիս ենք Հայաստան՝ սրտանց երկխոսելու հայ հանդիսատեսի հետ, որին միշտ ուզում ենք նորովի ներկայանալ ու զարմացնել՝ լավ իմաստով:

Վերոնիկա Նասալսկայա- «Գագարին» ներկայացման պրեմիերան եղավ Երեւանում, մենք ուզում էինք առաջինը հայ հանդիսատեսը դիտեր այն, որովհետեւ միշտ պատրաստ է երկխոսության եւ էքսպերիմենտի:

– Իսկ ինչո՞ւ Գագարինի եւ տիեզերք թռչելու թեմա:

Վերոնիկա Նասալսկայա- Այս ներկայացման վրա աշխատել ենք շուրջ 3 տարի, սա մեր ամենաերկար նախագիծն է: Մինչ ներկայացման «մարմին առնելը»՝ փորձել ենք բոլոր թեմաները, որոնք առնչվում էին Յուրի Գագարինին, խաղացել հենց Գագարինի պատմությունը: Կարծում ենք, որ նա մոլորակի ամենակարեւոր մարդն էր, որովհետեւ առաջինն էր, որ մուտք գործեց մարդու համար անձեռնմխելի եզերք: Եվ ինչպիսի՞ վերջաբան նման մարդու համար: Տիեզերք թռչելուց հետո նա դառնում է Աստված, սրբապատկեր ու անգամ իր համար դադարում է մարդ լինել, նրան նույնիսկ չեն թույլատրում իբրեւ օդաչու թռչել: Գագարինին որպես Աստված էին վերաբերվում, մինչդեռ նա ինքը Աստծուն էր որոնում:

– Ինչո՞ւ Գագարին եւ ոչ թե Վալենտինա Տերեշկովա:

Գալինա Պյանովա- Տերեշկովան առաջին կին տիեզերագնացն էր, բայց ոչ առաջին տիեզերագնացը: Հետո մեզ գենդերային հարցերը չէ, որ մտահոգում էին: Տերեշկովան այժմ էլ ողջ է, հզոր կին, իսկ Գագարինը չկա: Ժամանակին մարդիկ գլուխները կորցրել են, երբ ռադիոյով հայտարարվել է, թե մարդը տիեզերքում է հայտնվել, բոլորը մտածում էին՝ դա հնարավոր չէ, խելահեղություն է… Գագարինը հրաշք գործեց փաստորեն, իսկ առաջինը լինելով՝ միշտ չէ, որ լավ է դասավորվում տվյալ անհատի կյանքը:

Վերոնիկա Նասալսկայա- Գագարինի զոհվելու հարցը մինչեւ հիմա առկախ է մնացել: Ախր ինչո՞ւ պիտի մարդը զոհվեր հենց փառքի զարթոնքին: Այս ներկայացմամբ մտադիր չենք ինչ-որ բաներ փորփրել, ինչ-ինչ հարցերի պատասխաններ տալ, եզրակացությունները թողնում ենք հանդիսատեսին… Այսօր արեւմուտքում մոդայիկ է այս թեման՝ արդյո՞ք Գագարինը թռչել է տիեզերք, կամ եթե թռչել է՝ ի՞նչ մեծ բան է արել որ: Արեւմուտքի մարդիկ ասում են Արմսթրոնգից կարելի է ավելի շատ խոսել, նա Գագարինից հետաքրքիր է: Մենք տարբեր առիթներով հակադրվում ենք այդ կերպ մտածողներին: Դրա համար էլ որոշել ենք ստեղծել խորհրդային տիեզերագնացի ու մարդու կերպարը:

– Իսկ այսօր ինչո՞վ կարելի է զարմացնել 21-րդ դարի մարդուն:

Գալինա Պյանովա- Հոգեբանական թատրոնով…

Վերոնիկա Նասալսկայա- Եթե ուզում ես զարմացնել, գործի ես դնում ամեն մեթոդ, իսկ մեր նպատակը դա չէ: 90-ականներին բոլորը համատարած հանվում էին բեմի վրա, եղավ մի շրջան, երբ թատրոնը հասավ նատուրալիզմի բարձրակետին. անգամ բեմի վրա կենդանիներին էին ծեծում: Ախր թատրոնի խնդիրը բնավ վառվռունությամբ զարմանք պատճառելը չէ, այլ անգամ 21-րդ դարում հանդիսատեսին երեխայի նման հուզվել, ծիծաղել կամ լաց լինել ստիպելը: Եթե դերասանը կարողանում է մի 80 րոպե հանդիսատեսին կտրել իրականությունից՝ կոմպյուտեր, փող աշխատելու միջոցներ, աշխատանքային սթրեսներ, նյութապաշտություն, եւ նրան մենակ թողնել իր զգացմունքների հետ, ուրեմն՝ բրավո: Եթե դահլիճը քեզ հետ միաժամանակ շնչում-արտաշնչում է՝ առանց իրեն հաշիվ տալու, ուրեմն զուր չէին արտիստի ջանքերը:

– Ձեր կարծիքը «Հայֆեստ» փառատոնի մասին:

Գալինա Պյանովա- Մենք միշտ սիրով ենք ընդունում փառատոնի կազմակերպիչների հրավերը ու ամեն անգամ Հայաստան գալով՝ մտածում, թե ինչքան բարձր է «Հայֆեստի» նշաձողը: Ցանկանում ենք համապատասխանել այդ նշաձողին: Այստեղ հանդիպում ես արվեստի լավագույն արտադրանքին ողջ աշխարհից, եւ զուր չէ, որ «Հայֆեստը» ճանաչվել է ԱՊՀ լավագույն փառատոն: Եթե եվրոպական լավագույն թատրոնները «Հայֆեստին» գալիս են իրենց հաշվին, ինչպես կգնային հանրահայտ այլ փառատոների, ուրեմն մի բան գիտեն: Շատ ենք սիրում նաեւ Երեւանը, ինքնատիպ, խարիզմատիկ եւ բարի քաղաք է, բնակիչներն էլ՝ սիրալիր ու հյուրասեր: