Հերքելով լուրերը, որ ինքը կրակել է ուսուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ, ասաց գեներալ
Սեյրան Սարոյանը
– Դուք հայտնի եք որպես զինվորական կենսագրություն ունեցող մարդ, ղարաբաղյան պատերազմի հերոս եւ 4-րդ ամենամեծ կորպուսի հրամանատարն էիք, ի՞նչը ձեզ ստիպեց թողնել այդ ամենը եւ զբաղվել քաղաքականությամբ:
– Ես դուրս էի եկել քաղաքականությունից եւ մտել էի բանակաշինության մեջ: Պատերազմում հաղթելուց հետո բանակաշինությունը ամենակարեւոր խնդիրն էր, այսինքն՝ բանակը հզորացնելով, մենք գիտենք, որ արտաքին թշնամուց պաշտպանված ենք: Էսօր երբ տեսնում եմ, որ արդեն ունեմ բանակում ինձ փոխարինող մարդիկ, մտածում եմ, որ չի կարելի, չէ՞, սերունդը աճում է, ես ընկերներ ունեմ, արդեն գնդապետ տղերք են, ամաչում էի աչքներին նայել, որովհետեւ չի կարելի էդ տղերքի ճամփեն փակել: Բանակում սերնդափոխությունը պարտադիր է, որովհետեւ՝ միշտ մենք, միշտ մենք, էդ տղերքն էլ են, չէ՞, կռվով անցել, մեզ նման ակադեմիաներում են սովորել, պետք է աճեն, այսինքն՝ սերնդափոխությունը ամեն տեղ է պետք եւ նաեւ խորհրդարանում է պետք: Ինչ ստեղծվել է մեր խորհրդարանը՝ նույն մարդիկ են, նույն մարդիկ պարտադիր պիտի լինեն, ինչի՞ պիտի լինեն: Եվ նույն բաների մասին են խոսում: Իսկ մեր հարեւանները աճում են, զարգանում են, նոր մեթոդներով են ապրում, մենք՝ նորից հին տաշտակը: Արդեն հերիք չի՞ 20 տարի նույն բանի մասին լսել: Էդ է նպատակս, որ ես ուզեցի մտնել քաղաքական դաշտ:
– Այսինքն՝ անձամբ Սեյրան Սարոյանը նորություննե՞ր է ուզում բերել քաղաքական դաշտ:
– Իմ նորությունը էն է, որ փորձելու եմ իմ անձով, պետության համար ծառայած ամեն ինչով բոլորին բերենք օրինական դաշտ, հարկային դաշտ: Արտաքին վտանգները բոլորս ենք զգում, եւ այդ ամենը տեսնելով՝ զգում եմ, որ իմ տեղը էսօր պառլամենտում է. մեր հակառակորդը միայն մեր պետության բյուջեի չափ իր բանակի բյուջեն է կազմել: Քնել ենք ու չենք պատկերացնում՝ էգուց ի՞նչ է լինելու: Այսինքն՝ էսօր թրի կռիվ չի, էն մեր անցած կռիվն էլ պրծավ: Բոլորս պատկերացնում ենք, թե ինչ է կատարվելու, եթե մեր հակառակորդը նոր զենքերով սկսի կռվել: Ու մենք սրա մասին մոռացել ենք, մոռացել ենք, որ մենք Երեւանում կամ Էջմիածնում նստած՝ մեր հակառակորդը իր տնից մեր դեմ կարող է նոր զենքով կռվել:
– Ձեր կարծիքով, նրանք, ովքեր մինչեւ հիմա խորհրդարանում էին, այդ բաները չէի՞ն հասկանում, եւ հիմա դուք գալիս եք իրենց հասկացնելո՞ւ:
– Չաշխատող մարդը կարող է բոլորին թերագնահատել, աշխատող մարդը՝ երբեք: Ես գիտեմ, որ կան թերություններ, աշխատող մարդը կարող է թերություններ ունենալ, իհարկե, ես չեմ շփվել իրենց հետ, որ իմանամ՝ ինչ ձեւով են աշխատել, եւ իմ ժամանակն էլ չի հերիքել, որ հետեւեմ, տեսնեմ, թե ոնց են իրենք աշխատում: Դրա համար մտածել եմ, որ էսօր իմ տեղը ավելի շատ պառլամենտում է, քան՝ բանակում:
– Ձեր թեկնածությունն ընտրություններում պաշտպանելու է ՀՀԿ-ն, ՀՀԿ անդամ թեկնածուին՝ ոչ: Ինչո՞ւ ՀՀԿ-ն որոշեց հենց ձեզ պաշտպանել:
– Լուրջ մարդ ես, գիտեմ, հայրենիքդ սիրում ես, լսի՝ ես հո Ամերիկայից չե՞մ եկել, նոր մարդ չե՞մ էս պետության մեջ: Ասում եք՝ Հանրապետական կուսակցությունը, իսկ այդ կուսակցությունը ո՞ւմ գաղափարներով է առաջ շարժվում, Նժդեհի: Ճի՞շտ է: Ու էսօր մարդիկ եթե ընդամենը խոսքով կրկնում են Նժդեհի ասածները, ես դրանք իրագործում էի, մեր սահմանները պահում էի, ճի՞շտ է: Մարդ կա խոսքով է ասում, մարդ կա՝ գործով: Ես իրենց ասածները գործով ապացուցում էի, ո՞նց կարող էին ինձ չպաշտպանել: Այո, կան կուսակցականներ, որոնք միայն խոսում էին, իրենք ասելու տերն էին, ես՝ գործի, ես անողն էի: Հիմա էդ անողներից մեկը ուզում է գալ, կանգնել իրենց կողքին: Չպիտի՞ պաշտպանեին: Ինձ արդարացրել եմ իմ գործում, բոլորդ գիտեք, հիմա ուզում եմ իմ ուժերը փորձել նաեւ քաղաքական դաշտում: Ուզում եմ իմ արած գործը, մեր արած գործը նաեւ քաղաքական դաշտում պահենք:
– Ասում են, ձեր եւ Մանվել Գրիգորյանի անձնական հարաբերություններն այսօր վատ են, սրված:
– Երկու բառով ասեմ՝ Մանվելը իմ մեծ ախպերն է, իմ մեծ ընկերն է, մարտական ընկերս է, մեր մեջ երբեք ոչ մի բան չի եղել:
– Մեր թերթում տեղեկություն կար, որ ձեր սանիկ Անդրանիկ Զորբաբյանին ձեր ցուցումով կանչել են «բաժին»՝ վախեցրել, որ աշխատի ոչ թե Հակոբ Հակոբյանի, այլ ձեր օգտին: Տվե՞լ եք նման հրահանգ;
– Ո՞նց կարող է նման բան լինել, մենք հայ ենք, գիտենք, որ քավորը սրբություն է, ո՞նց կարող է լինել, որ քավորին թողնի, գնա… Էդ ասողները կամ «պանիկայի» մեջ են, կամ «ֆանտազիայի»: Հետո՝ Հակոբը իմ ընկերն է, մենք թշնամիներ չենք, ժողովուրդը որիս կընտրի՝ կընտրի: Ամեն մեկս էս ազգին ինչ ունեցել ենք՝ տվել ենք, եւ թող ժողովուրդը գնահատի:
– Ըստ որոշ գնահատականների, Էջմիածինը բարդ ընտրատարածք է լինելու, այստեղ դժվար ընտրություններ են սպասվում, եւ այսպիսի գնահատական տվողներն առաջին հերթին նկատի ունեն ձեր անձը: Ասում են, դուք կարող եք ուժ գործադրել, կեղծիքների դիմել:
– Այդ հարցին այսպես կպատասխանեմ, որ դու համոզվես՝ մտնելու եմ պառլամենտ եւ առաջին ելույթս հենց էն է լինելու, որ ասելու եմ՝ պառլամենտը պաշտպանվելու տեղ չի, մենք եկել ենք նորմալ օրենքներ մշակելու մեր պետության, մեր ազգի համար, եկեք այս անձեռնմխելիությունը հանենք եւ թող մնացածը նորմալ գնա առաջ: Եթե մենք սա հանենք, կունենանք նորմալ պառլամենտ, էլ մարդիկ ըսենց իրար չեն սպանի պառլամենտ մտնելու համար: Այ, էն ժամանակ կունենանք նորմալ պառլամենտ, որ կնստենք եւ օրենքներ կգրենք հօգուտ մեր ժողովրդի, ոչ թե հօգուտ մեր բիզնեսի, այլ՝ հօգուտ մեր ժողովրդի, ոչ թե մի քանի մարդս հարստանանք, եւ ողջ ժողովուրդը տառապի:
– Դուք հավատո՞ւմ եք, որ ղարաբաղյան հարցը լուծվելու է հողերի հանձնմամբ:
– Բա խի՞ չեք թողնում գանք քաղաքական դաշտ, սպանում եք: Լուրջ ասեմ՝ երբեք չհավատաս, որ էսօրվա իշխանությունները հող կտան որեւէ մեկին, երբեք չհավատաս: Մենք չենք գնացել ուրիշի հողը խլել, մեր հողն ենք ազատագրել:
– Լավ, բայց հարցի կարգավորումը օդի մեջ է մնացել, ինչպե՞ս է լինելու:
– Կգամ պառլամենտ, էն ժամանակ կտեսնեք: Մինչեւ հիմա ես լուծումը զենքով եմ հասկացել: Կմտնենք քաղաքական դաշտ, այնտեղ կերեւա:
– Դուք Սերժ Սարգսյանին դիտո՞ւմ եք որպես ՀՀ նախագահի թեկնածու:
– Ինչո՞ւ ոչ, ես երկրորդը նույնիսկ չեմ էլ տեսնում: Իմ ղեկավարն է եղել, ես տեսել եմ նրա ունակությունները, եւ պետության հաղթանակի մեջ ինքը մեծ ներդրում ունի, եթե ես մի մասնիկ ունեմ, ինքը մեծ ներդրում ունի: Եվ իրանից լավ էս հաղթանակը պահող չի լինի: Մարդը ո՞նց կպաշտպանի իր սարքած տունը: Այ ըտենց էլ ինքը մեր երկիրը կպահի:
– Ի՞նչ կրթություն եք ստացել:
– Պապս հայ գրականության ուսուցիչ է եղել, այսինքն՝ մեծացել եմ ուսուցչի ընտանիքում: Ուսուցչի ընտանիքում մեծանալը մի ուրիշ դաստիարակություն է, որովհետեւ ամեն քայլիդ հետեւում են, պապս շատ բարի էր եւ շատ գրագետ: Իսկ ինչ վերաբերում է ՌԴ գերագույն շտաբի ակադեմիայում սովորելուն, ապա այնտեղ ոչ միայն զինվորական կրթություն ստացանք, այլ՝ բազմակողմանի:
– Ասում են, ուսուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ դուք հարբած եք եղել եւ անվայելուչ բաներ եք ասել:
– Իմացեք, որ այդ բաները գրողը ինքն էլ չի հավատացել իր գրածին: Նախ՝ ո՞վ իրեն թույլ կտա խմել նոր շրջապատում, եւ հետո՝ ես երբեք մոտս զենք չեմ պահում, բոլորն էլ գիտեն, որ իմ մոտ զենք միայն սահմանում է լինում: Ժամանակին էլ շատ լրագրողներ հարցնում էին՝ ինչո՞ւ մոտդ զենք չես պահում: Ասում էի՝ ես տեղով զենք եմ, զենքը ինչի՞ս է պետք: Ես ուսուցչի ընտանիքում եմ ծնվել, մեծացել, ո՞նց կարող եմ ուսուցչի մոտ ինձ վատ պահեմ, կրակեմ եւ այլն: Երեւի սա կկարդան եւ իմ ուսուցիչները, չեմ ամաչի, որովհետեւ ճիշտն եմ ասում, միակ մարդիկ են, որ եթե սիգարետ ծխելիս տեսնում եմ՝ պահում եմ: Բոլորս էլ հասկանում ենք, որ այդ ամենը սեւ քարոզչություն է եւ ոչ մեկիս պատիվ չի բերում: