ԳԱՅԱՆԵ ՔԵՈՍԱՅԱՆԸ ՎԵՐԱԴԱՌՆՈՒՄ Է ԴԱՍԱԿԱՆԻՆ

Կոմպոզիտորը չի «խաղում» շոու-բիզնեսի կանոններով

Վերջերս «Առավոտը» ներկա էր Կամերային երաժշտության տանը ՀՀ կոմպոզիտորների միության նախաձեռնած հերթական համերգաշարին: Այլ կոմպոզիտորների երկերի թվում մեր ուշադրությունը գրավեցին Գայանե Քեոսայանի չորս ռոմանսները: Դրանք հետաքրքրական էին այն առումով, որ խոսքերը Կոմիտաս վարդապետինն էին: Ռոմանսները հնչեցրեց մեցցո սոպրանո Նինա Ամիրյանը՝ Ազգային օպերային թատրոնի կամերային նվագախմբի ընկերակցությամբ (դիրիժոր՝ Վիգեն Չարչօղլյան): Հետաքրքրությանը, թե Կոմիտասի խոսքերով մինչ այսօր գրված այլ ստեղծագործություններ կա՞ն, չմտաբերեցին անգամ համերգին ներկա երաժշտագետները: Այնպես որ, Գ. Քեոսայանի ռոմանսները ինչ-որ առումով նաեւ նորարարություն են: Կոմպոզիտոր Ռուբեն Սարգսյանի խոսքերով՝ ռոմանսների իրականացումը հետաքրքիր մտահղացում էր դրամատուրգիական առումով, որտեղ շեշտը դրված էր ազգային ֆոլկլորի վրա, ինչը մեր օրերում հաճախ խեղաթյուրվում է. «Գայանեն գտել է ռոմանսի քնարական գիծը, իսկ, որ ամենակարեւորն է, «զգացել» է Կոմիտասին»: Ըստ կոմպոզիտոր Վահրամ Բաբայանի՝ Գ. Քեոսայանի ռոմանսները լավ տպավորություն են թողել իր վրա. «Ցանկանում եմ, որ Գայանեի երկերը ավելի հաճախ հնչեն բեմերից: Հեղինակի ինտելեկտը, մտածելակերպը, ինչպես երգերում, այնպես էլ ռոմանսներում, բարձրության վրա են»: Իր գնահատականում ամենաժլատը երաժշտագետ Արմեն Բուդաղյանն էր. «Կապրե՞ն ռոմանսները, թե՞ ոչ՝ ժամանակը ցույց կտա: Կոմպոզիտորների միության կողմից հովանավորված այս նախաձեռնությունը, որ հնարավորություն տվեց շատերին «արտահայտվելու», Գայանեի դեպքում էլ առիթ էր ստեղծագործողի ներքինն արտահայտելու»:

Տարիներ շարունակ թե մասնագետները եւ թե երաժշտասեր հասարակությունը նրան գիտեն իբրեւ էստրադային երգերի հեղինակ: Ստեղծագործությունները, որ գտնվում են Ազգային ռադիոյի ֆոնդում, ժամանակին ձայնագրվել են Էլվինա Մակարյանի, Նադեժդա Սարգսյանի, Ռաիսա Մկրտչյանի կատարմամբ: Այսօր նոր սերունդն էլ է անդրադառնում կոմպոզիտորի երգերին: Գ. Քեոսայանի, այսպես կոչված՝ «թեթեւ ժանրի» ստեղծագործությունները հնչել են նաեւ ռուսաստանյան շոու-բիզնեսի ներկայացուցիչների կատարմամբ: Օրինակ, Մոսկվայի Կարմիր հրապարակում այս տարի ամռանը կատարվել է նրա «Վերջին զանգ» երգը, իսկ 2005-ի տարեմուտին՝ «Նոր տարին»:

Ի վերջո, կոմպոզիտորը ինչ-որ տեղ շահարկելով իր հայտնի ազգանունը, կարող էր ընդմիշտ հեռանալ հայրենիքից, ստեղծագործելով արտերկրում, բայց դա տեղի չունեցավ եւ չի էլ ունենալու, քանի որ, ըստ Գ. Քեոսայանի. «Ինֆորմացիան (մեղեդին), որ ինձ տրվում է վերեւից, ես պետք է հենց այստեղ՝ հայրենիքում «իրականացնեմ»:

Մեր հարցին՝ գուցե կոմպոզիտորը որոշել է հրաժե՞շտ տալ շոու-բիզնեսին, վերադառնալով, այսպես կոչված՝ լուրջ երաժշտությանը, Գ. Քեոսայանը պատասխանեց, որ դասականին վերադառնալն էլ է թելադրված ի վերուստ. «Ոչ, հրաժեշտ չեմ տվել շոու-բիզնեսին: Պարզապես այսօր չեմ գտնում մի կատարողի, որին կարողանայի երգերս վստահել: Ինչ վերաբերում է ռոմանսներիս, Ամենայն հայոց երգի վեհափառ Կոմիտասի քառյակներն ինձ այնպես գրավեցին, որ անհնար էր չգայթակղվել: Առաջիկայում հնարավոր է նաեւ «թեթեւ ժանրում» ստեղծագործելս զուգահեռեմ լուրջ երաժշտության ոլորտի հետ»:

Կոմպոզիտորից հաճախ լսելով Աստծո անունը եւ ունենալով այն դառը իրականությունը, որ որոշ ստեղծագործողներ տրվել են աղանդներին, հետաքրքրվեցինք՝ արդյոք մեր զրուցակիցը Հայ առաքելական եկեղեցու հետեւո՞րդ է: Այս առիթով Գ. Քեոսայանը ցավով ասաց, որ ինքը խորհրդային աթեիստական գաղափարախոսության զոհերից է. «Այն ժամանակ ընդունված չէր ամուսնանալ եկեղեցում՝ Աստծո կամոք, դրա համար էլ կյանքս այլ հունով ընթացավ: Փառք Աստծո, տատիկ եմ, ունեմ թոռնուհի, բայց երազում եմ գոնե երկրորդ անգամ պսակվել եկեղեցով»:

Գ. Քեոսայանը նշեց, որ իր թոռնուհու՝ Ստեֆայի հանդեպ սերը նոր լիցք է տալիս ստեղծագործելիս: Կոմպոզիտորն այսօր աշխատում է «Ստեֆայի երաժշտական օրագիրը» մանկական ալբոմի վրա, որը նախատեսված է 1-3-րդ դասարանի աշակերտների համար: