Երեկ
մաղթեց աշխարհահռչակ իրանցի կինոռեժիսոր Մոհսեն Մախմալբաֆը իր հայրենակիցներին: «Ոսկե
ծիրան» կինոփառատոնի Վավերագրական ֆիլմերի ծրագրում իրենց աշխատանքները ներկայացրած
ճանաչված կինոգործիչներ Միխայել Գլագովերը եւ Գունար Բերգդալը, ինչպես նաեւ Պետեր
Հոֆմանը երեկ հադիպեցին լրագրողների հետ: Գլագովերը ներկայացված է խաղարկային՝ «Թափառելով
հետնախորշերում» եւ վավերագրական՝ «Աշխատավորի վախճանը» ֆիլմերով: Գունար Բերգդալի
«Լյուդմիլա եւ Անատոլի» ֆիլմը չեռնոբիլյան աղետին նվիրված ֆիլմաշարի շարունակությունն
է: Իսկ Հոֆմանը առաջին անգամ է հայաստանում իր «Օլիվա, Օլիվա» ֆիլմով, որ մրցանակ
է ստացել Մարսելի փառատոնում: «Առավոտի» հարցին՝ ի՞նչ է որսացել վավերագրողի
աչքը Հայաստանում, պրն Գլագովերը պատասխանեց. «Առաջին տպավորությունս Հայաստանից
նեոնային լույսերն էին եւ օդանավակայանից քաղաք բերող ճանապարհի կազինոները: Ինձ
մոտ հարց առաջացավ, ինչո՞ւ քաղաքի մի մասը թաղված է խավարի մեջ, մյուս մասը՝ ողողված
լույսերով»: Բերգդալն ու Հոֆմանն էլ փաստեցին, որ թեեւ յուրաքանչյուր մարդ ունի հեքիաթների
ու սիրուն պատմությունների կարիք, ինչը եւ արտահայտվում է խաղարկային կինոյի լեզվով,
միեւնույն ժամանակ, նաեւ կենսական պահանջ կա վավերագրական կինոյի: Ամենատպավորիչը,
սակայն, համաշխարհային կինոյի վարպետներից մեկի՝ իրանցի կինոռեժիսոր եւ սցենարիստ
Մոհսեն Մախմալբաֆի հետ հանդիպումն էր: Նա իր ստեղծագործական կյանքի ընթացքում բազմաթիվ
արգելքների է հանդիպել Իրանում, որովհետեւ իր ֆիլմերով բարձրաձայնել է այդ երկրում
«արգելված» թեմաների մասին: Ըստ Մախմալբաֆի, Իրանում ռեժիսորները հաճախ դատապարտված
են կամ չնկարել իրենց ուզած ֆիլմը, ուր ամեն ինչ ներկայացվում է ինչպես կա իրականում,
կամ նկարել ու ձերբակալվել, կամ հեռանալ Իրանից: Այդ երկրում, ըստ վարպետի, գրաքննությունը
զանազան ձեւեր է ընդունում՝ կամ չեն հաստատում ֆիլմի սցենարը եւ ռեժիսորը ստիպված
է լինում այլ երկրում այն կյանքի կոչել, կամ խնդիրներ են առաջանում նկարահանված ֆիլմը
Իրանում ցուցադրելու ժամանակ: Որպեսզի պատրանք ստեղծվի, թե Իրանում գրաքննություն
չկա, օրինակ՝ աշխարհի մի շարք երկրներում ցուցադրված ու հաջողության արժանացած ֆիլմերը
Իրանում ցուցադրվում են, դիցուք, 50 տեղանոց դահլիճում: Շուրջ 20 ֆիլմի ու 27 գրքի
հեղինակ Մ. Մախմալբաֆին խնդրեցինք գնահատել հայաստանյան «Ոսկե ծիրանը»: «Այս փառատոնն
էլ հայերիդ նման էներգիայով է լեցուն: Մի քիչ կազմակերպչական ու մենեջմենթի թերություններ
ունի, դա էլ ժամանակի խնդիր է: «Ոսկե ծիրանը» 3 տարեկան երեխայի նման է՝ դեռ նոր
է քայլում ու պիտի տարիներ անցնեն, որ վազել սովորի: Լավ կլիներ, որ դրսում տեղադրված
էկրանի վրա լայն հանրությունը կարողանար որեւէ ֆիլմ միասին դիտել ու հաղորդակից լինել
փառատոնին: Որովհետեւ այլ բան է, երբ դու մենակ՝ քո տանն ես նայում ֆիլմը, այլ բան,
երբ դա արվում է մասսայական»: Հանդիպման վերջին իրանական կինոյի վարպետն այնուամենայնիվ
գովեց իր ծննդավայրը, իհարկե՝ նշելով. «Աղոթում եմ Աստծուն, որ ռեժիսորներին համբերություն
տա, երկրին՝ դեմոկրատիա»: Ստիպված եմ փաստել, որ եվրոպացի կինոռեժիսորների ֆիլմերի
ցուցադրությունները Երեւանում անցնում էին լեփ-լեցուն դահլիճում: Իսկ, օրինակ, Մ.
Մախմալբաֆի՝ 91 կինոփառատոնի մասնակցած եւ մի քանի փառատոներում լավագույն ֆիլմ ճանաչված
«Հեծանվորդը» ֆիլմի ցուցադրության ժամանակ «Նաիրի» կինոթատրոնի դահլիճում 20 մարդ
էր ներկա: Գ. ՀԱԿՈԲՅԱՆ
