ԴԵՊԻ ԵՎՐՈ՞ՊԱ, ԹԵ՞ ՀԵՏ Արթուր Բաղդասարյանը՝ Հայաստանի եւ գունավոր հեղափոխությունների մասին Արթուր Բաղդասարյանը «Օրինաց երկիր» կուսակցության նախագահն է, որը Հայաստանի խորհրդարանում ներկայացված կուսակցություններից երկրորդն է, նախագահի տվյալներով՝ ունի մոտ 60000 անդամ եւ երկրի ամենամեծ կուսակցությունն է: 1968 թվականին ծնված քաղաքական գործիչը 2003-ից խորհրդարանի նախագահն է եւ համարվում է երկրի նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հաջորդը, որը երկու անգամ նախագահ լինելուց հետո չի կարող 2008-ի ընտրություններին մասնակցել: – Ժողովրդավարությունը Հայաստանում այնքան լավ վիճակում չէ: Դուք կառավարական կոալիցիային եք պատկանում, սակայն արդար ընտրությունների, իրավական պետության եւ ժողովրդավարության վերաբերյալ Ձեր դիտողություններով, կարծես, ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ լինեք: Ինչպե՞ս կարող եք դա բացատրել: – Լինել կառավարությունում չի նշանակում, որ պետք չէ պայքարել բարեփոխումների համար: Մենք չենք կարող մեր աչքերը փակել եւ ասել, որ չենք տեսնում, թե երկրում ինչն է վատ: Լինել կառավարությունում մեզ համար առաջին հերթին նշանակում է պատասխանատվություն ստանձնել: Մեզ համար դա պարտավորություն է եւ ոչ՝ հաճույք: Ժողովրդավարությունը Հայաստանում դեռ երիտասարդ է եւ շատ թույլ: Մենք պետք է այն ուժեղացնենք, քանի որ այն տարածաշրջանում ազատության եւ խաղաղության գրավականն է: – Դուք հաճախ ասել եք, որ Հայաստանում պայքար կա հին եւ նոր ուժերի միջեւ: Ովքե՞ր են հին եւ նոր ուժերը: – Դա պայքար է երեկվա եւ այսօրվա միջեւ: Հին ուժերը նրանք են, որոնք դեռ պահպանում են յոթանասունամյա խորհրդային գաղափարախոսությունը: Նրանք կողմ են բարեփոխումներին մինչեւ այն կետը, քանի դեռ խնդիրն իրենց չի վերաբերում: Եվ նրանք մեծ ուժ են Հայաստանում: – Այդ ուժերը կառավարությունո՞ւմ են: – Իհարկե, նրանք կան նաեւ կառավարությունում: Մեր կոալիցիան նման է մի ամուսնության, որտեղ ավելի շատ պայքար կա, քան սեր: – Վրաստանում՝ Միխայիլ Սահակաշվիլին, Ուկրաինայում Վիկտոր Յուշչենկոն իրենց երկրներում կառավարության անդամներ են եղել: Երբ նրանք նկատեցին, որ տիրապետող ուժերով հնարավոր չէ բարեփոխումներ իրականացնել, նրանք դուրս եկան եւ դարձան գունավոր հեղափոխությունների ղեկավարներ: Դուք կդառնա՞ք նման ղեկավար Հայաստանում 2008 թվականի նախագահական ընտրությունների ժամանակ: – (Ծիծաղում է): Ես բարեփոխումների կողմնակից եմ: Բոլոր նրանք, ովքեր դեմ են խաղաղ բարեփոխումներին, նպաստում են, որպեսզի հեղափոխություններ տեղի ունենան: Սակայն հեղափոխությունը 21-րդ դարում ճիշտ ճանապարհը չէ: Մենք պայքարում ենք նրա համար, որ բարեփոխումները շարունակվեն, եւ դրա համար Հայաստանում պետք է ազատ ընտրություններ անցկացվեն: 2007-ի խորհրդարանական եւ 2008-ի նախագահական ընտրությունները երկրի համար մեծ նշանակություն ունեն, դրանք պետք է ցույց տան, թե ուր ենք գնում, դեպի Եվրո՞պա, թե՞ հետ: Այն մարդիկ, ովքեր դեռ մտածում են, թե կարող են ընտրությունները կեղծել, պետք է հասկանան, որ այդ ժամանակները Հայաստանում արդեն անցել են: Եթե եւս մեկ անգամ այնպիսի կեղծիքներ լինեն, ինչպես նախորդ ընտրություններում, երկրում մեծ ցնցումներ տեղի կունենան: Ոչ միայն երկրում, այլ նաեւ արտասահմանում այդպիսի ընտրություններն այլեւս չեն կարող ընկալվել: Ինչ կլինի ապագայում՝ կյանքը ցույց կտա: – Դուք ասացիք, որ ժողովրդավարությունը տարածաշրջանին խաղաղություն կբերի: Ինչպիսի՞ փոխզիջումների եք պատրաստ Ադրբեջանի հետ՝ Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի լուծման կապակցությամբ: – Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի կարգավորման հետ կապված բանակցությունները ակտիվ փուլում են գտնվում: Դրանք վարվում են երկրի նախագահի կողմից, եւ Հայաստանը գտնվում է բավական կառուցողական դիրքերում: Մեր նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը նախկինում եղել է Ղարաբաղի նախագահ եւ խնդիրը շատ լավ գիտի: Իմ կարծիքով՝ թե՛ հայկական եւ թե՛ ադրբեջանական կողմերը պետք է ինչ8211որ բան զիջեն խնդրի կարգավորման համար: Պետք է փոխհամաձայնություն լինի: – Կարծում եք, որ հայ հասարակությունը պատրա՞ստ է զիջումների, թե՞ բողոքներ կլինեն: – Մենք՝ քաղաքական գործիչներս պետք է պատասխանատվություն ստանձնենք: Մեր ժողովուրդը խաղաղություն է ցանկանում: Իհարկե, շատերը դեմ կլինեն ինչ-որ բան զիջելուն, բայց դա է ապագայի ճանապարհը: 2006-ը պատուհան է խաղաղության համար, քանի որ թե՛ Հայաստանում եւ թե՛ Ադրբեջանում չկան ընտրություններ, 2007-ը պատուհան է ժողովրդավարության համար: Մենք պետք է դա օգտագործենք: Հայաստանը իրեն շատ կառուցողական է պահում: Եթե Դուք այս մասին խոսեիք Ադրբեջանում ինչ-որ մեկի հետ, նա կմեղադրեր հայերին՝ ասելով, թե նրանք դա չեն անում, նրանք դա չեն ցանկանում: Ես այդպիսի բան չեմ ցանկանում ասել ադրբեջանական կողմի համար: Երբ ես այսպես խոսում եմ, գիտեմ, որ ոչ բոլորը Հայաստանում ինձ կպաշտպանեն, բայց սա է ճշմարտությունը: – Հարաբերությունները Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի հետ շատ բարդ են: – Մենք չենք կարող մոռանալ ցեղասպանությունը, երբ 1,5 միլիոն հայեր սպանվեցին, բայց մեր ապագան չպետք է կառուցենք անցյալի հիման վրա: Անձամբ ինձ համար ավելի կարեւոր է առաջընթացի իրական հույսը, քան սոսկ անցյալի տխուր հիշողությունը: Սա նշանակում է, որ մենք բաց եւ ազատ պետք է խոսենք Թուրքիայի հետ, այդ երկխոսության կարիքն ունի նաեւ Թուրքիան: Մենք պետք է սեղանի շուրջ նստենք եւ մեր խնդիրները լուծենք: Իհարկե, ոմանք այս կարծիքին չեն Հայաստանում: – Մինչ այժմ Հայաստանը եւ Ռուսաստանը լավ գործընկերներ են եղել: Կփոխվի՞ դա՝ կապված գազի սակագնի խնդրի հետ: – Հայ8211ռուսական հարաբերությունները պետք է նոր մակարդակի անցնեն: Մենք բարեկամական հարաբերություններ ունենք Ռուսաստանի հետ, բայց այդ հարաբերությունների բովանդակությունը պետք է քննարկվի: Ինչպիսի՞ն է այդ բարեկամությունը: Այն միայն արտաքնապե՞ս է, թե՞ ունի նաեւ բովանդակություն: Շատ հարցեր կան, որոնք պետք է լուծվեն: Ես հուսով եմ, որ գազի սակագնի հարցում մենք դեռ համաձայնության կգանք: Իմ կուսակցության անունից կարող եմ ասել, որ մենք կողմ ենք էներգիայի աղբյուրների դիվերսիֆիկացմանը: Էներգետիկ ռեսուրսները չպետք է քաղաքական զենք դառնան: Ինձ մեկ անգամ հարցրել են, թե ինչո՞ւ Հայաստանը Ռուսաստանից գումար չի պահանջում Հայաստանում ռուսական ռազմակայանների համար: Ես պատասխանեցի, որ այդ հարցին դժվար է պատասխանել: Մեկ անգամ էլ հարցրել են, թե ինչո՞ւ Ռուսաստանն Ալժիրին ներեց 4 միլիարդ դոլարի պարտքը, իսկ Հայաստանից, որ միայն 100 միլիոն պարտք ուներ, պահանջեց ինդուստրիալ գործարաններ, որոնք այսօր չեն աշխատում: – Նշանակո՞ւմ է դա, որ Դուք գոհ չեք Ռուսաստանի եւ Հայաստանի այսօրվա փոխհարաբերություններից: – Շատ ոլորտներում մեր հարաբերությունները շատ լավն են եւ լավ զարգանում են: Բայց Հայաստանի ապագան Ռուսաստան-Բելառուս միության հետ չէ: Հայաստանի ապագան ԵՄ-ն եւ ՆԱՏՕ-ն են: Այդ ճանապարհին մենք պետք է Ռուսաստանի բարեկամը մնանք, ոչ թե այնպես, ինչպես Վրաստանը, որի հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ շատ լարված են: Բայց նաեւ Ռուսաստանը չպետք է կանգնի դեպի Եվրոպա մեր ճանապարհին: – Հույս ունե՞ք, որ ԵՄ-ն ինչ-որ ժամանակ պատրաստ կլինի ընդունելու Հայաստանին: – Ես դրանում համոզված եմ: Դա այլընտրանք չունի: Ոչ միայն Հայաստանը, այլ նաեւ Վրաստանը եւ ինչու չէ՝ նաեւ Ադրբեջանը: Մենք փոքր երկրներ ենք: Դա մեր համագործակցության եւ խաղաղության համար լավագույն կառույցը կարող է լինել: Եվրոպային պետք է անվտանգ, կոնֆլիկտներից զերծ Կովկաս եւ ժողովրդավար հարեւաններ: ՌԱՅՆԱՐԴ ՎԵԶԵՐ Frankfurter Allgemaine 19 ապրիլի, 2006
