ԻՆՉՈ՞Ւ ԱՎԱՆԳԱՐԴԻՍՏՆԵՐԸ ՊԵՏԱԿԱՆՈՐԵՆ ՉԵՆ ԽՐԱԽՈՒՍՎՈՒՄ Հարցնում է գեղանկարիչ Նարեկ Ավետիսյանը Այսօր ՆՓԱԿ-ում կբացվի Նարեկ Ավետիսյանի ցուցահանդեսը, որ կրում է «Լույսի եւ հետքի տարածքը» խորագիրը: Կներկայացվի 2 իստալացիա: Հեղինակի ներկայացմամբ. «2 ինստալացիաներից մեկը գեղանկարչական նյութով է արված: Հաջորդը լուսային ինստալացիա է՝ փոքրիկ լույսեր են մթության մեջ առաստաղից կախված եւ տպավորություն է ստեղծվում, թե դրանք օդի մեջ են, այսինքն գույների միջոցով տարածական պատկերացումներ են առաջանում»: Իսկ ինչո՞ւ՝ «Լույսի եւ հետքի տարածքը», ի՞նչ իմաստ ունի այստեղ հետքը: «Մի դեպքում հենց հետքերի մասին է խոսքը՝ կտավների վրա ձեռքերի հետքեր են, ու կարեւոր չէ, դա Նարեկի՞ ձեռքն է, թե՞ Նեոլիտի դարաշրջանում ապրած մեկի: Լույսի դեպքում դա կարծես այդ գաղափարի շարունակությունն է, որը եթե վիրտուալ տարածքներում կարող է զարգացումներ ունենալ այլ կերպ, ապա ֆիզիկական տարածության մեջ ֆիքսվում է որպես ֆիզիկական փաստ: Ինձ ընդհանրապես հետաքրքրել են գույնը, լույսը եւ հետքը»,- պատասխանեց արվեստագետը: Սա հեղինակի 5-րդ անհատական ցուցահանդեսն է: Նարեկը ցուցադրվել է Իտալիայում, Լեհաստանում, Ֆրանսիայում: 11-12 տարեկանում Վրաստանում էլ է ցուցահանդես ունեցել, որի բացմանը ներկա է եղել Փարաջանովը: «Եվ ինքն էր ոգեւորված եւ ինձ էր ոգեւորում»,- հիշում է Նարեկը: Մյուս արվեստագետների պես, նա էլ փաստեց, որ մշակույթի համար ծանր ժամանակներ են, եւ դա իր օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ պատճառներն ունի: «Ես կարծում եմ, որ մեր մշակույթի նախարարությունը խորհրդային միության ժառանգն է եւ բոլոր պրոբլեմները, որ հիմա գոյություն ունեն, ժառանգված են ԽՍՀՄ-ից: Նախարարությունը իր այս մոդելով դժվար թե կարողանա այդ ամենի տակից դուրս գալ: Իհարկե, չեմ բացառում, որ որոշ բարեփոխումներ, գումարների շնորհիվ, այնուամենայնիվ կարվեն, որովհետեւ եթե երկիրը էսպես թե էնպես հարստանում է, ապա որոշ մարդիկ էսպես թե էնպես կուզենան լավը երեւալ: Իմ կարծիքով, այդ կառույցը կամ պիտի վերակառուցվի, կամ վերջնականապես քանդվի, որովհետեւ վաղուց ԽՍՀՄ-ը չկա, իսկ Հայաստանի նման փոքր երկրին փոքր կառույցներ են պետք, որտեղ մարդիկ իրենց ծրագրերը ներկայացնեն, ներգրավեն իրենց հովանավորներին, եւ ասենք՝ խաչքար փորագրողը ավելի կարեւոր չպետք է դիտվի, քան նորարարական էքսպերիմենտներ անողը, կամ ավանդական նատյուրմորտ նկարողը»,- կարծում է Ն. Ավետիսյանը: Նրա համոզմամբ, անկախ նրանից, որ արվեստագետները բոլոր ժամանակներում էլ մեկենասների կարիքը զգացել են, պիտի պետական հոգածություն լինի արվեստի ու արվեստագետի նկատմամբ: «Տարիներ առաջ իմ կուրատոր Ստեփան Վերանյանի հետ Վենետիկի Բիենալեում էինք, ես հայկական տաղավարն էի իմ գործերով ներկայացնում: Բիենալեին մասնակից բոլոր երկրների դրոշները կախված էին, մերն էլ՝ ԱՄՆ-ի դրոշի կողքին: Չկար մի երկիր, որ պետական այրեր չլինեին արվեստագետի կողքին, իսկ մենք լքված վիճակում էինք: Ի դեպ, մեր դրոշակն էլ նման էր կեղտոտ լվացքի, որ կախել էին չորանալու»,- նկատեց արվեստագետը: Նրա պնդմամբ, եվրոպական երկրներում պետականորեն ավանգարդիստները խրախուսվում են, իսկ Հայաստանում արվեստի այս տեսակը դրսից է ֆինանսավորվում. «Այ, էդտեղից էլ պատրանքը, թե մենք ապազգային ենք: Բայց ինչպես ավանգարդ արվեստը, այնպես էլ, օրինակ, ատոմային ֆիզիկան ո՞նց կարող են լինել ազգային ու պարունակել էթնոգրաֆիկ էլեմենտներ»: Անդրադարձ եղավ նաեւ Կինոգործիչների միության նախագահ Ռուբեն Գեւորգյանցի այն դիտարկումներին, որ «ՆՓԱԿ-ում էքսպերիմենտից այն կողմ չեն անցնում» կամ «Սենայի մեջ միզելով իրենք Դալի չեն դառնա»: «Հավանաբար, հարգելի Ռուբեն Գեւորգյանցը բացարձակապես տեղյակ չէ ժամանակակից արժեքներից: Սերունդը, որը արժեքներ է ստեղծել, իրավունք չունի դոփել տեղում կամ կոչվել մտավորական, եթե տեղեկացված չէ: Ինչ վերաբերում է թույլ աշխատանքներին, որոնք էքսպերիմենտից այն կողմ չեն անցնում, իրոք շատ կան: Եվ ո՞վ է ասել, որ ավանդական պետական օֆիցիալ արվեստում քիչ են թույլ գործերը»,- ասաց ավանգարդիստ արվեստագետը: ԳՈՀԱՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
