Սա
մեջբերում է ԱԺ փոխնախագահ Վահան Հովհաննիսյանի՝ երեկ «Նոր Հայաստան» կազմակերպության
հրավերով «Իզբուշկա» սրճարանում ունեցած «Ազգային անվտանգության հիմունքները» ելույթից:
«Մեր երկիրն ամրության պաշար չունի,- ասաց Վահան Հովհաննիսյանը:- Մի քիչ ավելի
շատ ձյուն, եւ երկիրն ունենում է խնդիրներ: Երկու ձմեռ առանց ձյան, եւ երկիրը նորից
կունենա խնդիրներ: Նույնն է, բնականաբար, նաեւ գազի խողովակի եւ սակագների դեպքում:
Եվ այս ամենն անմիջապես բերում է գիտակցությանն այն փաստի, որ անվտանգության ասպարեզում
մենք ունենք լրջագույն խնդիրներ»: Ըստ նրա՝ մենք այդ խնդիրները տեսնում ու մտահոգվում
ենք միայն դրանց առաջանալուց հետո. «Այնինչ երկիրը կառուցելիս իսկ երեւի պետք է նախատեսվեին
բոլոր այդ հնարավոր տարբերակները: Ցավոք, չի արվել: Եվ այն, որ ժողովրդավարական նորմերն
անվտանգության բաղկացուցիչ մաս են՝ մենք հանկարծ իմանում ենք, երբ մեզ, ասենք, Եվրոպայի
խորհրդում են սկսում նեղը դնել, կամ ԵԱՀԿ-ն է ինչ-որ եզրակացություն գրում մեր երկրի
վերաբերյալ, ու մենք սկսում ենք գլուխ քորել ու հասկանալ, որ սա կարող է անդրադառնալ
ԼՂ հարցի վրա»: Վահան Հովհաննիսյանի կարծիքով՝ «Սխալ է այն թեզը, որ մեր ազգային
անվտանգությունը կարելի է ամբողջությամբ ապահովել՝ ձուլվելով ինչ-որ համակարգի, ասենք՝
եվրոպականին»: Որպես հիմնավորում նշեց, թե ազգերը հավերժական արժեք են ու պիտի պահպանվեն.
«Դա միշտ եւ բոլորի կողմից չէ, որ գիտակցվում է»: ՀՅԴ Բյուրոյի անդամի կարծիքով,
շատ պարզ ու ակներեւ են Հայաստանի համար անվտանգության ապահովման ուղղությունները,
որոնք նա ձեւակերպեց սեփական բանաձեւով. «Ժառանգված հիմնախնդիրների լուծում՝ որակապես
նոր պայմաններում»: Որպես անցյալից ժառանգված հիմնախնդիր առանձնացրեց Հայ դատը, որն,
ըստ նրա՝ Դաշնակցությունը փորձում է լուծել «տրայբալիստական տեսանկյունից»: Քննարկման
մասնակից Սիմոն Կամսարականը հետաքրքրվեց, թե ի՞նչ է այդ «տրայբալիզմը»: Վահան Հովհաննիսյանը
պարզաբանեց. «Տրայբա՝ «ցեղա» բառից է, ցեղական», նաեւ, որ տրայբալիստները հասարակությունն
ու պետությունը համարում են ավելի վեր, քան անհատի շահերը: Ըստ նրա, պետք
է իրավաբանորեն ընդունել Հայաստանի 3-րդ Հանրապետության ժառանգական կապն առաջինի
հետ. «Կարծում եմ, շատ խնդիրներ առաջացան այն բանից հետո, երբ ժխտվեց այդ կապը: Եվ
այդ պատճառով մենք ունեցանք լուրջ խնդիրներ. Արցախի հարցում կարողացանք ներկայացնել
միջազգային միայն մեկ սկզբունք՝ ազգերի ինքնորոշման իրավունքը: Դա բերեց նաեւ նրան,
որ մինչեւ վերջերս (եւ դեռ ավարտված չէ) շարունակվում են երկքաղաքացիության շուրջ
վեճերը: Այնինչ առնվազն 1-ին Հանրապետության տարածքում բնակվող բոլոր հայերն ավտոմատ
կերպով կարող էին ճանաչվել նաեւ 3-րդ Հանրապետության քաղաքացիներ»: Վահան
Հովհաննիսյանը նաեւ նշեց, որ ցավոք, վերջին տարիներին ազգային շահերի գիտակցությունը
չհասավ այն մակարդակին, որը «թույլ կտար հասկանալ, թե ընթացիկ խնդիրների մեջ խեղդված
կառավարության մակարդակի վրա ազգային անվտանգության համալիր գործունեությունն անհնարին
է, եւ անիմաստ՝ առանց ռազմավարական ուղիներ մատնանշող մարմնի»: Խոսքն ազգային անվտանգության
խորհրդի մասին էր, որը պիտի մշակի եւ նախապատրաստի երկրի բարձրագույն ղեկավարության
որոշումներն ու հրամանագրերն ազգային անվտանգությանը վերաբերող հարցերի շուրջ, հաշվետու
լինի ոչ միայն նախագահի, այլ ԱԺ առջեւ: «Հայաստանում գործող այդ կարեւորագույն
մարմնի նմանակը չի կարելի համարել լուրջ, ինստիտուցիոնալ մարմին,- ասաց ԱԺ փոխնախագահը:-
Չունենալով հստակորեն ուրվագծված առաջադրանք եւ խնդիրներ, չունենալով որակյալ ու
մասնագիտական աշխատակազմ եւ հետազոտական կենտրոններ՝ այդ խորհուրդն ի վիճակի չէ ոչ
միայն լուծելու, այլ անգամ տեսնելու եւ ձեւակերպելու Հայաստանի եւ հայության ռազմավարական
զարգացման ուղեգիծը: Այսպիսով, ՀՀ պետականության առաջնահերթ խնդիր պետք է համարել
Ազգային անվտանգության խորհրդի ստեղծումը՝ նախատեսելով անհրաժեշտ բոլոր իրավական,
տեղեկատվական, հետազոտական եւ նյութական ռեսուրսների ապահովումը»: Բացահայտեց, որ
ՀՅԴ-ն Ռոբերտ Քոչարյանին եւ երկրի այլ ղեկավարներին բազմիցս ներկայացրել է այս խնդիրը.
«Երբեք չենք ստացել ժխտական պատասխան»: Սակայն քանի որ իրենց պատկերացրած մարմինը
գործադիր իշխանության վերահսկողություն իրականացնող, այդ իշխանության ամբողջականությունը
սահմանափակող ինստիտուտ է՝ «Ահա այստեղ, զուտ քաղաքական առումով, համաձայնություն
չի կայացել մինչ այսօր»: Վահան Հովհաննիսյանն ասաց, թե շատ երկար պայքարեցին, սակայն
Սահմանադրության փոփոխություններում կարողացան ընդամենը մատնանշել «անվտանգության
խորհուրդ» բառակապակցությունը. «Հիմա նախագահը պարտավոր է ստեղծել այն, բայց մենք
ուզում էինք նաեւ, որ լինեն հետեւյալ տողերը՝ «որի գործունեությունը սահմանվում է
օրենքով»: Այդ մեկը չեղավ: Փաստորեն մենք ոչ թե ամբողջական քայլ կատարեցինք, այլ
ընդամենը կեսքայլ: Սա չի նշանակում, որ մեր առջեւ ընդհանրապես փակված են հնարավորությունները
կանոնակարգելու այդ աշխատանքները: Բայց դժվարեցված են»: ԱԺ փոխնախագահը հուսով է
այդ խնդիրները լուծել «Ազգային անվտանգության» մասին օրենքի նախագծով, որի համահեղինակը
Վիկտոր Դալլաքյանն է: Քննարկմանը, ի շարս այլոց, ներկա էին Ալբերտ Բազեյանը,
Վաղարշակ Հարությունյանը, Շավարշ Քոչարյանը: Եվ վերջինս մի նկատառում հայտնեց, որ
եթե իշխանությունը հակադրված է հասարակությանը՝ ինչքան էլ վեհ նպատակներով ստեղծվի
այդ խորհուրդը, կծառայի այլ նպատակների եւ շահերի. «Ինչպես, ասենք, մեր ազգային անվտանգության
ծառայությունն է շատ անգամ զբաղվում ոչ թե իր ուղղակի խնդիրներով, այլ մի քիչ այլ»:
Վահան Հովհաննիսյանն ի պատասխան նշեց, թե ծայրահեղացնելու դեպքում կարող էր ասել.
«Շավա՛րշ, ուրեմն դու ոստիկանությանն էլ դեմ եղիր, բանակին էլ»: Հետո մեջբերեց ԱՄՆ-ում
ընդունված «Հայրենասիրական ակտի» օրինակը, որով հեշտացվեց գաղտնալսումների ու խուզարկությունների
մեխանիզմը. «Էդ էլ հո ժողովրդավարական երկի՞ր է: Հո իրենց մոտ էլ Սենատի ընտրությունների
ժամանակ չե՞ն լցոնում: Ապրիլի 12-ի գիշերն էլ Կոնգրեսի դիմացի փողոցում հանգիստ է:
Բայց այնուամենայնիվ՝ տեսա՞ք, թե իրենց Անվտանգության խորհուրդն ի՜նչ օրենք ընդունեց:
Իսկի Սովետում նման բան չկար: Այնպես որ՝ այդ վտանգը կա միշտ»: ԱՆՆԱ
ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆ
