Այդ
տխուր եզրակացությանն է եկել Հայաստանի ազատական-առաջադիմական կուսակցության նախագահ
Հովհաննես Հովհաննիսյանը: – Պարոն Հովհաննիսյան, ինչպե՞ս եք գնահատում քաղաքական
վերադասավորումների մասին խոսակցությունները, նոր կուսակցությունների ծնունդը, տնտեսական
եւ ֆինանսական լուրջ լծակների տիրապետող անձանց քաղաքական ձգտումները: Եվ ի՞նչ հեռանկար
եք տեսնում այս վերադասավորումների արդյունքում: – Կարծում եմ, քաղաքականությունը
պիտի մնա քաղաքական գործիչներին, բիզնեսը պիտի մնա բիզնեսմեններին. սա շատ կարեւոր
է հենց երկրի համար, չի կարելի դրանք իրար խառնել: Չի կարելի մտածել, որ եթե դու
շատ հարուստ մարդ ես, ուրեմն պիտի անպայման զբաղվես քաղաքականությամբ, մանավանդ՝
Հայաստանի նման երկրի համար դա ընդունելի չէ: Մեկ օրում քաղաքական գործիչ չեն դառնում:
Բայց ես շատ պրագմատիկ եմ եւ կարծում եմ, որ եթե Հայաստանի քաղաքական կյանքում դատարկ
տեղեր չլինեին, վակուում չլիներ, ապա այդ մարդիկ, իսկ խոսքը երեք-չորս հոգու մասին
է, նման քայլի չէին դիմի: Դրանց մի մասը հարուստ գործարարներ են, մի մասն էլ լուրջ
պաշտոնատար չինովնիկներ, որ չես հասկանում, թե այդ աթոռին նստած ո՞նց են կուսակցություն
ստեղծում: Առանց այդ էլ Հայաստանի քաղաքական դաշտը բավականին ցեխոտ է, դրանից հետո
շատ ավելի կցեխոտվի եւ այն աստիճան, որ շարժունակությունից կզրկվեն եւ իրենք, եւ
շարժունակ քաղաքական ուժերը: Այսինքն՝ կստեղծվի մի վիճակ, որը լուրջ խնդիրներ կառաջացնի
երկրի համար: Կրկնում եմ, եթե քաղաքական դաշտում դատարկ տեղեր չլինեին, ապա նման
նկրտումներ մարդկանց մեջ չէր առաջանա: Պիտի ընդունենք, որ առաջացել են դատարկ խոռոչներ,
որոնք ինչ-որ ձեւով պիտի լցվեին: Դա վերաբերում է եւ իշխանությանը, եւ ընդդիմությանը:
Քաղաքական այն ֆիգուրները, որ այսօր ղեկավարում են երկիրը, քաղաքականացված մարդիկ
չեն, սկսած նախագահից. նրանք չունեն քաղաքական դիրքորոշում: Դրանով նրանք իրենց շուրջը
առաջացնում են լուրջ դատարկություն, վակուում: Եվ պիտի ասել, որ ընդդիմության դաշտում
էլ, գոնե վերջին տարիների ընթացքում, այդպես է: Արդեն պարզ երեւում է, որ ընդդիմության
դաշտից որոշ գործիչներ կամաց-կամաց տեղափոխվում են այլ դաշտ, որտեղ փորձում են իրենց
ռեալիզացնել: Դա իրենց ընտրությունն է, մարդիկ ունեն էներգիա, որն ուզում են ծախսել:
– Իսկ ինչի՞ կհանգեցնի այս ամենը: – Կարծում եմ՝ երկու սցենար կարող
է զարգանալ. հնարավոր է լինի այնպես, ինչպես իրենք են հաշվարկել, այսինքն՝ լինի իշխանության
մասնակի վերարտադրում՝ անպայման ընդդիմության որեւէ կտորի հետ միասին: Բայց սա կլինի
այն դեպքում, եթե աշխարհաքաղաքական զարգացումները եւ արտաքին ճնշումը դրա հնարավորությունը
տան: Երկրորդ սցենարը կլինի այն, որ նույն այդ ճնշումը շատ ավելի մեծ կլինի, եւ Հայաստանը
կգնա այլ զարգացման: Այս զարգացման համար ոչ իշխանությունը, ոչ էլ ընդդիմությունը
պատրաստ չեն: Եվ այս սցենարը կախված կլինի նաեւ նրանից, թե որքանով կարող է ընդդիմությունը
վերախմբավորվել եւ դառնալ լուրջ-ծրագրային ուժեղ կառույց: – Դուք եւս «18+1»-ի
մաս եք կազմում, եւ արդյո՞ք կարծում եք, որ հենց դա է ձեր նշած ուժը: – Ոչ,
այդպես չեմ կարծում, այդ կառույցն իր, այսպես կոչված, պատմական առաքելությունը կատարել
է. դա հանրաքվեն էր եւ դրան մարդկանց չմասնակցությունը: Ես կարծում եմ՝ սխալ է, երբ
ստեղծվում է որեւէ բան՝ որեւէ խնդիր լուծելու համար, հետո մենք փորձում ենք նույն
ձեւաչափով այլ խնդիր եւս լուծել, չի լինում այդպիսի բան: Իհարկե, ես հարգանքիս խորագույն
տուրքն եմ մատուցում «Մտավորականների ֆորումին», ես այդ մարդկանցից մեծագույն հաճույք
ստացա, 70-ն անց մարդիկ, ոչ մի ակնկալիք չունենալով, գալիս էին մեզ հետ, մենք գուցեեւ
ակնկալիք ունեինք, իրենք՝ ոչ մի: «18+1»-ը սահմանադրական հանրաքվեի հարցը լուծեց,
քանի որ այն, ինչ տեղի ունեցավ այդ հանրաքվեի ընթացքում՝ դեռ լուրջ քաղաքական վերլուծության
կարիք է ունենալու. ինչպե՞ս եղավ, որ մի ամբողջ ժողովուրդ չգնաց հանրաքվեի: «18+1»-ը
պիտի վերաձեւավորվի, այս ֆորմատով նոր խնդիրներ լուծել հնարավոր չէ: ՄԱՐԳԱՐԻՏ
ԵՍԱՅԱՆ
