Այս հարցում համոզված է քաղաքագետ Ստեփան
Գրիգորյանը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները դեռ անցյալ տարեվերջին
հույս հայտնեցին, թե 2006-ին ԼՂ հակամարտության կարգավորման համատեքստում հնարավոր
է լուրջ առաջընթաց գրանցել՝ նկատի ունենալով նախեւառաջ այն հանգամանքը, որ ո՛չ Հայաստանում,
ո՛չ Ադրբեջանում այս տարի ընտրություններ չկան, ուստի՝ կա բաց պատուհան հարցը լուծելու
համար: Նմանատիպ «հուսադրող» ակնարկներ են արվում նաեւ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի իշխանությունների
կողմից: Այդ լավատեսությունը, սակայն, չի կիսում քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանը: Նրա
դիտարկմամբ՝ ԼՂ հակամարտության լուծման համատեքստում ամենաառանցքային հարցն այն է,
թե Հայաստանի, Ադրբեջանի ու Ղարաբաղի հասարակություններն արդյո՞ք պատրաստ են առաջարկվող
հնարավոր փոխզիջումներին: Մեր զրուցակիցը փորձեց փաստարկել, թե ինչու է այդ հարցն
այդքան սկզբունքային. «Երբ Մինսկի խմբի համանախագահներն ասում են լուծում, նրանք
նկատի են ունենում փոխզիջումներ, իսկ ցանկացած փոխզիջումային տարբերակ ենթադրում
է իշխանությունների կողմից համարձակ քայլեր: Բայց երբ այդ իշխանությունների լեգիտիմության
աստիճանը ցածր է, նրանք չեն կարող համարձակ քայլեր անել ու զիջումների գնալ, ուստի՝
նաեւ որեւէ տարբերակ կյանքի կոչել: Մյուս կողմից, մեր հասարակություններն անտեղյակ
են այդ պրոցեսներին, օտարված են, ու որեւէ մեկը չի կարողանալու համոզել, առավել եւս
մեր հասարակություններին ինչ-ինչ լուծումներ պարտադրել: Պատկերացնո՞ւմ եք առաջարկվի
փոխզիջումային տարբերակ ու բոլոր երեք երկրներում էլ հասարակությունները դրան դեմ
դուրս գան, իշխանություններն ինչպե՞ս են իրականացնելու այդ տարբերակը»: Մյուս
կողմից, քաղաքագետի դիտարկմամբ, պարզ չէ, թե ո՞ր ձեւաչափով է խնդիրը լուծվելու, ո՞ր
մեխանիզմով, առավել եւս, երբ միջազգային տարբեր կազմակերպություններ խնդրի կարգավորման
վերաբերյալ տարբեր մոտեցումներ ունեն: «ԵԱՀԿ ՄԽ ձեւաչափը փաստացի ընդլայնվեց: ԵԽ
շրջանակներում ստեղծվեց ԼՂ հարցով զբաղվող ժամանակավոր հանձնաժողով, որի տեսակետները
շատ հարցերում խիստ տարբերվում են ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների հրապարակած տեսակետներից»,-
նկատեց Ստ. Գրիգորյանն ու որպես դրա օրինակ մատնանշեց ԵԽ-ում արված դիտարկումները
փախստականների խնդրի, էթնիկ զտումների, տարածքներ օկուպացնելու եւ այլնի մասին, որոնք
երբեք ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների կողմից չեն հնչեցվել: Անդրադառնալով դեռ անցյալ
տարվա կեսերից ԼՂ հակամարտության լուծման համատեքստում Միջազգային ճգնաժամային խմբի
դրսեւորած ակտիվությանն ու վերջինիս առաջարկների կարեւորությանը՝ քաղաքագետը նկատեց,
որ հարկ չկա դրանք ընդունել որպես հրաման: Բացի այդ, առաջարկվող որեւէ տարբերակ չի
կարող կենսագործվել առանց կողմ երկրների փոխհամաձայնության: Խոսելով այս կազմակերպության
վերջին հայտարարությունների, մասնավորապես՝ հակամարտության գոտում խաղաղապահ ուժերի
տեղակայման մասին, Ստ. Գրիգորյանը նկատեց, որ այդ իմաստով մեզ համար կարեւոր է, թե
այդ խաղաղարար ուժերը ո՞ր սահմանով են կանգնելու: «Եթե դրանք տեղակայվելու են նախկին
ԼՂԻՄ-ի սահմաններում՝ դրա մասին դեռ կարելի է մտածել: Այլ սահմաններով, ինչպես, օրինակ,
ենթադրում են Ադրբեջանում՝ Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ, ապա դա անընդունելի է»,-
նկատեց քաղաքագետը: Մի խոսքով, Ստ. Գրիգորյանը բացառում է, որ 2006-ին ԼՂ
հակամարտության կարգավորման որեւէ լուրջ առաջընթաց կլինի, «որովհետեւ ցանկացած փաստաթուղթ,
որը կարող է որեւէ մակարդակներում ստորագրվել՝ պարզապես չի կարող իրականացվել: Դրա
համար մեխանիզմներ չեն ունենալու ո՛չ Ադրբեջանի, ո՛չ Հայաստանի իշխանությունները,
առավել եւս, երբ այդ երկրներում չկա վստահության մթնոլորտ իշխանությունների հանդեպ»,-
վստահեցրեց նա: ՆԱԻՐԱ ՄԱՄԻԿՈՆՅԱՆ
