ԱԴՐԲԵՋԱՆԱԿԱՆ ՍԻՐՈ ԵՐԳ՝ ԻՏԱԼԱՑՈՒ ՄՇԱԿՄԱՄԲ, ՀԱՅԵՐԻ ՄԵԿՆԱԲԱՆՄԱՄԲ Լուչիանո Բերիոյի երգաշարի հայաստանյան պրեմիերա Երեւանում շարունակվում է հոկտեմբերի 2-ից մեկնարկած հայ-իտալական բարեկամության միամսյակը, որը կավարտվի նոյեմբերի 5-ին: Այսօր Կոմիտասի անվան կամերային երաժշտության տանը կհնչեն իտալացի կոմպոզիտորների կամերային երկեր, այդ թվում՝ 20-րդ դարի կոմպոզիտոր Լուչիանո Բերիոյի 11 երգից բաղկացած շարքը, որում ընդգրկված են նաեւ հայկական ու ադրբեջանական երգեր: «Առավոտին» հասած տեղեկությունների համաձայն, երգաշարի հայ կատարողները՝ երգչուհի, միջազգային մրցույթների դափնեկիր Գայանե Գեղամյանը եւ դիրիժոր Ռուբեն Ասատրյանը, ինչպես նաեւ այս համերգի կազմակերպիչ, խորհրդատու, Երեւանի պետկոնսերվատորիայի դասախոս, արվեստագիտության դոկտոր-պրոֆեսոր Սվետլանա Սարգսյանը հայտնվել են երկընտրանքի առաջ՝ հնչեցնե՞լ ադրբեջանական երգը, թե՞ ոչ: Պարզաբանման համար հյուրընկալեցինք երգչուհի Գայանե Գեղամյանին: Զրույցի սկզբում նա տեղեկացրեց, որ Լուչիանո Բերիոն աշխարհահռչակ սփյուռքահայ երգչուհի Քեթի Բերբերյանի ամուսինն էր. «Երգաշարում ընդգրկված երգերը կոմպոզիտորը վերցրել է տարբեր ազգերի քաղաքային ֆոլկլորից: Կան ֆրանսիական, իտալական, ամերիկյան եւ արեւելյան երգեր՝ մեկ հայկական եւ մեկ ադրբեջանական»: Ըստ երգչուհու, 20-րդ դարի իտալացի կոմպոզիտորի մշակած երգերում առկա է ժամանակի շունչը. «Շարքը իմաստային տեսակետից այնպես է կառուցված, որ իրար հաջորդող երգերը կարծես մեկը մյուսի շարունակությունը լինեն եւ այն եզրափակվում է ադրբեջանական «Սիրո երգով»: Գ. Գեղամյանը հաստատեց նաեւ մեզ հասած տեղեկությունը: «Փորձերի սկզբում մտածում էինք չհնչեցնել ադրբեջանական երգը: Հետո դիմեցինք մասնագետների: Ըստ նրանց, այդ երգը զուտ ադրբեջանական լինել չի կարող՝ գոնե բառերի իմաստով: Վերջիններիս մեծ մասը կամ թուրքերեն է կամ պարսկերեն: Ի վերջո, եկանք այն եզրակացության, որ եթե երաժշտությունը համամարդկային է, մշակման հեղինակը՝ իտալացի, պետք չէ երգաշարը անդամահատել: Մանավանդ որ, սա հայաստանյան պրեմիերա է: Անխոս՝ համերգից հետո ակնկալում ենք ոչ միայն երաժիշտների, այլեւ լեզվագետների խոսքը»,- ասաց երգչուհին: Գ. Գեղամյանը այդ երգի մասին հայտնեց նաեւ այսպիսի կարծիք. «Շատ հնարավոր է, որ երբ կոմպոզիտորը հանձն է առել տարբեր ազգերի երգեր մշակել, արեւելքի անվան տակ նա պարզապես չի ուզեցել, որ զուտ թուրքերեն երգ հնչի: Ինչո՞ւ. որովհետեւ, ինչպես նշեցի, նրա կինը հայուհի էր եւ կասկած չկա, որ Քեթի Բերբերյանը ամուսնուն պատմել է թուրքերի իրականացրած Ցեղասպանության մասին: Եվ քանի որ այդ տարիներին Ադրբեջանն էլ ԽՍՀՄ ընտանիքում էր ու կոմպոզիտորը համակրանք է ունեցել արեւելյան երաժշտության հանդեպ, պարզապես թուրքականը ներկայացրել է որպես ադրբեջանական»: Երգաշարը մատուցելիս երգչուհուն կընկերակցի փոքր կամերային կազմով նվագախումբը, ինչպես բնօրինակում է, դիրիժոր Ռուբեն Ասատրյանի ղեկավարությամբ: Ս. ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
