Երեկ
Հայաստանի ազգային պատկերասրահում ներկայացվեց հայկական արմատներով իտալացի գրող
Անտոնիա Արսլանի «Արտույտների ագարակը» վեպը: Այս ստեղծագործությունը
թարգմանվել է տարբեր լեզուներով, շուտով կթարգմանվի նաեւ արեւելահայերեն: Գիրքը մի
քանի ամսվա ընթացքում 8 անգամ վերահրատարակվել է՝ ստանալով գրական 10 մրցանակ: Տիկին
Արսլանն ասաց, որ այս գիրքը ներկայացրել է տարբեր երկրներում, սակայն իր համար մեծ
հպարտություն է, որ իր ժողովրդի պատմությունը ներկայացնում է իր հայրենիքում: Մխիթարյան
միաբանության մշակութային գանձերի պահապան Հարություն վարդապետ Պզտիկյանը նշեց, որ
այս վեպը անկեղծորեն պատմում է Ա. Արսլանի ընտանիքի պատմությունը՝ շեշտը դնելով հայության
ողբերգության վրա: Գիրքը խորհրդանշում է նաեւ հայ-իտալական բարեկամությունը: Հեղինակը
պատմում է եղեռնի մասին իր պապից հասած պատմությունը: Անտոնիա Արսլանը նշեց, որ պապը
իր զավակներին եղեռնի մասին ոչինչ չէր պատմել, վախենալով, որ նրանք էլ կվերապրեն
ողբերգությունը, փոխարենը ամեն ինչ ասել է թոռանը՝ 9-ամյա Անտոնիային: Ապրելով
Արեւմտյան Հայաստանում, հեղինակի պապը՝ Երվանդը, 13 տարեկանում մեկնում է սովորելու
Մուրադ Ռաֆայելյան վարժարանում, սիրահարվում է իտալացի կոմսի աղջկան, ամուսնանում
նրա հետ եւ բնակություն հաստատում Իտալիայում: Տարիներ անց որոշում է մեկնել Արեւմտյան
Հայաստան՝ տեսակցելու եղբորը՝ Սմբատին, ինչն էլ համընկնում է 1915թ. եղեռնի հետ:
Սմբատին գլխատում են, իսկ նրա ընտանիքը բռնում է աքսորի ճանապարհը: Արսլանյանների
ընտանիքը ստիպված է լինում փոխել ազգանունը, որպեսզի չկասկածեն իրենց: Տիկին
Անտոնիան այս մասին իմանում է , երբ արդեն չափահաս էր: Ա. Արսլանին այս գիրքը գրել
ստիպել են նյույորքաբնակ ընկերուհին՝ Սոնան եւ Վենետիկի պետական համալսարանի հայագիտական
ամբիոնի վարիչ հայր Լեւոն Զեքիյանը: Նա Ա. Արսլանին առաջարկել է. «Բավական է զբաղվես
իտալական գրականությամբ: Ուշադրություն դարձրու նաեւ հայ գրականությանը»: Տիկին Արսլանը
իտալերեն է թարգմանել նաեւ Դանիել Վարուժանի ստեղծագործությունները: Լ. Զեքիյանը
նշեց, որ «Արտույտների ագարակը» վեպում նախնադարյան էպիկական շունչ է զգացվում. «Բանաստեղծի
ոգով է նկարագրում այն հողերը, որտեղ ապրել են իր պապերը, կարծես ինքն էլ է այդտեղ
ծնվել»: Լ. Զեքիյանը առանձնահատուկ անդրադարձավ գրքում տեղ գտած հայ կին հերոսների
կերպարներին. «Եթե հայ ժողովուրդը ողջ է՝ շնորհիվ հարսների եւ տատիկների»: Այս
վեպի հիման վրա ներկայումս իտալացի հանրահայտ ռեժիսորներ Տավիանի եղբայրները ֆիլմ
են նկարահանում: Պաոլո Տավիանին ասաց, որ մինչ Անտոնիա Արսլանի գրքին ծանոթանալը,
Հայոց մեծ եղեռնի մասին ավելի քիչ պատկերացում ուներ. «Անտոնիան մեր ձեռքից բռնեց
եւ մեզ «ներմուծեց» հայ եւ իտալացի ընտանիքների մեջ: Այս ընտանիքների հետ մենք ներքուստ
ապրեցինք նրանց ողբերգությունը: Ուշագրավ է, որ այս վեպը խոսում է ոչ միայն ողբերգության,
այլ նաեւ պայքարի մասին, հատկապես կանանց պայքարի»: Նա ավելացրեց, թե լավ կլիներ,
որ «Արտույտների ագարակը» վեպը կարդային ամենուր. այն ստեղծագործություն է բոլոր
ազգերի համար: Տավիանի եղբայրները խոստովանեցին, որ Հայաստանից կվերադառնան ոչ միայն
մշակույթով, այլեւ հայկականությամբ հարստացած: Երեկ երեկոյան «Մոսկվա» կինոթատրոնում
ցուցադրվեց Տավիանիների «Սուրբ Լորենցիոյի գիշերը» ֆիլմը, որի ցուցադրությանը ներկա
էին նաեւ հեղինակները: ԼՈՒՍԻՆԵ ՕՀԱՆՅԱՆ
