420 հիվանդի համար նախատեսված
Սեւանի հոգեբուժարանում այսօր գտնվում է 424-ը: Նրանցից 400-ը տառապում են խրոնիկ
եւ 20-ը՝ սրացված հոգեկան շեղումներով: Յուրաքանչյուր հիվանդի համար մինչեւ
վերջերս պետությունը հատկացնում էր օրական ընդամենը 2700 դրամ: Մեկ ամիս առաջ, սակայն,
այն ավելացել է 250 դրամով: Համեմատության համար նշենք, որ Բելգիայում այդ գումարը
կազմում է օրական 700 դոլար: Հիվանդանոցում աշխատում է 287 մարդ, որոնց միջին աշխատավարձը
27500 դրամ է, ինչը աշխատակիցները իրենց աշխատանքի դիմաց շատ քիչ համարեցին: Հիվանդները
ստանում են 3000 դրամ հիվանդության նպաստ: «Հոգեբուժարանը՝ որպես հաստատություն,
խնդիրներ համարյա թե չունի. ապահովված է դեղորայքով, պայմանները, սնունդը բավարար
են,- ասաց հիվանդանոցի տնօրեն Գագիկ Կարապետյանը:- Այն խնդիրները, որոնք այսօր հուզում
են մեզ, այլ բնույթի են: Հիվանդի վիճակի բարելավումից հետո հարազատները նրան տուն
չեն տանում: Թեեւ մեր սոցիալական աշխատողը գնում է, խոսում հարազատների հետ, համոզում,
թե ինչքանով է դա հաջողվում՝ այլ հարց է: Նույնիսկ մահվան դեպքում հաճախ հուղարկավորման
հոգսը հոգեբուժարանի վրա է»: Մեր այցելության ժամանակ հիվանդներից ոմանք խնդրում
էին տեղեկացնել հարազատներին, որ տեսակցության գան: Շատերը տուն գնալ էին ուզում,
բայց տանող չկա: Ըստ գլխավոր բժիշկ Արամ Ալեքսանյանի՝ անգամ «հարազատները շատ դեպքերում
հրահրում են վեճեր եւ բողոքում, որ հիվանդին չբուժած՝ դուրս ենք գրել: Սա հիվանդ
հարազատից ազատվելու ձեւ է, եւ նրա ճակատագիրը կախված է այն բանից, թե ինչ զգացումներ
է արթնացնում հարազատների մեջ՝ հոգատա՞ր են նրանք, թե՞ հիվանդը պարզապես բեռ է իրենց
ուսերին: Իմ աշխատանքային պրակտիկան ցույց է տվել, որ նրանք հարազատի ուշադրության
եւ ջերմության կարիքն ունեն, եւ ո՞վ գիտե, թե ինչ է կատարվում նրանց հաշմված հոգիներում,
որ չեն կարողանում արտաբերել»: Հոգեկան հիվանդության հիմնական պատճառները
պարոն Ալեքսանյանը համարեց ժառանգականությունը, ձեռք բերովի որոշ հիվանդությունները,
տրավման, նարկոմանիան, ալկոհոլի չարաշահումը, երկրաշարժը, 1990-93թթ. ծանր տարիները,
պատերազմական վիճակը, սոցիալական վատթար պայմանները, ծննդաբերական բարդությունները:
Սրանք հանգեցնում են հիմնականում այնպիսի հիվանդությունների, որոնք համարվում են
անբուժելի՝ շիզոֆրենիա, մտավոր հետամնացություն, ծերունական տարիքային փոփոխություններ,
հետծննդաբերական պսիխոզ՝ հոգեկան շեղումով (բուժվում է), էպիլեպսիա՝ անձին բնորոշ
փոփոխություններով: «Մինչեւ 90-ականները հոգեկան հիվանդների մեջ գերակշռել
են տղամարդիկ, այժմ ավելացել է կանանց թիվը, նրանց մեջ շատ են մտավորականները: Կան
երաժիշտներ, բարձրագույն տեխնիկական կրթությամբ մարդիկ: Մեզ մոտ տոնվում են բոլոր
տոները, կան ասմունքողներ, մեկ զույգ նույնիսկ ամուսնացել է»,- ասաց հիվանդանոցի
տնօրենը: Հոգեբուժարանի ժամանցի սրահում ցուցադրված են հիվանդների գեղանկարչական
աշխատանքները, որոնք ոչ միայն արված էին վարպետորեն, այլեւ առողջ բանականության եւ
ճաշակի արգասիք էին: «Երկուսուկես տարի է՝ բելգիական «Բժիշկներ առանց սահմանի»
կազմակերպությունը եւ Սեւանի հոգեբուժարանը իրականացնում են «Հոգեկան առողջության
կենտրոն» ծրագիրը, որի ընթացքում Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիս, Գավառ, Ճամբարակ,
Մարտունի բնակավայրերում Սեւանի հոգեբուժարանի վերահսկողությամբ իրականացվում է հոգեբուժական
ծառայությունների հիմնում: Այստեղ կատարվում է հիվանդի անվճար զննում, խորհրդատվություն,
հսկողության սահմանում, դիսպանսեր բուժում, իսկ անհրաժեշտության դեպքում հիվանդն
ուղեգրով ուղարկվում է Սեւանի հոգեբուժարան: Բացի Ճամբարակից, նշված վայրերում գործում
են այդ ծառայությունները: Միեւնույն ժամանակ Սեւանի հոգեբուժարանն ունի հոգեբույժների
կարիք»,- հայտնեց Գ. Կարապետյանը: Այստեղ բացառեցին հիվանդներին ծեծի միջոցով հնազանդեցնելը.
կան բավարար պրեպարատներ, որոնց միջոցով կարելի է հանգստացնել հիվանդին: Բացառեցին
նաեւ առողջ մարդու հայտնվելը հոգեբուժարանում: ՌՈՒԶԱՆ ԱՎՈՅԱՆ
