Մի
քանի օր առաջ հայոց պատմության ընդունելության քննության էր ներկայացել 45 տարեկան
մի դիմորդ: «Թերեւս իրավունք էլ չունեինք հարցաքննելու, բայց զուտ մարդկայնորեն
հետաքրքրություն առաջացրեց (նման դեպքեր մեզ մոտ գրեթե չեն պատահում), մեզ թվաց,
թե ծնող է ներս մտել,- մեզ հետ զրույցում պատմեց առարկայական հանձնաժողովի նախագահ
Էդիկ Գեւորգյանը:- Նա ասաց, որ ցանկանում է բանասեր դառնալ եւ փրկել մեր ազգը»: Ավելի
ուշ պարզվել է, որ այդ դիմորդն անպատրաստ է, քանի որ ոչ մի հարցի չի կարողացել պատասխանել:
Վերջում հանձնաժողովից հարցրել է՝ արդյոք կարո՞ղ է իր սրտի խոսքն ուղղել հայ ժողովրդին:
Հանձնաժողովի նախագահը մեր խնդրանքով մի քանի խոսքով վերապատմեց նրա «մեսիջը»՝ ուղղված
հայ ժողովրդին: «Սրտի խոսքը» սկսվել էր Արագածի շուրջպարով, «որ մայիսի 28-ին ազգը
շուրջպարի էր դուրս եկել, բայց, միեւնույն է, մենք շրջապատված ենք մուսուլմանական
աշխարհով, եւ մի օր փրկչի կողմից միայն մեզ փրկություն կլինի» եւ այլն: Շաբաթ
օրվա տվյալներով, հայոց պատմության քննությանը ներկայացած 243 դիմորդից 93-ը ստացել
է անբավարար գնահատական, երեքը՝ 19 միավոր, տասներեքը՝ 18: Է. Գեւորգյանն ընդհանուր
առմամբ դիմորդների պատրաստվածության մակարդակը միջինից բարձր է համարում: «Եթե նկատի
ունենանք դասընթացի ծանրությունը, մեր դիմորդները հիմնականում պատրաստվել են»: Միեւնույն
ժամանակ, սակայն, հանձնաժողովի նախագահը շեշտում է իրենց՝ մասնագետներին մտահոգող
մի փաստ՝ «հանրակրթական դպրոցի վիճակը»: «Գլուխ եմ խոնարհում մեր մանկավարժների աշխատանքի
առջեւ»,- շարունակեց պրն Գեւորգյանը,- բայց 1-9-րդ դասարանում մատը մատին չխփել եւ
մեկ էլ հետո որոշել, որ պետք է անպայման մի տեղ ընդունվել… Եթե աշակերտը որոշակի
բազա ունի, չի դժվարանա, խնդիրն այլ է. մեր աշակերտների մեծ մասը գեղարվեստական գրականություն
չի կարդում, բանավոր խոսք չունենք, կան տերմիններ, որ գրում են առանց հասկանալու»:
Հայոց պատմությունից համատարած ցածր գնահատականները, ըստ հանձնաժողովի նախագահի,
բացի սուբյեկտիվիզմից, ունեն նաեւ օբյեկտիվ պատճառներ. «Օբյեկտիվ գործոնը հիմնականում
պայմանավորված է մեր գործող դպրոցական դասագրքերի համեմատաբար ծանրաբեռնվածությամբ:
Մենք նպատակ չունենք թերագնահատել ժամանակին դասագրքերում կատարված այդ մեծ աշխատանքը,
որ, ի տարբերություն խորհրդային շրջանի, վերականգնեցին մեր պատմության բավական սպիտակ
էջեր: Բայց մեր համոզմամբ, դպրոցական դասագրքերում այնքան էլ հաշվի չի առնվել մեր
դիմորդների եւ ընդհանրապես աշակերտների տարիքային առանձնահատկությունը. շատ են փաստական,
թվական տեղեկությունները, եւ ինչքան էլ դիմորդները լավ են նախապատրաստված լինում,
բոլոր դեպքերում քննության ժամանակ վրիպումներ թույլ են տալիս՝ հենց դասագրքերի ծանրաբեռնվածության
պատճառով»: Բացի այդ, Է. Գեւորգյանը ավելորդ «պեդանտություն» է համարում այն,
որ դասագրքերը լի են այս կամ այն հերոսի կենսագրության մանրամասներով: Այսուամենայնիվ,
դիմորդի գիտելիքները ստուգվում են հենց դասագրքերով: Մեր այս դիտարկմանը պրն Գեւորգյանը
պատասխանեց. «Այսօր մենք չենք կարող չառաջնորդվել դպրոցական դասագրքերով, այն չափորոշիչներով,
որ մեր առջեւ դրված են, այսինքն՝ հարցաշարը կազմվել է 5-8-րդ դասարանների հայոց պատմության
դասագրքերի նյութի շրջանակներում: Այլ խնդիր է, որ առարկայական հանձնաժողովը, առաջնորդվելով
չափորոշիչներով, նաեւ ներսում կարող է իր համար գնահատման չափանիշ ընդունել եւ վեր
կանգնել ամեն տեսակ պեդանտությունից: Ասել եմ, որ պետք է պարտադիր չհամարենք որեւէ
գործչի կենսագրությունը կամ, ասենք, թե ինչ է Գեւորգ Չաուշի իրական ազգանունը, եւ
նիշ չհանել դրա համար»: Դիմորդների մակարդակի մասին էր խոսում այն, որ քննության
ավարտից բավական շուտ դուրս եկած մի դիմորդից հետաքրքրվեցինք, թե ինչու է «դատարկ
թուղթ» հանձնել: Նա ասաց, որ չափազանց դժվար հարցեր էին: Պարզվեց՝ հարցերից մեկը
եղել է Տիգրան Մեծի ժամանակաշրջանը: ՀԱՍՄԻԿ ԲՈՒԴԱՂՅԱՆ
