ՀՀ
ԱԺ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանի հաղորդումը իր եւ խորհրդարանի երկամյա գործունեության
մասին: Երրորդ գումարման Ազգային ժողովի գործունեության երկու տարին լրանալու
կապակցությամբ՝ ՀՀ ԱԺ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանը հունիսի 14-ին հանդիպեց լրագրողների
հետ: Խորհրդարանի նախագահը իր երկամյա գործունեության ամփոփումը այսպես ներկայացրեց.
– Երրորդ գումարման Ազգային ժողովը գումարել է 5 հերթական եւ 5 արտահերթ նստաշրջան,
այս ընթացքում ընդունվել են շուրջ 406 օրենքներ, որոնցից 85՝ մայր օրենքներ եւ 321
փոփոխություններ՝ գործող օրենքներում: Այս երկու տարվա ընթացքում ԱԺ վավերացել է
150 միջազգային համաձայնագրեր: Հարկ է նշել, որ բավականին դժվարին այս երկու տարիներին
ԱԺ կատարել է ծավալուն օրենսդրական աշխատանք եւ ընդունված նոր օրենքները եկել են
լրացնելու այն բացը, որ մենք ունեինք մեր օրենսդրության մեջ: Երկու տարվա
ընթացքում տեղի են ունեցել 257 հանդիպումներ միջազգային ու հասարակական կազմակերպությունների,
դիվանագետների հետ, ԱԺ նախագահի գլխավորած պաշտոնական պատվիրակությունների 12 այցեր,
9 երկրների խորհրդարանների նախագահներ այցելել են պաշտոնական այցով ՀՀ՝ այս թվերի
վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ մենք կարողացել ենք բավականին ակտիվացնել խորհրդարանական
դիվանագիտությունը, միջխորհրդարանական կապերը դարձնել ավելի գործուն ու արդյունավետ:
Միջխորհրդարանական կապերի ակտիվացումը միջպետական հարաբերությունների զարգացման տեսանկյունից
ունի կարեւոր նշանակություն, որովհետեւ այսօր սրընթաց զարգացող աշխարհում չափազանց
կարեւոր է խորհրդարանական ակտիվ դիվանագիտությունը: ՀՀ Ազգային ժողովն արդեն
իսկ անդամակցում է ԵԽԽՎ-ին, ԵԱՀԿ ԽՎ-ին, Միջխորհրդարանական միությանը, ԱՊՀ ՄԽՎ-ին,
ՍԾՏՀ ԽՎ-ին, ՆԱՏՕ-ի ԽՎ-ին, Ֆրանկոֆոնիայի ԽՎ-ին, շուտով ասոցիացված անդամի կարգավիճակ
կունենա Արեւմտաեվրոպական միության ԽՎ-ում: Մենք պետք է կարողանանք այդ բոլոր կառույցներում
ակտիվ աշխատանքով նպաստել Հայաստանին առնչվող հարցերի բարենպաստ զարգացումներին,
մեր երկրի միջազգային հեղինակության բարձրացմանը: Ակնհայտ է, որ աշխարհի մայրաքաղաքներում
նստած՝ Հայաստանի խնդիրներով չէ, որ մտահոգ են. մենք պիտի լինենք նախաձեռնող՝ մեր
երկրին ու ժողովրդին հուզող խնդիրները բարձրացնելու ու լուծելու համար: Այս
երկու տարվա ընթացքում ես ստացել եմ ավելի քան 21000 նամակ-դիմում, որը նույնպես
աննախադեպ մեծ թիվ է՝ համեմատած նախորդ գումարումների հետ: Բոլոր այդ դիմումներին
ու նամակներին տրվել են պատասխաններ, բոլոր դիմումներով զբաղվել են. այն հարցերը,
որոնք հնարավոր է եղել, լուծել ենք, այն հարցերը, որոնք կապված են եղել օրենքներում
ինչ-որ փոփոխություններ կատարելու հետ, կատարել ենք, նաեւ անձնական խնդիրներն ենք
սահմանված կարգով ուսումնասիրել եւ ընթացք տվել: Երկու տարվա ընթացքում ես
ունեցել եմ 34 հանդիպումներ հանրապետության մարզերում, գյուղական ու քաղաքային բնակավայրերում,
21 հանդիպումներ Երեւանում՝ Գիտությունների ազգային ակադեմիայում ու ակադեմիական
համակարգի ինստիտուտներում, բուհերում ու դպրոցներում, ստեղծագործական միություններում,
ձեռնարկություններում: Բոլոր այդ հանդիպումների ժամանակ ղեկավարների ու կոլեկտիվների
հետ քննարկվել են իրենց աշխատանքին վերաբերող օրենսդրական խնդիրները, բարձրացվել
են ու հնարավորության սահմաններում լուծվել են կոնկրետ հարցեր: Այս ընթացքում
մենք փորձել ենք խորհրդարանը դարձնել առավել բաց ու հրապարակային՝ իր գործունեության
մեջ: Այսօր խորհրդարան են այցելում դպրոցների աշակերտներ, ուսանողներ, բժիշկներ,
վետերաններ, հաշմանդամներ, սոցիալական տարբեր խմբերի ներկայացուցիչներ՝ ամբողջ հանրապետությունից:
Երկու տարում 20 հանդիպումներ են եղել լրագրողների համար, առաջին անգամ՝ ԱԺ նիստում
ես հանդես եկա տարեկան հաղորդմամբ Ազգային ժողովի գործունեության մասին: Այս տարի
նույնպես պատգամավորներին կներկայացվի անցած մեկ տարվա գործունեությունը: Երրորդ
գումարման Ազգային ժողովում առաջին անգամ ստեղծվեցին ԱԺ նախագահին կից խորհուրդներ,
որոնք աշխատում են տարբեր սոցիալական հիմնախնդիրներով մտահոգ հանրության ու հասարակական
կազմակերպությունների հետ: Այդ խորհուրդների օգնությամբ կարողացանք լուծել բազմաթիվ
խնդիրներ, որոնք հուզում են մեր ժողովրդին եւ արդեն իսկ ունենք թե հասարակության
եւ թե միջազգային կազմակերպությունների բարձր գնահատականները խորհուրդների գործունեությանը:
Իհարկե, շատ լավ կլիներ՝ ընդդիմությունը լիարժեքորեն մասնակցեր խորհրդարանի
գործունեությանը, որը, բնականաբար, մեր օրենսդրական գործընթացը կդարձներ առավել արդյունավետ:
Բայց կարծում եմ՝ մենք պետք է շարունակենք այդ ուղղությամբ մեր աշխատանքները, որպեսզի
խորհրդարանի աշխատանքներին առավել արդյունավետ մասնակցեն բոլոր խմբերն ու խմբակցությունները:
«Երկիր մեդիա». Հովհաննես Շողիկյան – Պարոն Բաղդասարյան, թուրք պատգամավորի
հետ հանդիպման ժամանակ խոսք է գնացել հայ եւ թուրք երիտասարդների խորհրդարանների
հովանու ներքո հայ եւ թուրք երիտասարդների կապերի ստեղծման մասին: Ու՞մ նախաձեռնությունն
է դա: Եվ երկրորդ հարցը՝ ինչո՞վ է պայմանավորված «Զամանի» հրապարակման հետ կապված
հերքման ուշացումը: – Նախ՝ թուրքական պատվիրակության հետ տեղի ունեցած ամբողջ
հանդիպումը ձայնագրված է: Երկրորդը՝ ես մի մարդ եմ, որ բոլոր այցերի ժամանակ անպայման
հանդիպում է սփյուռքի մեր հայրենակիցների հետ, այն սփյուռքի, որը մեծ դեր ունի Հայաստան
երկրի հզորացման մեջ եւ առաջիկայում ավելի լուրջ դերակատարում պիտի ունենա: Նման
կարգի անիմաստ լուրեր մեկնաբանելու ոչ մի ցանկություն չունեմ, որովհետեւ դա պարզ
հերյուրանք է եւ չի համապատասխանում իրականությանը: Մի առիթով ասել եմ՝ մի բանավիճեք
հիմարի հետ, որովհետեւ մարդիկ կարող են չնկատել ձեր տարբերությունը: Ինչ վերաբերում
է խորհրդարանների հովանու ներքո երիտասարդների շփումներին, ապա դա եղել է ուղղակի
զրույց, որ հայ եւ թուրք երիտասարդները հանդիպեն միմյանց հետ, կարող են այդ հանդիպումները
լինել նաեւ ԱԺ-ում եւ այլուր: Ես անձամբ կաջակցեմ նման հանդիպմանը, եթե դա տեղի ունենա,
որովհետեւ գտնում եմ, որ հայ-թուրքական հարաբերություններում կան բազմաթիվ կնճռոտ
խնդիրներ, բազմաթիվ պրոբլեմներ եւ այդ պրոբլեմները մենք պետք է լուծենք, այլ ոչ թե
կռվենք այդ պրոբլեմների հետ: Ըստ էության, շատ լավ է, որ նաեւ այդ թուրք պատգամավորը
հանդիպում էր ունեցել ողջ քաղաքական դաշտի հետ, քննարկել էր բազում խնդիրներ: Կարծում
եմ, որ մենք պետք է Թուրքիայի հետ մեր հարաբերությունները նորմալացնելու ճանապարհով
գնանք՝ իհարկե, ոչ հայ ժողովրդի ազգային արժանապատվության հաշվին: Ինչ վերաբերում
է սփյուռքին, ես հարց տվեցի Թուրհան Չյոմեզին՝ թե երբ եւ ինչու գոյացավ 7 միլիոնանոց
հայկական սփյուռքը, նա ուղղակի չպատասխանեց իմ հարցին: Այնպես որ՝ ամեն մեկը կարող
է իր ուզած տեսանկյունով մեկնաբանություններ տալ, բայց ես կարծում եմ, որ բոլորն
էլ, այդ թվում՝ ձեր հեռուստաընկերությունը, քաջատեղյակ են իմ հստակ դիրքորոշումներին
խնդրո առարկայի առնչությամբ: «Երրորդ ուժ». Լիլի Մարտոյան – Աշխարհաքաղաքական
զարգացումները տանում են նրան, որ Հայաստանը պետք է վերջնականապես կողմնորոշվի՝ կամ
դեպի արեւմուտք, կամ դեպի Ռուսաստան: Հատկապես, երբ Վլադիմիր Պուտինն է ասում, որ
ԱՊՀ նախագահների վերջին գագաթաժողովում ինքը դնելու է ԱՊՀ հարցը: Այսինքն՝ ծագում
է կողմնորոշման խնդիրը: Ի վերջո՝ դեպի ուր է գնում Հայաստանը եւ առաջիկա ընտրությունների
հետ կապված, եւ սահմանադրության հանրաքվեի՝ դա կարո՞ղ է դառնալ այն լուրջ ազդակը,
որը կծնի հեղափոխական իրավիճակ, որին այդքան սպասում ենք: – Ես իմ հստակ դիրքորոշումը
արտահայտել եմ՝ Հայաստանի ապագան ես տեսնում եմ եվրոպական մեծ ընտանիքում եւ մենք
պետք է հետեւողական լինենք եվրաինտեգրման ճանապարհին, եթե ուզում ենք ապրել բաց,
ազատ, քաղաքակիրթ հասարակությունում: Բայց սա ամենեւին չի նշանակում, թե մենք պետք
է ունենանք վատ հարաբերություններ Ռուսաստանի հետ: Ռուսաստանը մեր բարեկամ երկիրն
է: Այսօր ՌԴ տարածքում ապրում են 2,5 միլիոն հայեր, եւ այսօր խոսելով արեւմտյան արժեքների
հետեւողական ներդրման, եվրոպական ինտեգրման խորացման, Եվրաատլանտյան համագործակցության
զարգացման, Եվրամիություն-Հայաստան համագործակցության ակտիվացման մասին, ամենեւին
չի նշանակում, որ մենք պետք է ճամբարավորենք մեր հարաբերությունները, այսինքն՝ ամեն
ինչ պիտի բաժանենք սեւ ու սպիտակի, ինչպես այսօր Հայաստանում, ցավոք, շատ հաճախ ընդունված
է: Հայաստանը պետք է վարի հավասարակշռված, նպատակաուղղված արտաքին քաղաքականություն,
որի հիմքում իր երկրի եւ ժողովրդի ազգային, պետական շահերն են: Ինչ վերաբերում է
ԱՊՀ-ի վերակառուցմանը, ապա դա անհրաժեշտություն է: Ինչ վերաբերում է տեղական
ընտրություններին, ապա հենց այդ ընտրությունների հետ կապված ես հանդես եմ եկել հստակ
հասարակական նախաձեռնությամբ. եթե մենք ուզում ենք գնալ առաջ, ապա պետք է կարողանանք
ՏԻՄ ընտրությունները կազմակերպել բաց, արդար, թափանցիկ սկզբունքներով: Պետք է ձերբակալել
բոլոր ընտրակաշառք բաժանողներին: Պետք է խստացնել պատասխանատվությունը ընտրական հանցագործությունների
նկատմամբ: Մի քանի հազար ձայնով ձեւավորված որեւէ մակարդակի իշխանությունը ժողովրդի
համար լավ բան անել ի զորու չէ: Սա է մեր դիրքորոշումը: Սահմանադրության հետ
կապված կա երեք սկզբունքային խնդիր՝ իշխանությունների տարանջատում, դատական համակարգի
անկախություն եւ Երեւանի քաղաքապետի ընտրություններ: Իմ դիրքորոշումը ես հստակ արտահայտել
եմ՝ մենք պետք է գնանք ամբողջական բարեփոխումներ անելու ճանապարհով: Եթե երկրի Հիմնական
օրենքի մակարդակով իշխանությանը տրվում են չափազանց լայն լիազորություններ՝ լավ բան
անելու հիմնավորմամբ, չպետք է բացառենք, որ այդ գերլիազորությունները կարող են օգտագործվել
նաեւ վատ նպատակներով: Դրա համար շատ կարեւոր է իշխանության թեւերի իրական հավասարակշռությունը,
շատ կարեւոր է դատական համակարգի լիակատար անկախությունը: Գիտեք, որ այսօր ամբողջ
ժողովուրդն է դժգոհ դատական համակարգից: Մենք պետք է կարողանանք իրոք ստեղծել անկախ,
օրենքով պաշտպանված դատական համակարգ, նաեւ՝ իշխանության իրական ապակենտրոնացման
ճանապարհով ընտրովի մեխանիզմներով օժտված համայնքներ: Սա է մեր մոտեցումը եւ կարծում
եմ, որ մենք այս ճանապարհով էլ գնալու ենք: Եթե հիշում եք՝ երբ Ընտրական օրենսգիրքը
մի տարի առաջ դրեցինք շրջանառության մեջ, ուղղակի ջախջախվեց միջազգային հանրության
կողմից, բայց հիմա, երբ մենք ընդունել ենք նոր ԸՕ, գնահատականները բավականին լավն
են: Նույնը վերաբերում է նաեւ Սահմանադրությանը: Սահմանադրական փոփոխությունները
գործընթաց են, մեկ օրում, մեկ ժամում երկրի Հիմնական օրենքում հնարավոր չէ կատարել
ամբողջական փոփոխություններ: Պետք է աշխատենք կարծիքների համադրումով, կարծիքների
բախումով, քննարկումներ ծավալելով հասնենք այն արդյունքներին, որը մեզնից ակնկալում
են: Նախեւառաջ՝ մեր ժողովուրդը, ապա՝ միջազգային հանրությունը: «Հայկական
ժամանակ». Նաիրա Զոհրաբյան – Պարոն Բաղդասարյան, այս արտահերթում ըստ ամենայնի,
ընդգրկվելու է «Վարչական իրավախախտումների մասին» օրենքը: Դավիթ Հարությունյանը հայտարարել
էր, որ բացի խմբագրական փոփոխություններից, այլ փոփոխություններ չեն կատարվելու:
Տվյալ դեպքում՝ ինչպե՞ս է լինելու ՕԵԿ-ի քվեարկությունը այդ օրենքին: Որպես ԱԺ նախագահ՝
Դուք կարո՞ղ եք երաշխավորել, որ Հայաստանը ընդունելու է Վենետիկի հանձնաժողովի անվերապահորեն
բոլոր երեք դիտողությունները եւ մինչեւ ամսի 20-ը ուղարկվելիք փաթեթը պատճառ չի դառնա
այդ հանձնաժողովի հերթական հիասթափության համար: – Ես եղել եւ մնում եմ այն
համոզմանը, որ Հայաստանում պետավտոտեսչության համակարգում անհրաժեշտ են լուրջ բարեփոխումներ:
Ինչ վերաբերում է օրենքի նախագծին, ապա եթե կընդունվեն ՕԵԿ խմբակցության առաջարկությունները,
ապա կողմ կքվեարկվենք, եթե չեն ընդունվի այդ առաջարկությունները, դիրքորոշումը կմնա
անփոփոխ: Ես անընդունելի եմ համարում խնդիրների անձնավորումը, անձնական հարցեր չունեմ,
դա սկզբունքային, քաղաքական դիրքորոշում է: Եվ այն մարդիկ, ովքեր խոսում են այդ մասին,
նրանք խոսում են ոչ թե իմ դեմ, այլ խոսում են բարեփոխումների դեմ: Բարեփոխումների
անխուսափելիությունը երաշխավորված է, որովհետեւ աշխարհում ոչ մի տեղ նման համակարգ
չի գործում: Ես կարծում եմ, որ մենք համակարգային բարեփոխումները պետք է ամբողջությամբ
փորձենք իրականացնել: Ցավոք, կան մարդիկ, որ ավելի շատ իշխանությունն են սիրում,
քան երկիրը: Մենք պիտի սիրենք երկիրը, որովհետեւ ինձ համար, կոնկրետ, ժողովրդավարությունը
ավելի շատ օրենք է, քան բացառություն: Այս առումով՝ երկրի Հիմնական օրենքի մակարդակով
նման շռայլ բացառություններ անելու անհրաժեշտությունը ես համարում եմ չհիմնավորված
եւ կարծում եմ, որ մենք պիտի գնանք իրոք սահմանադրական բարեփոխումներն իրականացնելու
ճանապարհով: Եվ համոզված եմ, որ այդ առաջարկությունների գերակշիռ մասը պիտի կատարվի,
ես չեմ կարող պատասխանել մնացած երեք կողմերի փոխարեն: Որովհետեւ այսօր Հայաստանում
իշխանությունը 4 կողմ ունի՝ հանրապետության նախագահը, երեք կուսակցությունները, ես
կարող եմ խոսել այն քաղաքական ուժի անունից, որը այսօր թվով երկրորդն է Ազգային ժողովում,
այո, մենք պնդում ենք բարեփոխումները մինչեւ վերջ տանելու քաղաքականությունը, պնդել
ենք, շարունակում ենք պնդել եւ համոզված եմ, որ այդ բարեփոխումները ի վերջո կատարելու
ենք, որովհետեւ բոլորը՝ եւ հասարակությունը, եւ ժողովուրդը, եւ միջազգային հանրությունը,
այդ բարեփոխումները մեզնից սպասում են: Ես ուզում եմ ձեզ ասել, որ բավականին դրական
փոփոխություններ մենք արդեն արել ենք: Առաջին ընթերցմամբ ընդունված տեքստը եւ այն
տեքստը, որ մենք դրել ենք շրջանառության մեջ, մեծ տարբերություն կա եւ դա նաեւ նշել
է Վենետիկի հանձնաժողովը: Կարծում եմ, որ մինչեւ ամսի 20-ը մենք կուղարկենք վերափոխված
նախագիծ, որը կհամապատասխանի միջազգային չափանիշներին: «Հայկական ժամանակ».
Նաիրա Զոհրաբյան – Այնուամենայնիվ, սահմանադրական փոփոխությունները ի՞նչ ենք
անելու: Տիգրան Թորոսյանի նախընթաց ասուլիսից մենք չզգացինք, որ Հայաստանը կողմ է
լինելու Վենետիկի հանձնաժողովի բոլոր առաջարկություններին… – Այդ մասին
մենք կարող ենք խոսել մի քանի օրից: Չեմ կարծում, որ Տիգրան Թորոսյանը կամ ինչ-որ
մեկը այդ առաջարկություններին դեմ է: Ուղղակի մենք քննարկումների բավականին դժվարին
գործընթացում ենք: Չեմ ուզում այսօր անել հայտարարություններ, որ կարող են այդ գործընթացին
խանգարել: Այդ բարեփոխումները չափազանց կարեւոր են: Բոլոր այն մարդիկ, ովքեր խոսում
են Հայաստանում ժողովրդավարական բարեփոխումների խորացման կարեւորության ու անհրաժեշտության
մասին, պետք է գիտակցեն, որ դա մենք պետք է սկսենք երկրի Հիմնական օրենքից: (Տպագրվում
է որոշ կրճատումներով, ամբողջական տեքստը ՀՀ ԱԺ սայթում՝ www.parliament.am հասցեով):
R
