«Մեր
երկրի սահմանն այնտեղ է, մինչեւ որտեղ մենք կարողանում ենք պահել»,- ասում է Սերժ
Սարգսյանը Երեկ ավարտվեցին «ԼՂ հիմնախնդիր, կարգավորման ուղիներ» թեմայով
խորհրդարանական լսումները: Ներկայացնում ենք միայն պաշտպանության նախարարի պատասխանները
գրավոր հարցերին: – Հնարավո՞ր եք համարում պատերազմի վերսկսումը եւ այդ դեպքում
մեր բանակը, տնտեսությունը, պետությունը պատրա՞ստ են դիմակայել: – Ես նշեցի
երեք սկզբունքներ, որոնք, իմ տեսանկյունից, պարտադիր են հարցի լուծման ժամանակ: Ես
երբեք չեմ բացառել պատերազմի վերսկսման հավանականությունը: Չեմ բացառել ոչ 95-ին,
ոչ 99-ին, եւ ոչ էլ այսօր: Այդպիսի հավանականություն մշտապես կա եւ որեւէ մեկը երաշխավորված
չէ դրանից: Չեմ հասկանում այն քաղաքական գործիչներին, ովքեր հայտարարում են, թե պատերազմի
վերսկսման վտանգ չկա: Կարելի է մտածել, թե այդ մարդիկ ունեն հատուկ ծառայություններ,
ունեն հարյուր տոկոսանոց տեղեկություններ, թե ինչ է մտածում մեր հակառակորդը: Ինձ
համար դա լուրջ չէ՝ անկախ նրանից, թե ով է այդ մասին ասում: – Դուք որպես
զիջում նշեցիք ԼՂՀ-ում լրացուցիչ հանրաքվե անցկացնելու հնարավորությունը, այդ դեպքում
չի՞ ենթադրվում ադրբեջանցիների վերադարձը ԼՂՀ եւ դրանից հետո միայն հանրաքվեի անցկացում:
Ճշտվա՞ծ են ԼՂՀ սահմանները եւ հակամարտության սահմանները՝ ընդհանրապես: –
Ոչ, այդպես չի նշանակում, որովհետեւ իմ զեկուցման մեջ ասացի, որ հանրաքվեն կընդունվի,
եթե այն անցկացվի ԼՂ Ինքնավար Մարզի բնակչության շրջանում եւ նրանց այսօրվա բնակության
վայրում: Ի՞նչ է նշանակում՝ ճշգրտված են արդյոք սահմանները, ո՞ւմ կողմից՝ միջազգային
հանրությա՞ն, թե՞ մեր կողմից: – 2001-ից դուք պարբերաբար խոսում եք տարածք
հանձնելու անխուսափելիության մասին, արդյոք դա չի՞ կարող մեկնաբանվել որպես ժողովուրդներին
համոզելու Մինսկի խմբի հանձնարարության կատարում: – Ոչ, չի կարող այդպես դիտվել,
որովհետեւ ես 2001-ից չեմ խոսում փոխզիջումների մասին, ես փոխզիջումների մասին խոսում
եմ ընդհանրապես 90-ականների սկզբից, ես փոխզիջումների մասին խոսել եմ նաեւ այն ժամանակ,
երբ մեր ջոկատներին, մեր տղաներին համոզում էի, որ անհրաժեշտ է վերացնել շատ կրակակետեր,
եւ այն ժամանակ էլ ասում էի, որ այդ կրակակետերի վերացումը կամ անվտանգության գոտու
ստեղծումը երբեք նպատակ չի ունեցել ավելացնել Ղարաբաղի կամ Հայաստանի տարածքը: Այնպես
որ, ոչ այն ժամանակ, ոչ էլ հիմա ես չեմ կատարել եւ չեմ կատարում Մինսկի խմբի հանձնարարությունները:
Ես միշտ կատարել, կատարում եւ կատարելու եմ իմ ժողովրդի հանձնարարությունը: Եթե կան
մարդիկ, ովքեր հաճույքով կատարում են այլ երկրների հանձնարարություններ, դա իրենց
պրոբլեմն է, ես այդպիսի պրոբլեմ չունեմ: – Ինչո՞ւ պետք է հայ վերեւները գան
այնպիսի համաձայնության, որը ցավոտ լինի հայկական կողմի համար, եւ ինչո՞ւ մենք պետք
է մեր անվտանգությունը հանձնենք խաղաղարարներին: – Ես որեւէ անգամ չեմ ասել,
թե մենք մեր անվտանգությունը պետք է հանձնենք խաղաղարարներին. ինչպ՞ես կարող է մարդը
իր երկրի անվտանգությունը հանձնել որեւէ մեկին, միայն ֆիզիկապես ոչ լիարժեք մարդը
կարող է այդպիսի մտքեր արտահայտել, իսկ ես ինձ համարում եմ լիարժեք մարդ: Ուղղակի
ես գտնում եմ, որ անվտանգության ապահովման գործում խաղաղարարները կարող են շատ լուրջ
դերակատարություն ունենալ: Խաղաղարարների՝ հակամարտության գոտի մուտք գործելը երբեք
չի նշանակում, որ մենք մեր բանակը զինաթափելու ենք կամ ընդհանրապես բանակ չենք ունենալու:
Ինչ վերաբերում է ցավոտ համաձայնությանը, այո՛, ասել եմ, որ խնդրի լուծումն իրոք
ցավոտ է լինելու մեր ժողովրդի եւ ադրբեջանական ժողովրդի համար: Որովհետեւ փոխզիջում
նշանակում է ունեցածից զիջել ինչ-որ բան: Իսկ որեւէ մեկը անցավ, կամավոր ոչինչ չի
զիջում: Եվ խոսքը ոչ թե վերեւների կողմից ինչ-որ բան զիջելու մասին է, այլ հայ ժողովրդի
կողմից ինչ-որ բան զիջելու: Սա առիթ է, որ անդրադառնամ բոլոր այն ասեկոսեներին, բոլոր
այն հերյուրանքներին, որ, կախված քաղաքական իրավիճակից, մերթընդմերթ գցում են մեր
հասարակությանը՝ թե տեսեք, արդեն վերեւները պայմանավորվել են, փաստաթուղթ են ստորագրել
եւ այլն: Սա լուրջ մարդու պահվածք չէ: Որեւէ մեկը, լինի նախագահ, պաշտպանության նախարար,
վարչապետ կամ ԱԺ նախագահ, կամ՝ բոլորը միասին, չեն կարող մի փաստաթուղթ ստորագրել,
որը անհնար է իրագործել եւ որը համաձայնեցված չէ խորհրդարանի, կառավարության եւ ժողովրդի
հետ: Ի վերջո, ինչպե՞ս կարելի է այդպիսի խնդիրը գաղտնի լուծել: Դա հո գրի՞չ չի, որ
գաղտնի հանես եւ ընկերոջդ տաս: – Դուք ասել եք, որ Աղդամը մեր հայրենիքը չէ,
այդ դեպքում այդ մասերում որտե՞ղ է անցնում մեր հայրենիքի սահմանը: – Ցանկացած
երկրի, այդ թվում նաեւ մեր երկրի սահմաններն անցնում են այնտեղով, որտեղով կարողանում
ես անցկացնել այդ սահմանը: Սա հանրահայտ ճշմարտություն է, ես ուղղակի կրկնում եմ
մեր հայտնի նախնիներից մեկի խոսքերը: Որտեղ կկարողանանք պահել, այնտեղ էլ լինելու
է մեր սահմանը: Իսկ եթե ուզում եք, մեկ անգամ եւս կրկնեմ՝ այո՛, ես համարում եմ,
որ Աղդամը մեր հայրենիքը չէ: ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆՀ.
Գ. Լսումների բոլոր ելույթները կտպագրվեն առանձին գրքույկով:
