Հարկային
օրենքներն այնքան հաճախ են փոփոխվում ու այնքան քիչ են պարզաբանվում, որ գործարարները
երբեմն չեն հասցնում տեղեկանալ: «1999-2000 թթ. որպես անհատ ձեռներեց զբաղվել
եմ բիզնեսով: 2000 թ. կենսաթոշակային հիմնադրամին եւ հարկային մարմիններին հարկերս
վճարելուց հետո դիմել եմ հարկային տեսչություն՝ գործունեությունս դադարեցնելու համար:
Սակայն 2005 թ. հարկային ծառայությունից եւ կենսաթոշակային հիմնադրամից հայտնեցին,
որ պարտք ունեմ՝ սկսած 2003-ից»,- խմբագրությանն ուղղված այս նամակի հեղինակը խնդրել
է չհրապարակել անունը՝ խնդիրը համարելով ընդհանրական: Ձեռներեցին իր պարտքերի մասին
հայտնել են գործունեությունը դադարեցնելուց մոտ 2 տարի անց՝ օրենսդրական նոր փոփոխություններից
հետո, որոնք, պարզվում է, տարածվում են նաեւ գործունեությունը դադարեցրած անհատ ձեռներեցների
վրա: «Ես ժամանակին արել եմ այն, ինչ ասել են հարկային տեսչությունում,- ներկայացնում
է անհատ ձեռներեցը,- այն է՝ հարկային մարմնին եւ սոցապ բաժնին ներկայացնել հայտարարություն
եւ հաշվարկ: Պարզվում է, որ դիմումը պետք էր ներկայացվեր գրանցող մարմնին՝ պետռեգիստրին»,-
գրել է նա: Սակայն ժամանակին գրանցող մարմնից էլ շրջապտույտի մեջ հայտնված քաղաքացուն
տեղեկացրել են, որ իրենք դիմում չեն ընդունում եւ հարկային ծառայության կազմած ակտով
միայն իրավունք ունեն լուծարել ձեռնարկությունը: Իսկ Հարկային տեսչությունը հետեւյալ
պատճառաբանությունն է բերել. դիմումը ներկայացնելիս գրվել է ոչ թե «լուծարում», այլ՝
«դադարեցում», ինչը մեզ դիմած քաղաքացին համարում է տարօրինակ: «Նախ, օրենքում գրված
է «դադարեցում»: Բայց եթե ընդունենք, որ դիմումը ճիշտ չեմ ձեւակերպել, մի՞թե հարկային
ծառայությունը չէր կարող իրազեկել ճիշտ ձեւի մասին: Սկսած 2003-ից, «պարտքերիս հաշվիչն»
անխնա պտտվում է. ամսական 5 հազար դրամ կենսաթոշակային հիմնադրամին եւ տարեկան 30
հազար դրամ նվազագույն հարկ, ավելացրած տույժերն ու տուգանքները, իսկ ես չեմ աշխատում,
նախաձեռնած բիզնեսս էլ չկայացավ: Մյուս կողմից, եթե ես պարտք եմ 2003-ից, ինչո՞ւ
են ինձ տեղեկացրել 2004-ի վերջին»,- հարցնում է «հարկատուն»: Այս ամենի մասին
մեր հարցմանն ի պատասխան՝ Հարկային տեսչության պետի տեղակալ Արմեն Ալավերդյանը պարզաբանեց.
«Օրենքի նշված դրույթը սահմանվեց 2003-ին եւ նպատակ ունի հնարավորինս հստակեցնել
ձեռներեցությամբ զբաղվողների իրական թիվը եւ կրճատել այն անհատ ձեռնարկատերերի թիվը,
որոնք ստանալով պետական գրանցում, չեն զբաղվում (կամ հայտարարում են, որ չեն զբաղվում)
ձեռնարկատիրական գործունեությամբ: Ձեռներեցության համար հավասար պայմաններ ստեղծելու
առումով օրենքի նշված դրույթը ներկայումս լրամշակվում է: Ինչ վերաբերում է վերը նշված
խնդիրները կարգավորող դրույթների կատարելագործմանը, կարծում եմ, որ օրենսդրությունը
պետք է հստակ, պարզ եւ հնարավորինս արագ պայմաններ ստեղծի այն անհատ ձեռնարկատերերի
համար, որոնք ցանկանում են լուծարվել»: Դժվար է ասել, թե որքանով է այս պատասխանը
լուծում տալիս մեր բողոքարկուի եւ նրա վիճակում հայտնված այլ հարկատուների առջեւ
ծառացած խնդրին: ՌՈՒԶԱՆ ԱՎՈՅԱՆ
