Լեզվաբանները
մեկնաբանում են Մայրենի լեզվի միջազգային օրը պետական տոն հռչակելու ԱԺ մտադրությունը:
«Հայոց լեզուն այսօր վտանգված է, եթե այսպես շարունակվի՝ չգիտեմ վերջն ինչ
կլինի: Իսկ նման կարգի տոների ես ընդհանրապես դեմ եմ: Ավելի լավ է դրա փոխարեն մի
կարգին դասագիրք գրվի կամ լեզվի մասին հեռուստատեսային մի լավ հաղորդում պատրաստվի:
Լեզվի մաքրության հարցը պիտի մտնի կենցաղ, ընտանիք, մանկապարտեզ, թե չէ՝ տոներ նշելով,
կարծում եմ, արդյունքի չենք հասնի»,- ասում է ՀԳԱԱ Լեզվի ինստիտուտի փոխտնօրեն Լավրենտի
Հովհաննիսյանը՝ Ազգային ժողովում վերջերս շրջանառության մեջ մտած նախագծի վերաբերյալ,
որով նախատեսվում է Մայրենի լեզվի միջազգային օրը (փետրվարի 21-ը) հռչակել որպես
պետական տոն: Վերջինիս նպատակը, թերեւս, հայոց լեզվի նկատմամբ այսօր գոյություն ունեցող
վերաբերմունքը փոխելն է: Սակայն պարզվում է՝ լեզվաբաններին այնքան էլ չի ոգեւորում
սպասվող նորամուծությունը: Լ. Հովհաննիսյանը կարծում է, որ տոներ հռչակելու
փոխարեն ավելի լավ է հսկողություն սահմանել հեռուստատեսային որոշ հաղորդումների վրա,
«որը երեւի հնարավոր չէ, քանի որ, ասում են, խոսքի ազատություն է, եւ ով ինչպես ցանկանա՝
կխոսի»: Իսկ լեզվի այսօրվա վիճակը նա համարում է չսովորելու հետեւանք. «Շատերին թվում
է, թե իրենք հայ են եւ հայերեն չպետք է սովորեն: Եվ արդյունքում, մանկապարտեզից մինչեւ
Ազգային ժողով, ով ինչպես ուզում՝ արտահայտվում է»: Իսկ լեզվաբան, պրոֆեսոր
Հովհաննես Բարսեղյանի կարծիքով, մենք արդեն ունենք լեզվի տոն՝ Թարգմանչաց տոնը, այս
տարի նշվելու է գրերի գյուտի 1600-ամյակը, իսկ «նման սուտ տոներ մեզ պետք չեն: Լեզվի
նկատմամբ պետք է լինի պետական վերաբերմունք: Այս ամենը պարզապես կեղծ քարոզչություն
է: Այսօր լեզուն դարձրել են ընտրությունների, փող եւ էժան հեղինակություն վաստակելու
միջոց»: Իսկ մեր այն հարցին, թե ինչպիսին է այսօր լեզվի մակարդակը ուսանողության
շրջանում, պրոֆեսորը պատասխանեց. «Եթե դաս չկա, դպրոց չկա, ի՞նչ մակարդակ կարող է
լինել: Դպրոցից էլ ընդունելությունը կատարում են հարցաշարերով: Այնտեղ կան հարցեր,
որոնց չորրորդ դասարանի երեխան հեշտությամբ կարող է պատասխանել: Հարցեր էլ կան, որոնց
պատասխանը տվողն ինքն էլ չգիտի: Երբ ինձ հարցնում են, առանց բառարանին նայելու չեմ
կարողանում պատասխանել: Այսքանից հետո այսօրվա ուսանողից էլ ի՞նչ պահանջեմ»: Պրոֆեսորը
միաժամանակ հավաստեց նաեւ, որ թեեւ քիչ, բայց լավ ուսանողներ, այնուամենայնիվ, կան:
Հայոց լեզվի պատմության ամբիոնի դասախոս Նաիրա Պարոնյանը նույնպես նշեց, որ
հայոց լեզվի մակարդակը բավականին ցածր է ուսանողության շրջանում: «Եթե մեր ուսանողները
շարունակեն այսպես խոսել, ապա շուտով կմոռանան իրենց մայրենի բառերը»: Դասախոսը դեմ
չէ, որ ուսանողները լսարանից դուրս խոսեն խոսակցական լեզվով, բայց այստեղ էլ կանոններ
կան, որոնք պետք է պահպանել. «Այսօր խոսակցական լեզվում գերիշխում են ժարգոնային,
օտարաշունչ ու հատկապես անգլերեն բառերը: Եվ շատերի կարծիքով, նման բառապաշարով խոսելը
առավելություն է»: Ն. Պարոնյանը կարծում է, որ լեզվի այսօրվա վիճակի պատճառը
պետության ոչ լիարժեք հոգածությունն է: Բայց տոներ հռչակելով՝ իրավիճակը չես փոխի:
«Եթե դրա նպատակը մայրենին բարձր մակարդակի վրա պահելն է, ապա կարող եմ ասել, որ
մենք լեզվի տոն ունեցել ենք դեռեւս գրերի գյուտի օրվանից, եւ անհրաժեշտություն չեմ
տեսնում կրկին լեզվի տոն սահմանել»: Իսկ ԵՊՀ հայոց լեզվի պատմության ամբիոնի
վարիչ Լեւոն Եզեկյանը ողջունեց Ազգային ժողովի նախաձեռնությունը եւ հույս հայտնեց,
որ միգուցե տոնի ընդունվելու դեպքում մարդիկ ավելի ուշադիր լինեն դեպի մայրենին:
«Երիտասարդությանը, առավել եւս ուսանողությանը, կոչ եմ անում մի քիչ հարգել մեր լեզուն
եւ ժարգոնախառն հայերենի փոխարեն խոսել ավելի գեղեցիկ»: ԶԱՐՈՒՀԻ
ՍԱՐԳՍՅԱՆ
