Խոսքը
վերաբերում է ակնագործության ու ոսկերչության ոլորտին «Ես երկու լուր
ունեմ ձեզ ասելու. մեկը՝ լավ, մյուսը՝ վատ: Վատն այն է, որ այս տարի մենք չենք կարողացել
ցուցանիշների աճ ապահովել, լավն էլ այն է, որ բացարձակապես անկում չենք ապրել»,-
երեկ առեւտրի եւ տնտեսության զարգացման նախարարության ակնագործության եւ ոսկեգործության
բաժնի պետ Գագիկ Մկրտչյանն այսպես սկսեց ներկայացնել ոլորտի տարեկան տվյալները: Մասնագետների
կողմից 2004-ը ակնագործության եւ ոսկերչության համար դիտվել է որպես նահանջի տարի,
քանի որ ապրանքային արտադրանքը նախորդ տարվա ցուցանիշի համեմատ նվազել է մոտ 30 մլրդ
դրամով: Պարոն Մկրտչյանը դա բացատրում է դոլարի փոխարժեքի տատանումներով. «Դոլարից
կախումը մեծ է, որովհետեւ ԱՄՆ-ն է ստանում այս ճյուղի արտադրանքի 50 տոկոսից ավելին»:
Թեեւ ճյուղն ընդհանուր առմամբ ճգնաժամ է ապրել, բայց որեւէ աշխատատեղ չի կրճատվել,
անգամ միջին աշխատավարձը 4000 դրամով բարձրացել է: Որոշակի փոփոխություններ են եղել
ալմաստի հումքի ներկրման մեջ: Եթե նախորդ տարիներին հումքի հիմնական մասը ներկրվել
է ՌԴ-ից եւ Բելգիայից, ապա հիմա գլխավոր մատակարարը Իսրայելն է: Տեսակետ կա, որ այս
ոլորտում տարեկան ցնցող աճ պետք է լինի, քանի որ օգտվում են հարկային արտոնություններից:
«Իրականում դրանք արտոնություններ չեն, այլ պարզապես հարկային վարչարարության կարգավորված
պայմաններ: Մենք ակնագործության եւ ոսկեգործության ողջ արտադրանքի 99 տոկոսն արտահանում
ենք, եւ ավելացված արժեքի հարկը միջանկյալ փուլում չենք տալիս: Եթե այլ ոլորտներ
էլ նույնքան արտահանեին, իրենք էլ կունենային այդ արտոնությունները»: Գ. Մկրտչյանը
նշեց, որ այս դաշտում օրենսդրական խնդիրներ չկան, ավելին՝ մերը աշխարհի լավագույն
օրենսդրություններից մեկն է: Բայց մեզ խանգարում է այն, որ ունենք ենթակառուցվածքային
թույլ օղակներ, որոնք բոլորովին չեն աջակցում ոլորտին, սակայն. «Մենք ինչ ունենք,
դրանով պիտի բավարարվենք, եթե փորձենք ավելին ստանալ՝ ամբողջը կկորցնենք: Մենք այս
ամենը օդից ենք ստանում՝ միայն աշխատանքի շնորհիվ»: ՌԴ-ի հետ կնքած Հայաստանի
միջկառավարական համաձայնագրի 5-րդ կետով նախատեսված է, որ ներկրված ալմաստներն արգելվում
է արտահանել այլ երկիր: Սա Հայաստանին ձեռնտու չէ, այդ պատճառով ՀՀ արտգործնախարարությունն
այժմ բանակցություններ է վարում Ռուսաստանի կառավարության հետ՝ այդ կետն անվավեր
ճանաչելու համար: Պարոն Մկրտչյանը մեծ հույսեր է կապում 2005 թվականի հետ.
«Կանխագուշակում ենք, որ նախորդ տարվա ցուցանիշի համեմատ նվազագույնը 30-40 տոկոսի
աճ կունենանք ու 2003-ի բացերը կլրացնենք: Հնարավոր է, որ մենք բավարար չափով ակտիվ
չենք գործել, դրա համար էլ պիտի լարված աշխատենք ու թերությունները շտկենք»: Հարցին,
թե ինչպե՞ս պետք է հասցնեն այդքան աճ ապահովել, եթե դոլարի կուրսն իջնի, Գ. Մկրտչյանը
պատասխանեց՝ «Իմ հաշվարկները դրամով էին, բայց եթե նման բան էլ լինի, 30 տոկոսի աճ
հաստատ կապահովենք»: Առայժմ հայ ակնագործներն ու ոսկերիչները հնարավորություն ունեն
միայն մանր քարեր մշակել: Բայց եթե այդպես շարունակվի՝ հնդիկների հետ նույն մրցակցային
դաշտում կհայտնվենք ու, պարոն Մկրտչյանի խոսքերով, «այդտեղ հաստատ կսկսենք»: Հ.
ՋԵԲԵՋՅԱՆ
