Որպեսզի հաշմանդամներն ազատ տեղաշարժվեն
Հաշմանդամների միջազգային օրվա կապակցությամբ երեկ «Միջազգային կրթության ամերիկյան խորհուրդներ» (ԱԽ) կազմակերպության հայաստանյան գրասենյակը սկսեց եռօրյա համաժողով՝ «Բոլոր հայերը կարող են» թեմայով: «Ունիսոն» ՀԿ նախագահ Արմեն Ալավերդյանի կարծիքով, պետությունն արդեն սկսել է հետաքրքրվել հաշմանդամների հարցերով. «Չէի ասի, թե ահագին գործեր են արվել, բայց ի տարբերություն սովետական տարիների, երբ կարծում էին, թե հաշմանդամները պետք է ապրեն, ասենք, ծերանոցում, որոշ փոփոխություններ արվել են: Հիմա մեր հարցերին ուշադրություն են դարձնում»: Անդրադառնալով «Քաղաքաշինության մասին» նոր օրենքին, համաձայն որի՝ կառույցները աստիճաններից բացի պետք է ունենան հատուկ թեքահարթակներ՝ հաշմանդամների ազատ ելումուտն ապահովելու համար, Ա. Ալավերդյանն ասաց. «Դրանից մեր վիճակը դեռ չի փոխվել: Օրինակ, Լինսի հիմնադրամի միջոցներով այդքան մշակութային օջախներ կառուցվեցին, բայց մեզ համար ոչ մի փոփոխություն էլ չարեցին: Այդքան խնդրեցինք, որ գոնե Ֆիլհարմոնիայի մեծ դահլիճ մտնելու համար թեքահարթակ սարքեն, մեզ ասացին՝ դա կոնստրուկտիվ փոփոխություն է, եւ ոչինչ չարեցին: Ա՛յ մարդ, այնտեղ 4 հատ աստիճան է, մի հատ տախտակ դրեք՝ բարձրանանք, էլի»:
Մյուս կողմից Արմեն Ալավերդյանը գոհ էր հատկապես ՀԿ-ների իրականացրած ծրագրերից, բայց դրանք դեռ չեն բավարարում օգնության կարիք ունեցողներին. «Առաջին հերթին պետք է հաշմանդամների համար մատչելի լինեն տրանսպորտը, փողոցները, տարբեր շինությունները, ինչը դեռ չի արվել»: Քննարկմանը մասնակցող ԱԺ պատգամավոր Արտակ Առաքելյանը նույնպես համաձայն էր, որ այսօր տեղական եւ միջազգային կազմակերպութունները լուրջ աշխատանք են տանում, որ հաշմանդամները կարողանան ինտեգրվել հասարակությանը, իսկ պետության ուշադրությունը դեռ բավարար չէ:
Ասենք, որ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալների համաձայն, աշխարհում կան մոտ 600 միլիոն հաշմանդամության տարբեր կարգ ունեցողներ։ Նրանց 80 տոկոսը, մոտ 400 միլիոն մարդ, ապրում է թույլ զարգացած երկրներում։ Ողջ աշխարհում հաշմանդամները դեռեւս տուժում են հասարակության խտրական վերաբերմունքից եւ ցածր կենսամակարդակից։ Ավելին, ՄԱԿ-ի կողմից մշակվել են մարդու իրավունքներին վերաբերող ութ կարեւոր միջազգային համաձայնագրեր, սակայն դեռեւս չկա միջազգային որեւէ համաձայնագիր՝ հաշմանդամների իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված։
ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՋԵԲԵՋՅԱՆ
