Ո՞Վ

Ո՞Վ Է ՍՊԱՆԵԼ ԱՐՄԵՆԱԿ ԱՐՄԵՆԱԿՅԱՆԻՆ Հարցազրույց «Հոկտեմբերի 27»-ի գործով վկա, ԱԺ փորձագետ Խաչիկ Հովհաննիսյանի հետ – Դուք վեց անգամ ցուցմունք եք տվել «Հոկտեմբերի 27»-ի գործով՝ որպես վկա, ու ամեն անգամ հակասական բաներ եք ասել նախորդի համեմատ: Ինչո՞ւ: Մասնավորապես, նկատի ունեմ, որ Արմենակ Արմենակյանի սպանության փաստացի վկան լինելով՝ դուք սկզբում որպես մարդասպան նկարագրել եք մեկին, որը նման էր Վռամ Գալստյանին (որը մի քանի ամիս առաջ մեկուսարանում, կասկածելի հանգամանքներում, ինքնասպանություն է գործել), բայց ավելի ուշ բոլորովին այլ կերպար նկարագրելով՝ պնդել եք, թե սպանողը Կարեն Հունանյանն է եղել: – Հոկտեմբերի 27-ից մոտ մեկ ամիս հետո՝ նոյեմբերի 24-ին, ինձ կանչեցին դատախազություն: Երեկոյան ժամը 6-7-ի կողմերն էր: Քննիչի ազգանունը Հովհաննիսյան էր: Բացատրությունս շատ երկար տեւեց, երեւի կեսգիշերին մոտ վերջացրի: Երբ դուրս եկա եւ տուն էի գնում, ինքս իմ մեջ վերհիշելով կատարվածը՝ զգացի, որ սխալ բան եմ անում: Երկրորդ ցուցմունքում արդեն ասացի, որ հիշողությունս վերականգնելով՝ նկարագրում եմ տեսածս: Ճիշտ է, ինքս էլ եմ զգում, որ հակասություններ կան: Ես նկարագրել էի 40-ին մոտ անձնավորության, բայց այդ անձնավորությունը իմ մեջ տպավորվել էր այն ժամանակ, երբ ուշքի էի եկել եւ բուժքույրերի հետ մտել էի դահլիճ: Այդ 40-ին մոտ մարդը ավտոմատը պահել էր կրծքիս եւ հարցրեց՝ «ո՞ւր ես գնում»: Այդ ժամանակ ես ավելի շատ վախ զգացի, քան այն ժամանակ, երբ դահլիճից միջանցք դուրս եկավ ահաբեկիչը եւ ինձ վրա զենքը պահելով, ինձ ծնող հայհոյելով՝ հրամայեց նստել: Կրկնում եմ, ես ավելի վախ զգացի, երբ դրանից հետո ավտոմատը վրաս պահելով՝ ահաբեկիչը հարցրեց՝ ի՞նչ կա մոտդ: Սիգարետի տուփը գրպանումս էր, հարցրեց՝ էս ի՞նչ է, ասացի՝ սիգարետ է, ուզում ես, առ քեզ: Ուղղակի իմ տպավորությունը այդ՝ երկրորդ մարդուց ավելի մեծ էր, դրա համար էլ այդ տպավորությամբ սկզբում ասացի, թե այդ մարդն էր: – Իսկ այդ մարդն ո՞վ էր: – Այդ մարդը Վռամ Գալստյանն էր, որը միշտ դահլիճի վերջին դռան մոտ է եղել: Արդեն երկրորդ բացատրության ժամանակ ես ասացի, որ կարող եմ առերեսման ժամանակ էլ ասել, թե ով է ինձ վրա զենք պահել, ով է ինձ ծնող հայհոյել: Եվ երկրորդ թե երրորդ բացատրությունից հետո նկարները շարեցին, հարցրին՝ ո՞րն է, ասացի՝ էս մարդն է: Երբ դահլիճի առաջին դռնից դուրս եկավ ահաբեկիչը եւ զենքը պահեց ինձ վրա, դա նույն մարդը չէր, որը հետո ինձ չէր թողնում դահլիճ մտնել: Առաջինը Կարեն Հունանյանն էր, երկրորդը՝ Վռամ Գալստյանը: – Եթե հավատանք ձեր ցուցմունքներին, ապա ստացվում է, որ երբ դահլիճում կրակում էին, Արմենակ Արմենակյանը միջանցքում հանգիստ ու անխռով նստած էր, ձեռքը՝ ծնոտին հենած: Տրամաբանակա՞ն է արդյոք: – Բոլորի մեջ էլ այդ զարմանքը կա: Ես չեմ կարող ասել, թե ինչո՞ւ էր այդպես, բայց միանշանակ ասում եմ: Էլի եմ ասում՝ եթե այստեղ մարդ չլիներ, սիրտ չէի անի, իմ սենյակից չէի բարձրանա: Բայց քանի որ միջանցքում տեսա Արմենակյանին, դրա համար մոտեցա ու հարցրի՝ Արմեն ջան, ի՞նչ է պատահել: Ինքը չհասցրեց պատասխանել, դահլիճից դուրս եկավ Կարեն Հունանյանը եւ հրամայեց պառկել: Եթե Արմենակյանը պառկեր, ինձ թվում է, նրան չէր սպանի: Բայց Արմենը սկսեց վեր կենալ: Դեռ ամբողջ դիրքով չկանգնած՝ Կարեն Հունանյանը կրակեց: – Ձեր ցուցմունքներում ուրիշ անհասկանալի պահեր եւս կան: Մասնավորապես ասել եք, թե ուշաթափված վիճակում տեսել եք, թե ինչպես են ոճրագործներն իրար նռնակ նետել: – Նռնակը եղել է մինչեւ Արմենակյանին ստուգողական կրակոցով սպանելը: Մինչ այդ, երբ ես պառկած էի, Արմենակյանը վիրավոր ընկած տնքում էր, այդ ժամանակ վերջին դռնից այն կողմ, դեպի բուֆետ տանող միջանցքից, մեր խոհարարը գլուխը հանեց, Արմենին կրակողը կանչեց. «Արի այստեղ»: Այդ տղան փախավ: Կրակեց, չկպավ, մեկն ասաց՝ «Լիմոնկա քցի»: Մյուսը, թե՝ «Լիմոնկա չկա»: Վերջը նռնակը գցեցին փոքրիկ միջանցքի վրա: Ես պառկած տեղում ցնցվեցի: Հետո խուլ լռություն տիրեց: Արմենակյանը տնքում էր: Երեւի իմ ու իր միջեւ հեռավորությունը մի 20-30 սանտիմետր կլիներ: Իր ոտքերը իմ գլխի կողմն էին: Այդ ժամանակ իմ կողքին կանգնողը, հենց ինքը՝ Կարեն Հունանյանը հայհոյանքով կրակեց: Արմենը տնքաց ու էլ ձայն չհանեց: Էդ ժամանակ աչքերիս առաջ սեւացավ, մտածեցի՝ հիմա մի հատ էլ ես կուտեմ: Ուշքի եմ եկել այն ժամանակ, երբ այս վերջին դռան մոտից ու աստիճանների ներքեւից կրակոցներ էին հնչում: – Ովքե՞ր էին կրակում: – Չեմ կարող ասել: Պառկած տեղից չէր երեւում: Թե այստեղից ո՞վ էր կրակում նրանց վրա, կամ այնտեղից ո՞վ էր կրակում՝ ես չգիտեմ: Հետո թեւիս տակից տեսա մեկի գլուխը: Հետո իմացա, որ Միրոյանն էր: Երբ ուշքի եկա եւ բուժքույրերի հետ մտա դահլիճ, տեսա Վազգեն Սարգսյանին, Հենրիկ Աբրահամյանին, հետո տեսա Դեմիրճյանին, Յուրի Բախշյանին… Հետո իջա, շտապօգնության մեքենայից պատգարակը վերցրի, վազելով հասա դռան մոտ, դուռը փակ էր: Ներսից հարցրին՝ ո՞վ է, ասի՝ «նասիլկան» եմ բերել: Ասեց՝ թող հեռացի, թե չէ կգյուլլեմ: Պատգարակը ձեռքիս փախա մինչեւ աստիճանների վերջը, պատգարակը թողեցի, սյունի ետեւում թաքնվեցի: Այդ ժամանակ ինձ տեսավ քրեականի Հրաչը /ազգանունը չեմ հիշում/, ասեց՝ դու դահլիճի՞ց ես դուրս եկել, արի գնանք: Գնացինք պաշտպանության հանձնաժողով, որտեղ հավաքված էին, նաեւ Շիրխանյանն էր այնտեղ: Այդ ամենը ես պատմել եմ նաեւ հանրապետության նախագահին, նույն գիշերը, երբ նա եկավ ԱԺ: Այնտեղ էր նաեւ Գասպարյան Վովան: Ինչ որ ձեզ պատմեցի, առաջինը իրենց եմ պատմել: Նույնիսկ Գասպարյան Վովան չհավատաց, ասաց՝ «Ի՞նչ ես խոսում, բացի դահլիճից, ուրիշ տեղ սպանություն չի եղել»: Դեռ նախագահն էլ դիտողություն արեց. «Վովա, մի րոպե, էս մարդն ականատես է եղել, համոզվելու համար իջի, թող ցույց տա»: – Դուք ինչ-որ մեկին պատմե՞լ եք, որ սյան ետեւից եք տեսել, թե ինչպես սպանեցին Արմենակյանին: – Ոչ, նման բան չի եղել: Ես էլի եմ կրկնում, ես սյան ետեւը չեմ թաքնվել եւ ինքս էլ ոչ դերի մեջ եմ մտել եւ ոչ էլ մեկն ինձ սովորեցրել է՝ վերցրու, ասա, քեզ ծնող է հայհոյել: Այդ ամենին ես ականատես եմ եղել: Ինձ համար հաճելի չէ կրկնել, որ էդ մարդը ինձ ծնող հայհոյելով՝ հրամայեց նստել: Առերեսման ժամանակ իմ պատմածներից հետո քննիչը հարցրեց Կարեն Հունանյանին՝ ճի՞շտ է պատմում: Հունանյանը ասաց. «Ճիշտ է պատմում, բայց ես չեմ կարող ասել՝ ի՞նքն է եղել այնտեղ, թե՞ ուրիշը: Ես այս մարդուն չեմ ճանաչում, բայց մի հոգի այնտեղ կար»: – Եթե սպանողը Կարեն Հունանյանն է, ուրեմն ինչո՞ւ էր Էդիկ Գրիգորյանը դատարանի դահլիճում հայտարարում, որ Արմենակյանին սպանողը դահլիճում չէ, երբ Կարեն Հունանյանը դահլիճում էր: – Ոչինչ չունեմ ասելու: Բայց մի նրբություն. իմ կողքից անցել են Ժիրայր Գեւորգյանը, Էմմա Խուդաբաշյանը, Հերմինե Նաղդալյանը եւ իրենց բացատրություններում ոչ Արմենակյանի մասին են խոսել, ոչ իմ մասին: Իսկ Դերենիկ Բեջանյանին, Էդիկ Գրիգորյանին ես մտնելուց չեմ տեսել: Բացի այդ ընկերոջից, որը մտավ ու ներսից դուռը փակեց, ես ուրիշ ոչ մեկին չեմ տեսել: Հարցազրույցը՝ ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆԻ