ԴԱՇՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՌԱՅԺՄ ՉԻ ԿՐԱԿԵԼՈՒ Հարցազրույց ՀՅԴ խմբակցության ղեկավար Լեւոն Մկրտչյանի հետ – ՀՅԴ ներկայացուցիչները փաթեթային առաջարկներ են արել «Ընտրական օրենսգրքի» վերաբերյալ։ Եթե այդ առաջարկները չընդունվեն, ո՞րն է լինելու Դաշնակցության հաջորդ քայլը։ – Մենք առաջին ընթերցման ժամանակ «կողմ» կքվեարկենք նախագծին, բայց ե՛ւ խմբակցության պաշտոնական ելույթում, ե՛ւ մամլո ասուլիսում հնչեցրել ենք մեր սկզբունքային դիրքորոշումները։ Փաթեթը, որ մենք ներկայացրել ենք, կազմված է երկու մասից՝ մեզ համար սկզբունքային դիրքորոշումներ, որոնցից չենք կարող հրաժարվել, եւ դա պնդելու ենք, եւ հարցեր, որոնք քննարկման ենթակա են։ Սկզբունքային դիրքորոշումն է՝ մեծամասնական եւ համամասնական համակարգի 100 տոկոսանոց համամասնությունը. այստեղ մեր դիրքորոշումը հստակ է, եւ եթե ինչ-որ պահի գանք համաձայնության, դա պետք է լինի հրապարակային՝ բոլոր կուսակցությունների (խորհրդարանում ներկայացված եւ չներկայացված) հայտարարության ձեւով։ Հաջորդը թափանցիկության ապահովումն է. մենք առաջարկում ենք փաթեթ, որը շատ դժվարացնում է ընտրակաշառքների եւ ընտրողին հետեւելու սիստեմը։ Եվ մնացյալ հատվածներում՝ հանձնաժողովների ձեւավորում եւ այլն, մենք ինքներս կոնսուլտացիաների կարիք ունենք։ Որովհետեւ ունենք մի քանի տարբերակներ։ – ՀՅԴ մի շարք ներկայացուցիչներ վճռականորեն հայտարարում են, որ երկու սկզբունքային հարցեր՝ «ԸՕ» եւ Սահմանադրություն, կարող են փորձաքար դառնալ կոալիցիայի մեջ մնալ-չմնալու հարցում։ – Խնդիրը ոչ թե կոալիցիայից դուրս գալը կամ չգալն է, այլ այն, որ մենք ստորագրել ենք հուշագիր։ Շատերը հիմա այդ հուշագրին առանձնապես ուշադրություն չեն դարձնում։ Սակայն առնվազն երկուսուկես, երեք տարվա ընթացքում մենք պետք է տեսնենք, որ այդ հուշագրի դրույթները իրականացման ճանապարհին են։ Եթե հիմնական դրույթները հեռու են կատարման իրավիճակից, ապա հարց է առաջանալու, որ կոալիցիան չի հաջողել։ – Իսկ հիմա, ըստ ձեզ, հեռո՞ւ են կատարման իրավիճակից, թե՞… – Խնդիրներ կան, որոնք կատարված են, սակայն խնդիրները, որոնք այսօր մեզ մտահոգում են, վերաբերում են հուշագրի մյուս հատվածին։ Դա ժողովրդավարության եւ արդարության կայուն հաստատումն է, կոռուպցիայի դեմ պայքարի մեխանիզմների ստեղծումը եւ նմանաբնույթ հարցեր։ Այս հարթությունում մենք ունենք կոնկրետ առաջարկներ, որոնք առաջ կտանեն այս ծրագրերի կատարումը։ Եվ եթե մենք տեսնենք, որ այս հիմնարար հարցերը չեն կատարվում, այդ դեպքում առջեւում Գերագույն ժողովն է, եւ ժողովը կքննի այդ խնդիրը։ Այսինքն՝ կքննի մեր՝ կոալիցիայի մեջ լինելու ընթացքը եւ կորոշի հետագա անելիքը։ – Ինչպե՞ս եք գնահատում կոալիցիայի ներքին բարոյահոգեբանական մթնոլորտը։ – Ընդհանրապես, հասարակության մեջ է նկատվում բավականին մտահոգիչ մթնոլորտ։ Բամբասանքը, ցեխարձակումը սկսում են դառնալ ոչ միայն քաղաքական դաշտի, քաղաքական հարաբերության առարկա, այլեւ անձնավորվում են։ Իսկ անձնավորված հարաբերությունների գերակայությունը քաղաքական դաշտում իր հետ բերում է բավականին վտանգավոր զարգացման միտումներ։ Կոալիցիան կոնկրետ խնդիրների շուրջ («ԸՕ», Սահմանադրություն) հավաքվել է նախագահի մոտ, բայց մենք դեռեւս չենք հավաքվել ընդհանուր օրակարգը ճշտելու նպատակով։ Երեւի առաջիկայում կարիք կլինի, որպեսզի կոալիցիայի երեք կուսակցությունները հավաքվեն, նախ՝ մեկ անգամ վերանայեն արվածը եւ սկզբունքային պայմանավորվածություններ ձեռք բերեն։ Որովհետեւ առջեւում 2005-ի բյուջեն է, իսկ դա հսկայական նախապատրաստական աշխատանք է պահանջում։ – Ընդդիմությունը չի թաքցնում, որ պատրաստ է գալ խորհրդարան զուտ «ԸՕ»-ի քվեարկության հետ կապված։ Ըստ էության՝ ձեր նշած հիմնական սկզբունքային հարցերում ՀՅԴ-ն եւ ընդդիմությունը միակարծիք են։ Հնարավո՞ր է՝ առաջիկայում ականատես լինենք մի նոր կոալիցիայի ձեւավորման՝ կոալիցիայի մի խումբ եւ պլյուս՝ ընդդիմություն։ Ի՞նչ զարգացումներ են այդ դեպքում հնարավոր։ – Իսկապես, ընդունելի կլինի, եթե ընդդիմությունը մասնակցի այս կարեւոր օրինագծի քննարկմանը։ Սա շատ լուրջ ներդրում կլինի, որովհետեւ օրինագիծը ուղղորդելու է հաջորդ ընտրությունների ճակատագիրը, եւ դա բոլորիս խնդիրն է։ Այս իմաստով ընդդիմության այդ քայլը չի արձանագրվի որպես մարտավարության պարտություն, որովհետեւ օրինագիծն ինքնին կարեւոր է։ Եվ օրինագծի անցկացման շուրջ մթնոլորտի ձեւավորումը եթե կոնցեսուսային ստացվի, հիանալի կլինի։ Արդեն դրական լիցք կհաղորդվի հասարակությանը։ Հենց նույն բարոյահոգեբանական, անկումային վիճակում սա շատ կարեւոր է։ Եվ եթե այդպիսի քայլ լինի, մենք սիրով կաշխատենք։ Խոսքը վերաբերում է սկզբունքային հարցադրումներին, եւ դրանք պահանջում են ոչ թե մերկապարանոց մերժումներ, այլ՝ քննարկում։ – Ինչպիսի՞ իրավիճակում է Դաշնակցությունը պատրաստ դուրս գալ կոալիցիայից։ – Գերագույն ժողովը, բարեբախտաբար, մեր առջեւում է, մենք հարցերը մանրամասն քննելու ենք։ Այն պահին, երբ կտեսնենք, որ կոալիցիայում մեր նպատակները չեն իրականանում, կդնենք մարտավարության փոփոխության խնդիր։ Որովհետեւ կոալիցիային անդամակցելը մեզ համար ռազմավարություն չէ։ Կոալիցիային անդամակցելը մարտավարություն է առաջիկա տարիների ընթացքում։ – Ձեր կարծիքով, կոալիցիոն քաղաքական ուժերը Հայաստանի քաղաքական դաշտում այսօր իրենցից ինչ-որ կշիռ ներկայացնո՞ւմ են, թե՞ թիվ մեկ անձն է ամեն ինչ վճռում քաղաքական դաշտում։ – Ոչ։ Հայաստանի քաղաքական դաշտում յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ կշիռ ունի. դրա վկայությունն է նաեւ քաղաքական ուժերի հայտարարությունների կամ ինչ-որ անհասկացողությունների լուրջ արձագանքը հասարակության մեջ։ Եվ հատկապես կոալիցիոն ուժերը ունեն լծակներ, եւ այդ լծակներին համարժեք պետք է ունենան նաեւ պատասխանատվություն։ Այսինքն՝ երկրի ամբողջ գործադիր իշխանությունը, ի վերջո, կոալիցիոն քաղաքական ուժերն են տնօրինում, եւ սա փաստ է։ Հարցազրույցը՝ ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆԻ
