Մեզ ճանաչում են որպես հայ արվեստագետ Ըստ Ժերար Գասպարյանի, չարժե զանազանել սփյուռքահային հայաստանցուց «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահում, այսօր Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ (Օպերային թատրոնի երիտասարդ դիրիժոր Հարություն Արզումանյանի ղեկավարությամբ) առաջին անգամ ելույթ կունենա ֆրանսաբնակ դաշնակահար եւ կոմպոզիտոր Ժերար Գասպարյանը։ Կհնչի Ս. Ռախմանինովի դաշնամուրի եւ նվագախմբի համար թիվ 4 Կոնցերտը։ – Ըստ մեր տեղեկության, ծնվել եք Երեւանում, իսկ 1974-ից բնակվում եք Ֆրանսիայում։ Այս 30 տարիների ընթացքում գոնե մեկ անգամ չե՞ք զղջացել, որ հեռացել եք հայրենիքից։ – 1974-ին ես 14 տարեկան էի, անչափահաս, հետեւաբար բնակությանս վայրը որոշել են ծնողներս։ Ասեմ, որ մայրս ծնունդով ֆրանսահայ է, այնպես որ, դժվարանում եմ միանշանակ պատասխանել։ – Այնուամենայնիվ, եթե լինեիք չափահաս, կմեկնեի՞ք Հայաստանից։ – Եթե երկրորդ անգամ ծնվեմ եւ չափահաս տարիքում դրվի հայրենիքում կամ Ֆրանսիայում ապրելու խնդիր, դարձյալ, կարծում եմ, կդժվարանամ պատասխանել ձեր հարցին։ – Ի՞նչ եք հասցրել անել Հայաստանում 14 տարիների ընթացքում։ – Սովորել եմ Սայաթ-Նովայի անվան երաժշտական դպրոցում՝ Ադա Հակոբյանի դաշնամուրի եւ Ցոլակ Բեքարյանի ստեղծագործական դասարաններում։ – Հայրենիքից հեռանալով ինչպե՞ս դասավորվեց Ֆրանսիայում ձեր հետագա ճակատագիրը։ – Տեղափոխվելուց անմիջապես հետո ընդունվել եմ Փարիզի CNSM հայտնի հաստատությունը, պարապել անվանի դաշնակահարներ Պիեռ Բարբիզեի, Գերմայն Մունյեի, Ջիանին Վյոտանի եւ Վենտսիսլավ Յանկովի մոտ։ Իսկ որպես կոմպոզիտոր՝ Ժակ Կաստերեդի, Միշել Դեկուստիի, Ժակ Կարպենտիերի դասարաններում։ – Ստանալով հիմնավոր բարձրակարգ կրթություն, ո՞ր ոլորտում եք ավելի շատ երեւում՝ որպես դաշնակահա՞ր, թե՞ կոմպոզիտոր։ – Որպես դաշնակահար ելույթներ եմ ունեցել Փարիզի հեղինակավոր «Գավո» դահլիճում, Վենետիկի «Ֆենիչե», Ժնեւի «Վիկտորիա» սրահներում եւ այլուր։ Ստեղծագործություններս բազմիցս հրատարակվել եւ կատարվել են տարբեր երկրներում, թողարկվել են CD-ներ։ Արդեն տարիներ շարունակ հրավիրվում եմ տարբեր երկրների երաժշտական ակադեմիաների կողմից, որտեղ անցկացնում եմ որակավորման բարձրագույն դասընթացներ, նաեւ ստանում եմ հրավերներ ազգային եւ միջազգային մրցույթներից՝ որպես ժյուրիի անդամ։ – Ձեր ստեղծագործություններում իշխում է հայկակա՞ն, թե՞ ֆրանսիական մշակույթի ազդեցությունը։ – Ներշնչված եմ Բաբաջանյանի ու Արամ Խաչատրյանի ստեղծագործություններով։ Կոնկրետ՝ բաբաջանյանական երկերի ազդեցության տակ գրել եմ իմ «Բալլադ», «Պրելյուդիա եւ ֆուգա» ստեղծագործությունները։ Նկատել եմ, որ, օրինակ, Արամ Խաչատրյանի «Սպարտակ» բալետում կա ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Ռավելի ազդեցությունը։ – Հայ արվեստագետներից ո՞ւմ հետ եք համագործակցել Ֆրանսիայում։ – 80-ականներից սոնատի երեկոներով հանդես եմ եկել աշխարհահռչակ Ժան Տեր-Մերկերյանի հետ, ունեմ նրան նվիրված՝ Ջութակի եւ դաշնամուրի սոնատը, որը կատարել ենք ոչ միայն Ֆրանսիայում։ – Հետաքրքիր է՝ Հայաստանից Ֆրանսիայում հաստատված դաշնակահարներից ովքե՞ր են ապրում բուռն ստեղծագործական կյանքով։ Եվ ընդհանրապես, ինչպե՞ս են վերաբերվում հայաստանցի արվեստագետներին։ – Չկարծեք, որ Ֆրանսիայում արվեստագետը նստում է ու սպասում հրավերի։ Ճիշտ է, երկիրը բյուջե ունի, մշակույթի նախարարությունը օգնում է, բայց շիտակ պետք է ասեմ, որ երկիրն աջակցում է հիմնականում արդեն մեծ համբավ ունեցող ֆրանսիացի արվեստագետներին։ Պետությունը մտածում է այսպես. եթե այս կամ այն արվեստագետը Ֆրանսիան ներկայացնում է դրսում, ապա նրա համար արվում է հնարավորը եւ նույնիսկ անհնարը։ Եկեք չառանձնացնենք այստեղից գնացած եւ դրսում ծնված հայ արվեստագետներին։ Ֆրանսաբնակ, եւ ոչ միայն, երաժիշտների հետ հավասար աշխարհի տարբեր կետերում ելույթ են ունենում դաշնակահարներ Վարդուհի Երիցյանը, Վարդան Մամիկոնյանը, Վահան Մարտիրոսյանը, Արթուր Ահարոնյանը եւ այլք։ Երազանքս էր, որ հենց հասնեմ հայրենիք, առաջինը բարձրաձայնեմ՝ հայը հայ է, աշխարհի որ մասում էլ բնակվի։ Մենք ունենք հայկական ազգանուն, մեզ ճանաչում են որպես հայ արվեստագետ։ Եկեք վերացնենք հայ ու սփյուռքահայ հասկացությունը։ Օգնենք մեկմեկու ու, ամենակարեւորը՝ արժանապատիվ ներկայացնենք մեր ազգը աշխարհին։ Ս. ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
