ՉՃԱՆԱՉՎԱԾ ԵՐԿՐԻ ՃԱՆԱՉՎԱԾ ԲԱՐԻՔՆԵՐԸ Ռուբեն Մանգասարյանի ֆոտոռեպորտաժը Այսօր Աբխազիան աշխարհին հայտնի է որպես Հարավային Կովկասում լարվածության օջախներից մեկը, Երկրագնդի աշխարհաքաղաքական թեժ կետերից մեկը, հերթական չճանաչված հանրապետությունը: Իսկ նախկին Սովետական միության երկրների համար Աբխազիան նախեւառաջ մանդարինի երկիրն է, սեւծովյան լավագույն հանգստավայրերի՝ Սուխումի, Գագրայի, Նովի Աֆոնի երկիրը: Աբխազա-վրացական հակամարտությունը Վրաստանի ղեկավարության փոփոխությունից հետո կրկին թարմանալու միտում ունի: 1992-93թթ. վրաց-աբխազական պատերազմի արդյունքում 1994թ. Աբխազիան իրեն հռչակեց անկախ հանրապետություն, եւ լրացրեց աշխարհի չճանաչված պետությունների շարքը: Սակայն Վրաստանը առայսօր չի հաշտվում այդ մտքի հետ, եւ հայտարարում է, որ չի ընդունի Վրաստանի տարածքային ամբողջականության դեմ որեւէ ոտնձգություն: Այս կոնտեքստում Վրաստանի ղեկավարությունը պահանջում է ռուսական խաղաղապահ ուժերի դուրսբերումը Աբխազիայի տարածքից: Մինչ Վրաստանն ու Ռուսաստանը լուծում են իրենց քաղաքական խնդիրները, Աբխազիան փորձում է ոտքի կանգնել ծանր պատերազմական իրավիճակներից հետո: Ճիշտ է՝ փոքր քայլերով, բայց վերականգնվում է տնտեսությունը, որը հիմնված է մանդարինի արտահանման եւ զբոսաշրջության զարգացման վրա: Ճիշտ վերը նշված հերթականությամբ, ի տարբերություն խորհրդային տարիների, երբ Աբխազիան ապրում էր նախ ի հաշիվ զբոսաշրջության, եւ հետո՝ մանդարինի վաճառքի շնորհիվ: Հայտնի ֆոտոլրագրող Ռուբեն Մանգասարյանը նախորդ տարվա դեկտեմբերի վերջին Աբխազիայում էր, ավելի կոնկրետ՝ Սուխումում, որտեղ այդ ժամանակ իսկական «մանդարինային բում» էր: Նրա ֆոտոռեպորտաժը հենց այդպես էլ կարելի է վերնագրել՝ «Մանդարինային բում կամ չճանաչված երկրի պերճանքն ու թշվառությունը» ²Ûëå»ë ¿ ëÏëíáõ٠ٳݹ³ñÇÝÇ Ù»Í ×³Ý³å³ñÑÁ ÙÇÝã»õ Ù»ñ ³Ù³ÝáñÇ ë»Õ³ÝÝ»ñÁ: Þ³ï»ñÇë ѳٳñ ٳݹ³ñÇÝÇ Í³éÁ ¿Ï½áïÇϳ ¿: ÆëÏ ³µË³½Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ ³ÛÝ ³åñáõëïÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáó ¿: лïëáí»ï³Ï³Ý »ñÏñÝ»ñáõÙ Ù»Í³Í³Ë ßáõϳݻñÝ ³Ù»Ýáõñ »Ý ³ÛëåÇëÇݪ ³ÝËݳÙ, Ï»Õïáï, ó÷Ã÷í³Í: ²Ûëï»ÕÇó §çñǦ ·Ýáí ·Ýí³Í ٳݹ³ñÇÝÁ ѻﳷ³Ûáõ٠ѳëÝáõÙ ¿ è¸ »õ ²äÐ ³ÛÉ »ñÏñÝ»ñ »õ í³×³éíáõÙ §áëÏáõ¦ ·Ýáí: Àݹ³Ù»ÝÁ 1,5 ÏÙ »ñϳñáõÃÛ³Ùµ ³µË³½³-éáõë³Ï³Ý ë³ÑÙ³ÝÁ ѳï»ÉÁ ³µË³½Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ »ñ³½³ÝùÇ å»ë ÙÇ µ³Ý ¿: ºñ³½³Ýù, áñÝ ³Ù»ÝûñÛ³ ã³ñù³ß ³ß˳ï³Ýù ¿: ²Ù»Ý ûñ ²µË³½Ç³ÛÇó Ýñ³Ýù µ»éÝíáõÙ »Ý ٳݹ³ñÇÝáí, ¹³÷Ýáõ ï»ñ»õÝ»ñáí, ÇëÏ ·³ñݳÝÁª ÙÇÙá½³Ûáí, ѳïáõÙ ë³ÑÙ³ÝÁ, ѳÛïÝíáõÙ è¸-áõÙ, í³×³éáõÙ Çñ»Ýó óÝϳ·ÇÝ µ»éÝ áõ í»ñ³¹³éÝáõÙ ÑáõÛëáí, áñ ѳçáñ¹ ûñÝ ¿É ÏѳçáÕíÇ Ñá·³É Ñ³Ý³å³½ûñÛ³ ѳóÁ: سݹ³ñÇÝÁ è¸-áõÙ Çñ³óÝ»Éáõó Ñ»ïá Ýñ³Ýù ¹³ï³ñϳӻéÝ ã»Ý í»ñ³¹³éÝáõÙ Çñ»Ýó â׳ݳãí³Í ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÁ: ²ÛÝï»ÕÇó Ýñ³Ýù ²µË³½Ç³ »Ý µ»ñáõÙ ³ÛÝ ³Ù»ÝÁ, ÇÝã ѳñϳíáñ ¿ ³åñáõëïÇ Ñ³Ù³ñ: ²Û¹ ÃíáõÙª Ñ»ÕáõÏ ·³½: гٳӳÛÝ»ù, áñ Ñ»ßï ã¿ ·³½Ç µ³ÉáÝÝ»ñÁ »ñÏñÇó »ñÏÇñ Ïñ»ÉÁ: ²Ûë ÏÇÝÝ ³ÛÉ»õë ³ÝáõÅ ¿ ³Ý·³Ù Çñ µ»éÝ»ñÁ ÑëÏ»ÉáõÝ: Üñ³ ûñÁ ëÏëíáõÙ »õ ³í³ñïíáõÙ ¿ ã³ñù³ß µ»éݳÏñáõÃÛ³Ùµ: ²Û¹åÇëÇ ÏÛ³Ýùáí ³åñáõÙ ¿ ²µË³½Ç³ÛÇ µÝ³ÏÇãÝ»ñÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý Ù³ëÁ: ÆëÏ ³Ûë ÷áùñÇÏÝ ³ñ¹»Ý ³ñ»É ¿ Çñ ·áñÍÁ: Üñ³ ÁÝï³ÝÇùÁ í³×³é»É ¿ áÕç ٳݹ³ñÇÝÁ, »õ ÑÇÙ³ ³ÕçݳÏÁª ëÇ·³ñ»ïÁ Ó»éùÇÝ, ѳݷëï³ÝáõÙ ¿ ¹³ï³ñÏ ³ñÏÕ»ñÇ íñ³: ØÇ Å³Ù³Ý³Ï ³Ûë ÏÇÝáóïñáÝáõÙ Çñ»Ýó »ñ»ÏáÝ ¿ÇÝ ³ÝóϳóÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý »ñÏñÇ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñÁ: ²Ûëûñ êáõËáõÙáõ٠ѳݷëï³óáÕÝ»ñÇ ÃÇíÝ ³Ýѳٻٳï ùÇã ¿: ´³Ûó ê»õ ÍáíÇ ³µË³½³Ï³Ý ³÷ÇÝ Ñ³Ý·ëï³Ý³ÉÝ ³ÝÑ³Ù»Ù³ï ¿Å³Ý ¿: ¾Å³Ýª ÍáíÇ ³ÛÉ ³÷»ñÇ Ñ³Ù»Ù³ï, »õ áã ûª ËáñÑñ¹³ÛÇÝ ï³ñÇÝ»ñÇ: â׳ݳãí³Í »ñÏñáõÙ ÏÛ³ÝùÁ µ³Å³Ýí³Í ¿ »ñÏáõ Ù³ëǪ ÙÇÝã»õ å³ï»ñ³½ÙÝ áõ å³ï»ñ³½ÙÇó Ñ»ïá: ²Ûë Ù³ñ¹Á ¹»é ãÇ ·ï»É Çñ»Ý ³Ûë Ýáñ ųٳݳÏÝ»ñáõÙ: ºí Ýñ³ ÝÙ³ÝÝ»ñÁ ùÇã ã»Ý:
