Ասում
է «Արդարություն» դաշինքի պատգամավոր, ՀԴԿ նախագահ Արամ Սարգսյանը, որը 1998-ին
նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի արտաքին քաղաքական հարցերով խորհրդականն էր:
– «Արդարությունը», ի տարբերություն «Ազգային միաբանության», ԱԺ խորհրդակցությունից հետո չհայտարարեց, թե որեւէ՝ նույնիսկ Ղարաբաղի հարցում միասնական դիրքերից հանդես չի գա ոչ լեգիտիմ իշխանության հետ: Այսինքն, դաշինքի դիրքորոշումն այս հարցում չի՞ տարբերվում իշխանականից, անգամ այն պայմաններում, երբ այդ քաղաքականության հետեւանքով այժմ եվրոպական կառույցները մեկը մյուսից կոշտ բանաձեւեր են հրապարակում ԼՂ խնդրի վերաբերյալ:
– Կարծում եմ՝ ուղղակի առիթ չի եղել, որ դաշինքի ներկայացուցիչներն անդրադառնան այդ հարցին: Թեեւ «Արդարության» քարտուղարն այդ խորհրդակցությունից հետո ընդամենն ասել էր, թե համամիտ ենք այն հայտարարությանը, որ ԱԺ խմբակցությունները հրապարակել էին 2001-ին: Իսկ մենք Ղարաբաղի հարցում սեփական տեսակետ ունենք, որ տարբերվում է իշխանությունների վարած քաղաքականությունից: Նրանց դիրքորոշումը չի՛ էլ կայացել, ուղղակի չկա՛, որ համամիտ լինեինք դրան: Մենք մոտ օրերս առանձին հայտարարությամբ կհայտնենք մեր դիրքորոշումը Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի կարգավորման վերաբերյալ:
Ղարաբաղի հարցում այսօրվա իրավիճակը հետեւյալն է՝ մենք քայլ առ քայլ առաջացնում ենք այնպիսի խնդիրներ, որ ստիպված ենք լինելու հետո հաղթահարել «հերոսաբար»: Այն բոլոր ձեւակերպումները, որ կան Եվրախորհրդի եւ Եվրամիության փաստաթղթերում՝ չեն կարող վաղը չունենալ իրենց հետեւանքները: Մինսկի խմբի երկրները բոլորն էլ Եվրախորհրդի կազմում են եւ եթե ԵԽ-ն մի դիրքորոշում հայտնի՝ նույնը կրկնելու են նաեւ Մինսկի խմբի համանախագահները: Եթե արդեն բոլոր երկրներն են շեշտում, թե պետք է հարգել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ ներառելով Ղարաբաղը, նշանակում է, որ մենք առայսօր որեւէ կերպ չենք հերքել, թե ԼՂ-ն Ադրբեջանի մաս չէ: Եվ պիտի հիշատակեմ Ստամբուլի հռչակագրի տարածքային ամբողջականության մասին դրույթը, որը ստորագրելով՝ Ռոբերտ Քոչարյանը չգրանցեց որեւէ հատուկ կարծիք, թե Ղարաբաղն Ադրբեջանի կազմում չէ:
– Այնուամենայնիվ, ի տարբերություն 1998-ի՝ այլեւս այս թեմաներով հավաքներ չեք կազմակերպում Կինոյի տանը: Պատճառն այն է, որ ընդդիմությունը հրաժարվե՞լ է Ղարաբաղի հարցն իբրեւ խաղաթուղթ օգտագործել ներքաղաքական պայքարում;
– Ո՛չ: Ուղղակի մենք փորձում ենք համալիր լուծել խնդիրը: Մենք մերժում ենք ներկա իշխանությունների քաղաքականությունն ընդհանրապե՛ս եւ ոչ թե միայն Ղարաբաղի կամ որեւէ այլ հարցում: Ուստի եւ դեռ դարձյալ հավաքներ չենք կազմակերպում Կինոյի տանը. չնայած ես ասուլիսի ժամանակ հայտարարել եմ, թե պարտադրված կլինեմ դիմել նաեւ այդ քայլին: Սակայն այժմ իրավիճակն այնպիսին է, որ ինչ-որ կերպ պիտի հանգուցալուծվի, պիտի կատարվի ինչ-որ մի բան: Եթե դիտարկում ենք քաղաքական ընդհանուր, մանավանդ կոալիցիայի ներսի մթնոլորտը, պարզ է դառնում, որ կոալիցիան, իմ կարծիքով, այլեւս չկա, քանի որ մարդիկ չեն կարող իրար հետ քաղաքական լուրջ հարցերում համագործակցել առկա անվստահության մթնոլորտում: Իսկ այդ երեք կառավարող ուժերն ունեն այնպիսի բեւեռացված պատկերացումներ ու իրարամերժ դիրքորոշումներ ե՛ւ ներքին, ե՛ւ արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ, որ նորմալ երկրում այս ամենը կհանգեցներ կառավարության հրաժարականի ու քաղաքական նոր իրավիճակի:
– ՀՅԴ բյուրոյի ներկայացուցիչը նշելով, որ Ղարաբաղը փաստացի մերն է՝ հայտարարեց, թե ժամանակն է, որ ԼՂՀ-ն հայտարարի իր ներկա փաստացի սահմաններում գերիշխանություն հաստատելու մասին եւ ազատագրվեն նաեւ Շահումյանն ու Գետաշենը: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս գաղափարներին:
– Այս հարցում համամիտ ենք. Հայաստանը վերջապես պետք է հստակեցնի իր դիրքորոշումը Ղարաբաղի վերաբերյալ՝ մենք այն համարում ենք Հայաստանի՞ մաս, թե՞ գտնում, որ պիտի հաստատվի ԼՂՀ անկախությունը: Սա, իհարկե. անհրաժեշտություն է, եւ անգամ նույնիսկ ուշացած հստակեցում է Դաշնակցության կողմից: Ինչ վերաբերում է Շահումյանին ու Գետաշենին՝ սա նույնպես այն խնդիրն է, որ պիտի պարտադիր արծարծենք, քանի որ, եթե ադրբեջանցիներն անընդհատ խոսում են «իրենց» տարածքները վերադարձնելու մասին՝ մենք նույն ձեւով պետք է խոսենք մե՛ր տարածքների մասին, որոնք իսկապես օկուպացված են:
Թեեւ, նաեւ նշեմ, որ ոչ ոք իրավունք չունի Ղարաբաղի հիմնահարցի վերաբերյալ «ոտքի վրա» հայտնելու վերջնական որեւէ տեսակետ: Սա ազգային շատ լուրջ հիմնախնդիր է, որի վերաբերյալ չի կարելի փորձել լուծումներ տալ մեկ, անգամ տասը մարդու մտավոր կարողություններով: Հարկավոր են մասնագիտական վերլուծություններ ու նաեւ, որ հստակ ձեւակերպվեն մեր իրավունքներն ու ներկայացվեն միջազգային հանրությանը:
Զրույցը վարեց ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆԸ
