Կրթությանը փուչ խոստում էլ բաժին չի հասնում

Կրթությանը փուչ խոստում էլ բաժին չի հասնում Նախագահի թեկնածուներն իրենց գովազդային հոլովակներում եւ նախընտրական ծրագրերը կազմելիս ակնհայտորեն կարեւորում են միայն արտաքին, ներքին եւ տնտեսական քաղաքականությանն առնչվող հիմնադրույթները: Ընդ որում՝ ամենածավալունը, որպես կանոն, տնտեսական քաղաքականության հատվածն է լինում: Իսկ կրթությանն ու գիտությանը նրանց անդրադարձից կարելի է պատկերացում կազմել մեր այս ոլորտի վիճակի մասին. վերջինս միշտ էլ ամենաշատ անտեսվածն է եղել, եւ մեր թեկնածուներն էլ նույնիսկ նախընտրական շրջանում խոստումներ չեն կարողանում շռայլել այստեղ: Դրանց հանգամանալից չեն անդրադարձել անգամ ոլորտին գործնական առնչություն ունեցողները՝ ֆիզմաթ գիտությունների թեկնածու Վազգեն Մանուկյանը, Արամ Զավենի Սարգսյանը, որ ժամանակին դասավանդել է Արարատի ինդուստրիալ տեխնոլոգիական տեխնիկումում, ԵՊՀ դասախոս Արամ Հարությունյանը, որն իր ծրագրի «Մշակույթ եւ կրթություն» հատվածում սահմանափակվել է մեկ տողով՝ «Մշակույթը որպես ազգի հարատեւման կարեւորագույն գործոն՝ կդառնա պետության հոգածության առարկա»: Էլի ոչ մի խոսք կրթության մասին: Այս հանգամանքը պրն Հարությունյանը բացատրում է այսպես. «Մենք պոպուլիզմից հեռու ենք, չնայած առաջնորդվում ենք այնպես, որ ցանկացած կարեւոր բան պետք է այնպես մատուցվի, որ ամենավատ հասկացող մարդը հասկանա, բայց մենք չենք իջնում պոպուլիզմի մակարդակի: Մեզ մոտ ամեն ինչը համակարգված է. պետություն, կուսակցություն, ժողովուրդ: Կարող է լինել պետություն, դպրոց, աշակերտ: Ինչ է նշանակում այդ համագործակցությունը, այդ երեք գագաթներով եռանկյունը. պետությունը՝ նախարարության տեսքով, ազդում է դպրոցների վրա, իհարկե, այստեղ դպրոցների, բուհերի հետ կապված հարցեր էլ կան: Այսօր տարբեր բուհերում տարբեր աշխատավարձեր են. ո՞նց են որոշում, ո՞վ է որոշում: Այստեղ կոնկրետ ինձ համար կարեւոր է, թե վերահսկող մարմինը բուհում ով է: Մինչեւ վերջերս ես ԵՊՀ-ի ընդլայնված խորհրդի անդամ էի: Երբ արդեն զգացին, որ կարող են սուր ելույթներ լինել, կազմակերպվեց, որ ես հաջորդ անգամ կազմում չընտրվեմ: Ընդ որում՝ բավական կոշտ տարբերակով: Խնդիր էր դրված, որ Արամ Հարությունյանը չանցներ: Պատճառն այն է, որ Արամ Հարությունյանը կողմնակից է ժողովրդավարության, ընդ որում՝ ոչ միայն պետության, այլեւ բուհի, ֆակուլտետի մակարդակով: Ընդհանրապես որեւէ բուհում ընդլայնված խորհուրդը պիտի աշխատող լինի, դրանից նաեւ կախված է դասախոսի սոցիալական վիճակը, կրթական համակարգի որակը, որովհետեւ այդ ամեն ինչը կապված է, կներեք, գումարի հետ: Դասախոսը չի կարող լսարանում այնպես տրվել, եթե ինքը չունի այդ հնարավորությունը (խոսքը ֆինանսական հնարավորությունների մասին է- Հ. Բ.): Պետք է աբիտուրիենտի պարապի, իսկ դա արդեն սպանում է դասախոսին: Երբ ստեղծագործող մարդը 10-րդ դասարան հասած երեխային սկսում է ժամերով բացատրել, արդեն զզվում է գրիչից էլ, գիտությունից էլ, նա էլ ո՞նց պիտի ստեղծագործի: Դա լուրջ պրոբլեմ է հատկապես երիտասարդների համար, որ ստիպված են պարապել աբիտուրիենտի հետ: Եթե ուսուցիչը մտնում է ոչ այնպես հագնված, նա արդեն հոգեբանորեն պարտված է բջջայինով աշակերտի մոտ: Սրանք հիմնական պրոբլեմներն են, որ ջարդում են եւ դպրոցը, եւ գիտությունը»: Քաղաքագիտության դոկտոր Արամ Կարապետյանն էլ է, ի դեպ, նկատել. «Բոլոր թեկնածուները նույն բանն են կրկնում, իմը մի քիչ տարբեր է, որովհետեւ ես գիտությունը մի քիչ ավելի լավ գիտեմ»: Գիտությանն ամենամոտ կանգնած այս թեկնածուն ոլորտում հատկապես առանձնացնում է դպրոցների վիճակը, որ ծանր է աշակերտների եւ ուսուցիչների սոցիալական վիճակի, դպրոցներում պարբերաբար արհեստականորեն ներմուծվող փորձարարական մեթոդների ու անորակ դասագրքերի պատճառով, եւ կրթական համակարգի հիմքում պարտադիր է համարում «իրեն արդարացրած խորհրդային համակարգի ներդրումը՝ զարգացնելով այն ժամանակակից, փորձված մեթոդներով»: ՀԱՍՄԻԿ ԲՈՒԴԱՂՅԱՆ