ԱՆԸՆԴՀԱՏ ՆԵՐԿԱ, ԻՆՉՊԵՍ ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅՈՒՆԸ Ձոն՝ Տիգրան Մանսուրյանին Սպիտակ թղթի առաջ մեղավոր նստած՝ քո հոգնած դեմքը հիշեցի, հիասթափությունդ ընդհանրապես, եւ անընդհատ առանձնանալու, ինքդ քեզ հետ մեն-մենակ մնալու երջանկությանդ պատրանքը։ Ասացիր՝ եւ կաս, եւ չկաս Երեւանում, ասացիր՝ փառք Բարձրյալին, որ ստացածդ շնորհը հնարավորություն է տալիս ուրիշ երկրներում վաստակել հացը հանապազօրյա։ Աբովյանով իջնում էինք։ Ափսոսանքով ասացիր, որ քնարիդ մոռացման շղարշն է պատել Երեւանը։ Ասացիր՝ փոխվում, սիրունանալով օտարանում է Երեւանը։ Նույն պահին դիմացից եկող սիրունատես մայր ու աղջիկ ժպիտով գրկեցին քեզ, հարգալից, գլուխների խոնարհումով ողջունեցին։ Մեղավոր հայացքով նրանց պատասխանեցիր (զղջացի՞ր արդյոք սխալմունքիդ համար)։ Երկու, երկուսուկես տասնյակ տարի առաջ քո ու Կարեն Դեմիրճյանի մասին տարածված զրույցը հիշեցի, երբ վերջինս կինոյի համար գրած երաժշտության ձայներիզն էր խնդրել, վիրավորվել էիր, ասելով՝ որ ավելի լուրջ երաժշտություն ունես։ Ցավոք, շատերս քո կինոյի համար գրածից այն կողմ չանցանք, դրա համար էլ այսօր քո գործերն ավելի շատ կատարվում եւ բարձունքներ են գրավում արտասահմանում։ Մեր նոր սերունդները գուցե պեղեն քեզ իրենց համար։ Գուցե մի երկու (հարյո՞ւր) քայլ այս կողմ անցնենք, հնարավո՞ր է արդյոք մտքի եւ ոգու այդպիսի թռիչք… Մտանք քո սիրած թեյարանը՝ Աբովյանի վրա։ Չարենցը կընդդիմանար, կասեր՝ Աստաֆյանի։ Չարենցի հետ «քվիթ» եմ, ասացիր։ Նրա տասը բանաստեղծությունները՝ «Արս պոետիկա»-ն (կոնցերտ երգչախմբի համար) քո կախարդական գրչի ներքո ուրիշ կյանք են ստացել, որը աշխարհի տարբեր երկրներում հրաշալիորեն կատարում է Երեւանի կամերային նվագախումբը՝ Հարություն Թոփիկյանի ղեկավարությամբ։ Առաջ ես անցել մեզնից կես դար կամ մի քանի սերունդ։ Պորտդ Կոմիտասի եւ Խաչատրյանի հետ է կապված, ինչպես նրանցով, այնպես էլ քեզնով են ճանաչում մեզ։ Ինչպես Չարենցի հետ, այնպես էլ Ներսես Շնորհալու «Հավատով խոստովանիմ»-ի յոթ աղոթքների հետ ես «քվիթ», որը ձայնագրվեց աշխարհահռչակ «Հիլարդ» անսամբլի եւ Քիմ Քաշքաշյանի բացառիկ մեկնաբանմամբ։ Մեր երաժշտության պատմության մեջ չարձանագրված դեպք է, կատարումը բնագրով, երկրորդը՝ 1700-ամյակի շրջանակներում Հայաստանում գտնվող «Ֆրանկֆուրտեր կանտորայ» երգչախումբն էր, որը նույնպես քեզ կատարեց հայերեն։ Սիրով ու մի տեսակ շատ նոստալգիկ հիշեցիր շփումներդ Մարտիրոս Սարյանի, Կոստան Զարյանի, Լեւոն Ներսիսյանի հետ։ Մտաբերեցիր Արթուր Շահնազարյանին, որ փորձում է ի մի բերել Կոմիտասի ձեռագրերի պատառիկները հայ հնադարյան խազերի վերծանումով։ Եվ միտքդ մեզ հետ էր, գործդ՝ հազարամյակներում։ Հետո հպարտացար 14-ամյա Սերգեյով, որն արդեն միջազգային համբավ ունի երաժշտական աշխարհում։ Առանձին քնքշանքով մտաբերեցիր Քիմ Քաշքաշյան նվիրյալին՝ եզակի եւ մեծանուն գոյություն ալտահարների եւ քո գործերը կատարողների ընտանիքում, որը Յան Գարբարեկի հետ ձայնագրեց ալտի եւ սաքսոֆոնի համար գրած քո «Լաքրինեն»։ Ընկերոջդ՝ էստոնացի Առվո Պյարտի, գործը գնահատեցիր հետխորհրդային տարածքներում։ Ձայնի տխրաթրթիռ դողով Ալֆրեդ Շնիտկեին այդ նույն տարածքներում ողորմեցիր, որպես ընկեր վաղամեռիկ։ Ավստրիական փոքրիկ մենաստանը հիշեցիր, ուր Մանֆրեդ Այխերը այդ բոլորիդ գործերն է մի առանձին սիրով, գուրգուրանքով անմահացնում։ Էությունդ անընդհատ լցված էր Արտավազդ Փելեշյանի եւ Հակոբ Հակոբյանի ընկեր-եղբայրությամբ։ Մեր սերնդի (եւ ոչ միայն) կենսագրությունը ներծծված ու համեմված է քո հոգեպարար մեղեդիներով։ Եվ դու այնտեղից փախուստ չունես։ Անփոփոխ ու նվիրական։ Անընդհատ ներկա, անընդհատ սիրելի։ Անընդհատ, ինչպես երաժշտությունդ։ Այն, ինչ մեզ հասու է եւ այն, որ այժմ հասու է քչերին (ընտրյալների՞ն) ու քո միջոցով Հայաստան աշխարհն հայտնաբերող ու գնահատող օտարներին եւ մեր դուռը բախող հազարամյակներին։ Թաքուն մեղավորությամբ եւ անզուսպ հպարտությամբ ունկնդիրներիդ ու երկրպագուներիդ անունից 63-իդ շեմին ասում եմ քեզ՝ շնորհավոր օրհնյալիդ ծնունդը։ ՎԱՆՈՒՇ ՇԵՐՄԱԶԱՆՅԱՆ
