Փոխմեծարման երեկո Հայաստանի գրողների միությունը հյուրընկալել էր ռուս գրողների մի ստվար պատվիրակության, որը ղեկավարում էր Սեդա Վերմիշեւան՝ Վ. Բրյուսովի անվան ռուսաց եւ օտար լեզուների ինստիտուտի ռեկտոր Ս. Զոլյանի մայրը։ Հայաստանի գրողների միության նախագահ Լեւոն Անանյանն անչափ կարեւորելով ռուս գրողների ու հրապարակախոսների այցը Հայաստան եւ Արցախ՝ ոչ միայն այն կապեց քրիստոնեության 1700-ամյակի տոնակատարությունների հետ, այլեւ նրանց այստեղ անցկացրած օրերը որակեց որպես Ռուս գրականության օրեր Հայաստանում։ Իբրեւ չարչրկված ճշմարտություն՝ նա էլ շատերի նման հիշեց Խաչատուր Աբովյանին ու նրա «Էն սհաթը, երբ ռսի օրհնած ոտը հայոց լիս աշխարհը մտավ»՝ խոսքն ամփոփելով այն մտքով, թե Լուսավորիչն (այս անգամ ո՛չ Գրիգորը) ու հայ նոր գրականության հիմնադիրն այս տողերը գրելիս հատկապես նկատի է ունեցել ռուս գրողներին ու ռուս գրականությունը, որոնց շնորհիվ ծնված ժողովուրդների բարեկամությունը եւ «նետված երկկողմանի կամուրջները» դարերի պատմություն ունեն։ Սակայն, չգիտես ինչու, վերջին շրջանում, Լ. Անանյանի կարծիքով, խաթարվել են՝ գրական, թուլացել՝ գրողական կապերը, որոնց ամրապնդմանն է նպաստելու նոյեմբերի 16-ին Մոսկվայի գրողների կենտրոնական տանը կայանալիք «Հայ պոեզիայի ցերեկույթը»։ Իր գրչակից հյուրերին հանգամանալից ներկայացնելու փոխարեն՝ Զորի Բալայանը երկարատեւ բացման խոսքով պատմեց «Կրիկ» ակումբի («Ռուսական մտավորականության Ղարաբաղ կոմիտե») գործունեության, նրա կողմից ինֆորմացիոն շրջափակումը ճեղքելու եւ ղարաբաղյան շարժման ողջ ընթացքի մասին, հետո էլ մի մեծ հատված կարդացվեց նրա հոդվածներից մեկից, որի ընթացքում շատերը հասցրին ձանձրանալ։ Վերջապես, հերթը հասավ 30 րոպե ուշացումով (գուցե Մոսկվայի՞ ժամանակով) ժամանած հյուրերին, որոնց թվում էին Անդրեյ Նույկինը, Գալինա Նույկինան, Կիրիլ Ալեքսեեւսկին, Վալերի Ցենդերովը, Ալլա Շարապովան, Գենադի Ցուկանովը եւ ուրիշները։ Բոլորին հատիկ-հատիկ ներկայացրած Սեդա Վերմիշեւան հատկապես առանձնացրեց Գալինա Նույկինային, որը բացի ՌԴ գրողների միության քարտուղարը լինելուց, նաեւ բոլոր տղամարդկանց, այդ թվում եւ Զ. Բալայանի ոգեշնչողն է։ Եվ եթե վերջինիս ոգեշնչման շնորհիվ Զ. Բալայանը գնա իր նպատակի ետեւից, ապա Վերմիշեւայի կարծիքով՝ մյուսները եւս կհետեւեն նրան, իսկ Գ. Նույկինան էլ բոլորի համար հաղթության հիմն կերգի։ Հայ եւ ռուս գրողների հանդիպման եւ փոխադարձ մեծարման ընթացքում հատկապես շեշտվեց այն միտքը, թե ղարաբաղյան ազատամարտի ծնունդն առաջին հերթին պայմանավորված էր գրականությամբ, որը, ցավոք, իշխանությունների «շնորհիվ» հայտնվել է մշակույթ-մոր խորթ աղջկա կարգավիճակում։ ԵՎԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
