Հույս դնենք ոչ թե մեր վրա, այլ՝ մե՛զ վրա Պատկերացնո՞ւմ եք, եթե հանկարծ ռուս ամենաբարձրաստիճան մեկը հայերիս ասի. «ծպ վՈՊպվՑպրՖ վՈ վՈՎ»։ Հայերիս առաջին տպավորությունը կլինի. սույն պարոնը չգիտե, որ ռուսը մեր բարեկամն է… Երկրորդ միտքը, որ կփայլատակի մեր գլխում, մոտավորապես այսպիսին կլինի. սույն պարոնը նաեւ անգրագետ է, որովհետեւ նա նույնիսկ իր մայրենի լեզուն չգիտե։ Ոչ թե վՈ վՈՎ, այլ՝ վՈ վՈր… Սակայն ռուսը, այն էլ բարձրաստիճան, երբեք չի ասի վՈ վՈՎ, Պս255 վՈՎ, Պս255 ՎՏռ եւ այլն։ Նույնիսկ ամենաշարքային ռուսը, ամենահեռավոր շրջանի գավառամիտ ռուսն անգամ իրեն թույլ չի տա այդպիսի տգիտություն։ Բարեբախտաբար թե դժբախտաբար, կիսով չափ ռուսերենին տիրապետող հայն անգամ չի ասի՝ Պս255 ՎՏռ ՏփպվՖ տՐՌ255ՑվՏ… եւ այլն։ Սակայն այսօր հայազգի գրեթե բոլոր տրամաչափի աստիճանավորներից մինչեւ հայաստանյան հեռուստալրագրող ու հաղորդավար, մտավորական ու ազատ-անկախ քաղաքացի այնպիսի անհոգությամբ են աղավաղում հարազատ մայրենին, կարծես գործ ունեն ոչ թե հազարագանձ մայր լեզվի, այլ վատ հարեւանի ցախավելի հետ… «Ղարաբաղի հարցը մեր համար մղվել է եգրոդ պլան», «Մեր վրա հույս մի դրեք…», «Իմ համար բոլյոր հարաֆային քամիները հետարքիր են…», «Ես քթնում եմ, որ մեզ քցում են…»։ Պետք է գրել եւ կարդալ՝ երկրորդ, բոլոր, հարավային, հետաքրքիր եւ այլն: Եվ այս շիլաշփոթը հրամցվում է ամեն օր, ամեն ժամ՝ հեռուստատեսությամբ ու ռադիոյով, դրանք սպրդում-հայտնվում են թերթի էջերում՝ պղծելով մաշտոցյան սուրբ գրերը… Ու այս ամենը դարձել է այնպիսի մի սովորական, առօրեական երեւույթ, ինչպիսին յուրաքանչյուր 5-6 րոպեն մեկ նյարդեր սղոցող գովազդները՝ Վստահիր ուժերիդ, հավատա ծարավիդ…, Թարմության արկածախնդրություն…, «Թամարա» պաղպաղակ ենք համփ անում, երբ ափսեները չեն ցանկանում լվացվել, շարժիր անշարժը… Ասես, կախարդական գավազանի մի հարվածով իրար են խառնել թացն ու չորը, սեւն ու սպիտակը, ասես բոլոր խելքը գլխին մարդիկ՝ լեզվաբան ու գիտնական, գրող ու ուսուցիչ, բնաջնջվել են այս երկրից… Պարոնայք եւ տիկնայք, «իմ համար» կամ «մեր համար» չի լինում, «մեր վրա» կամ «իմ վրա» չի լինում։ Դարեր ի վեր Հայկի թոռները գրել եւ ասում են՝ մեզ համար, ինձ համար, մեզ վրա, ինձ վրա… Գտնում են եւ ոչ թե՝ քթնում, գցում են եւ ոչ թե՝ քցում… Ռուսախոս բարձրաստիճան մեկը սկսել է հայերենով ֆիքսել, եւ արդյունքում՝ հայազգի մեծ ու փոքր գործիչ-գործիքները աջ ու ձախ ֆիքսում ու պրոգնոզներ են անում պրետենզիաների մասին… Հարգարժան հայորդիներ, եվրոպատիպ ձեր կոշիկներն ամեն օր մաքրելիս, երբեմն մտածեք նաեւ աղտոտված-այլասերված գավառահոտ ձեր լեզվի մաքրության մասին։ Հավատացեք, որ, ցավոք, այդ հարցում անզոր են ձեզ փրկել անգամ ամենաբարձրորակ ատամի մածուկն ու «Օրբիտը»։ Ճանաչեք ձեզ ու ձե՛ր երկիրը, ճանաչեք ու սիրեք ձե՛ր մշակույթը, ձե՛ր արվեստն ու գրականությունը։ Երբ սովորեք վերաարժեւորել ձեր անցյալն ու ներկան, հասկանաք, թե որտեղից եք գալիս եւ ուր եք գնում, այնժամ դուք կկարողանաք գնահատել համաշխարհային արժեքները։ Վե՛րջ տվեք քառատրոփ Եվրոպա սլանալու մենեջմենթա-մարկետինգային ծիծաղելի ձեր տրտինգներին, հավատացեք, որ Ասիան պակաս քաղաքակիրթ ու գեղեցիկ չէ, քանզի այդ աշխարհամասում են գտնվում Ճապոնիան ու Հնդկաստանը, Կորեան ու Չինաստանը… Ասիայում է նաեւ մեր երկիր Նաիրին՝ իր բիբլիական Արարատով ու ալմաստ-վահան Արագածով, ծիծաղախիտ Վանա ծովով ու կապուտաչյա Սեւանով, Նարեկացի եւ Քուչակով, Թումանյան ու Կոմիտասով, Իսահակյան ու Տերյանով, Չարենց ու Սեւակով, Շիրազ ու Սարյանով… Թափ տվեք ձեր գլուխները այսուայնտեղից փչող, արտաքուստ գրավիչ, բայց կործանարար միջանցիկ քամիներից եւ այնժամ կհասկանաք, որ ավելի լավ է ընդմիշտ մնալ խելոք ասիացի, քան թերուս ու անխելք եվրոպացի… ՎԱՐԴԳԵՍ ՕՎՅԱՆ
