Սփյուռքն ապրում է հայրենիքով Երգչուհին ավարտել է Երեւանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիան եւ ասպիրանտուրան՝ կոմպոզիտոր, երգիչ Արզաս Ոսկանյանի ղեկավարությամբ, իսկ երաժշտագետ Ալինա Փահլեւանյանի մոտ պաշտպանել է դիսերտացիա «Հայ երաժշտությունը եւ կատարողական արվեստը» թեմայով։ Այսօր կանադահայ երգչուհի Անահիտ Կուտսուզյանը, նույն ինքը՝ Անահիտ Մնացականյանը հայրենիքում է։ – Երկար ժամանակ Ձեզնից լուր չկար… – Այո, 94-ին Երեւանում հանդիպեցի ապագա ամուսնուս, ամուսնացանք ու մեկնեցինք։ Ճակատագիր… – Հույն դրամատուրգ Եվրիպիդեսը ասել է. «Ճակատագիրը միշտ խելացիների կողմն է»։ – Հասկացա ենթատեքստը։ Մինչ ամուսնուս հանդիպելը ունեի բազում տարբերակներ՝ արտերկրում ապրելու եւ ստեղծագործելու։ Սա սեր էր եւ ասում են, թե «սիրող հայացքի տակ քարը փոխվում է մարմարի, ծաղկում են չոր ծառի տերեւն ու ճյուղը»։ Պարզապես հեռակա չէինք կարող սիրել… – Ի՞նչ այցով եք այսօր Երեւանում։ – Մասնավոր։ Ավելի ճիշտ՝ Տորոնտոյում դասավանդում եմ երգեցողություն, եւ հունիսի 15-ին կայացավ աշակերտներիս մեծ համերգը։ Համերգից ստացված հասույթը՝ 1000 դոլար, նվիրեցինք Նորքի մանկատանը։ – Հասկանալի է. համերգներ չեն լինելու։ Փաստորեն, կտրել-անցել եք օվկիանոսը՝ գումարը Ձեր ձեռքով հանձնելու։ Ինչ է, վստահություն չկա՞ր… – Համերգներ չեն լինելու, իսկ ինչ վերաբերում է վստահությանը, չգիտեմ, կարծում եմ, եթե անկեղծ պատասխանեմ, ապա շատերին վիրավորած կլինեմ… – Ունեք երկու լազերային սկավառակ՝ «Կանչե, կռունկ» եւ «Կաքավիկ»։ Երգերը կատարվում են ակապելլա եւ ժողովրդական գործիքների նվագակցությամբ։ Դուք «մոդայով» չե՞ք շարժվում, ասել է թե՝ ժողովրդական երգերի էստրադային մշակումներ չե՞ք կատարում։ – Մեր ժողովրդական երգերում կա մաքրություն եւ ողջամիտ իմաստնություն։ Դրանց կատարումն էլ պետք է լինի նույնքան անկեղծ, սրտաբուխ, որքան իրենք՝ երգերն են։ Իմ ծրագրում մշտական տեղ են գտել ժողովրդական, գուսանական երգեր՝ ներդաշնակված եւ դեռ չներդաշնակված, կոմիտասյան հոգեպարար երգերը, այնուհետեւ Եկմալյանի, Սպենդիարյանի, Տիգրանյանի, Մելիքյանի, այլ հայ կոմպոզիտորների երգերը… Ասեմ, որ համերգներս նախատեսված են լինում ինչպես հայ համայնքի, այնպես էլ օտար ունկնդրի համար։ Մոդայով չեմ շարժվում։ Ինչպես գիտեք, ժողովրդական երգը դասական է, իսկ ես կոնսերվատորիայում ստացել եմ հիմնավոր բարձրագույն, կասեի՝ բարձրակարգ կրթություն։ – Անձամբ ծանոթ եք Շառլ Ազնավուրին… – Հանդիպումը եղավ չորս տարի առաջ։ Այն ժամանակ մեծ երգչին նվիրեցի իմ առաջին լազերային սկավառակը։ Երկու տարի առաջ էլ Ազնավուրը եկավ Տորոնտո, սակայն վատառողջ էր եւ չհամարձակվեցի տեսնել նրան, թեպետ գեղեցիկ առիթ կար՝ պատրաստ էր երգը, որ նվիրել եմ աշխարհահռչակ մեր հայրենակցին։ Կարծում եմ, դեռ առիթ կլինի։ – Ինչպիսի՞ն պետք է լինի երգիչը, մասնավորապես հայ երգիչը, որ «դիմանա» արտերկրում, ունենա իր լսարանը… – Իր արվեստում երաժիշտը պետք է օժտված լինի նուրբ ճաշակով եւ չափի իրական զգացումով։ Կատարման մեջ հարկավոր չեն չափն անցնող էֆեկտներ, զգացմունքների եւ տրամադրությունների հաղորդման անտեղի եւ անսպասելի շեշտեր։ Անհրաժեշտ է երաժշտականորեն հղկել ամեն մանրուք, միշտ ձգտելով ֆրազավորման ամբողջացման, ճկուն եւ գեղեցիկ երանգավորման, երաժշտական պարզ ու խոր արտահայտչականության։ – Հնարավո՞ր է, արդյոք, որ վերադառնաք, եւ կրկին տեսնենք Ձեզ մեր բեմերում։ – Այսօր եկել եմ հայրենիք՝ Առյուծ (այս անունով է կնքել տղային- Ս.Դ.) որդուս հետ։ Համոզված եմ, եթե ոչ ես, ապա որդիս անպայման կապրի այստեղ։ Սա է մեր հայրենիքը։ Համոզված եմ, որ մի օր կվերանա սփյուռքահայ բառը։ Սփյուռքը ապրում է ձեզնով՝ հայրենիքով: Չէ՞ որ մենք մեկ ազգ ենք ու մեկ մշակույթ։ ՍԱՄՎԵԼ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
