«ԱՐԱՐԱՏ» ԹԵՐԹԸ ԴԵՌ ԴԱՏԱՐԱՆՈՒՄ Է «Արարատ» մարզային թերթը միակ լրատվամիջոցն է, ում գործն այս տարի դեռ գտնվում է դատարանում։ 2000թ. հունիսի 30-ին «Արարատ» թերթում տպագրվեց Խաչփար համայնքի 150 անդամների նամակը գյուղապետական ընտրությունների նախաշեմին ստեղծված ներգյուղական իրավիճակի մասին։ Նամակում խոսք էր գնացել նաեւ Խաչփար գյուղի բնակչուհի, գյուղապետի թեկնածու Մարինե Գաբրիելյանի մասին, որը հոկտեմբերի 4-ին դիմեց խմբագրությանը՝ պահանջելով հերքում։ Հերքման ժամկետը, ըստ էության, խախտվել էր, եւ թերթը կարող էր այն չտպագրել։ Կարող էր չտպագրել նաեւ այն պարզ պատճառով, քանզի Մ. Գաբրիելյանը սխալ էր գրել անգամ իր ազգանունը, հայրանունը, իր «դիմումում» հիշատակելով, թե հրապարակվել է իր անձը «զրպարտող մեղադրանք»՝ նա չէր նշել, թե խոսքը ի՞նչ մեղադրանքի մասին է, չէր գրել հերքման բուն տեքստը, մի խոսքով, թերթի համար պարզ չէր հերքման առարկան։ Ի դեպ, «Մամուլի եւ զանգվածային լրատվության այլ միջոցների մասին» գործող օրենքն էլ անվանակոչել էր «Մամուլի եւ մասսայական հրատարակչության այլ միջոցների օրենք», որն իրականում գոյություն չունի։ Ասել կուզի՝ ինքն էլ անսխալական չէր։ Ես չգիտեմ ինչպես կվարվեին խմբագիրները 150 քաղաքացիների ստորագրությամբ նամակ ստանալու դեպքում (5-10 քաղաքացու դեպքում արդարադատության նախարարությունում գրանցվում է կազմակերպություն, միություն եւ վստահում են նրանց- Ռ. Մ.), երբ քաղաքացիներն իրենց սահմանադրական թիվ մեկ իրավունքից օգտվելով՝ ազատ խոսքի իրավունք, հանդգնած լինեին կարծիք հայտնելու։ Հավատացեք, նույն այդ ԶԼՄ գործող օրենքի, նրանք կտպագրեին այդ նամակ կոչվածը, չբացառելով պատասխան խոսքի իրավունքը։ Վեճը տեղափոխվեց Արարատի մարզի 1-ին ատյանի դատարան եւ դուրս չի եկել այնտեղից։ Հայցն առավել մոդայիկ է. Մ. Գաբրիելյանի հայցն ընդդեմ «Արարատ» թերթի խմբագիր Կարինե Աշուղյանի է՝ «Պատվի եւ արժանապատվության պահանջի մասին»։ Հիշեցնեմ, սա այն դեպքում, երբ պատասխանող լրատվամիջոցը պատրաստակամություն էր հայտնել հերքում տպագրել, հերքում, որը տվյալ դեպքում պիտի գրեր ոչ թե պատասխանողը, այլ պահանջատերը՝ հայցվորը (ԶԼՄ օրենքում կա սահմանված հերքման կարգը- Ռ. Մ.)։ Ի դեպ, հայցի քննության ժամանակ հայցվորը բացարկ հայտնեց դատավորին։ Իր բացարկում հայցվորը դիմելով 1-ին ատյանի դատավոր Գ. Սարգսյանին, գրում է. «Դուք չեք կարող անաչառ լինել իմ նկատմամբ, որովհետեւ դա շատ նորմալ հոգեբանական երեւույթ է, քանի որ այդ անօրինությունների մասին ես դիմել եմ «Երկիր» թերթի խմբագրությանը, որը եւ սույն թվականի մայիսի 4-ին «Դատական քաշքշուկ» վերնագրով տպագրեց Ձեր մասին հոդվածը»։ Պատասխանող «Արարատը» դատական նիստերից մեկի ժամանակ (ի դեպ, լրատվամիջոցը դատարանում իր շահերի ներկայացուցիչ, փաստաբան չունի- Ռ. Մ.) 13.04. 2001թ. փաստել էր, որ «դիմումի տակ եղած ստորագրությունները կեղծ չեն» եւ «կարող է դատարան հրավիրել այն մարդկանց, ովքեր ստորագրել են վերոնշյալ նամակը։ Նրանք կհաստատեն այն, ինչ գրել են»։ Իսկ գրել էին, որ գյուղապետի նախկին թեկնածու Մ. Գաբրիելյանը Ղարաբաղից ռազմագերի է բերել եւ 5 ամիս պահելուց հետո Սադախլոյում վաճառել է 25 հազար դոլար գումարով։ 23.04.2001թ. դատական նիստի ժամանակ գլխավոր խմբագիր Կարինե Աշուղյանը հայտնեց, որ «մարդկանց մի մեծ խումբ էր եկել ինձ մոտ։ Ստուգել եմ ստորագրությունները, նյութը տպագրել եմ համաձայն դիմումի, իմ կողմից ավելացում չի եղել»։ Դատավոր Գ. Սարգսյանի բացարկը մերժվում է այլ դատավորի՝ Լ. Արազյանի կողմից։ Հետեւում է հայցվորի «դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին» դիմումը՝ ուղղված Արդարադատության խորհրդի նախագահ Ռ. Քոչարյանին։ Դատարանը մեղադրվում էր «խմբագրի պարտականություն» իր վրա վերցնելու մեջ, երբ «հետին ամսաթվով փորձ է կատարվում պարզելու տեղեկությունների հավաստիությունը» (բայց չէ՞ որ տեղեկությունների հավաստիությունը ճշտելով էր պարզվելու, թե «զրպարտիչ մեղադրանքն» առկա՞ է, թե՞ ոչ- Ռ. Մ.)։ Այս պատմության մեջ ինձ համար անհասկանալի չեն եղել դրա արձագանքները ԶԼՄ տարբեր միջոցներում, որքան հատվածական իրավապաշտպանության այս մեկ դրսեւորումը։ Հարգարժան պրոֆեսոր, իրավապաշտպան Պուշկին Սերոբյանը (22.12.2000թ. «Երկիր») «Արարատի» կողմից «հանիրավի ամբաստանված» է համարում Մ. Գաբրիելյանին, տեղեկացնելով, թե թերթը «միայն մեկ ամիս անց հեգնանքով, վիրավորանքով ներծծված հետգրությամբ տպագրել է նամակի լուսապատճենը» (այն նամակի, ինչ ուղարկել է գյուղապետի թեկնածուն- Ռ. Մ.)։ Սակայն, իրավապաշտպանի կարծիքով, լուսապատճենի տպագրումը «ունի ենթատեքստ՝ ռուսական կրթություն ունեցող, այլ երկրում ծնված-մեծացած, կրթություն ստացած Մարինեն ունեցել է քերականական սխալ… Նա հայերեն է սովորել Հայաստան ներգաղթելուց հետո»։ Եթե ցանկացած սխալ ներելի է կողմերից որեւէ մեկի համար, տվյալ դեպքում իր «պաշտպանյալի» համար ներելի պիտի լիներ նաեւ (նույն այս տրամաբանությամբ) Երեւանից Արարատ գնացած ՀԳՄ անդամ Կարինե Աշուղյանի համար եւս։ ՌՈՒԶԱՆ ՄԻՆԱՍՅԱՆ
