«Ամեն մի ստեղծագործության մեջ մի նշխարք մայր կա» «Իմ բախտը միշտ բերել է. առանձնապես ո՛չ նկարիչ եմ, ո՛չ քանդակագործ, ո՛չ դիզայներ, բայց շարունակ առաջին տեղն եմ գրավել, եւ ոսկին էլ ինձ է բաժին ընկել»,- խոստովանում է Քլոդ Չավուշը։ Նկարիչ, քանդակագործ եւ դիզայներ Քլոդ Չավուշը (Կառլեն Չավուշյան) ծնվել է 1941թ. Փարիզում, Սարգիս Չավուշյանի ընտանիքում։ 1947-ին ընտանիքը տեղափոխվել է Հայաստան եւ բնակություն հաստատել Վանաձորում։ Քլոդն ավարտել է գեղարվեստաթատերական եւ Բրյուսովի անվան օտար լեզուների ինստիտուտները։ Ինչպես Չավուշի կինը՝ Աիդա Լալայանն է բնութագրում իր ամուսնուն. «Չավուշը տարօրինակ, զարմանահրաշ, կատակասեր, հետաքրքիր անձնավորություն է, շնորհաշատ ու տաղանդավոր արվեստագետ»։ Արվեստագետը մասնակցել է համաշխարհային բազմաթիվ ցուցահանդեսների. 1971-ին Մինսկում կազմակերպված համաշխարհային «Interdesign-71» մրցույթում գրավում է առաջին տեղը, 1985-ին Դանիայում կայացած «Երաժշտություն եւ երիտասարդություն» փառատոնին մասնակցելով՝ արժանանում է ոսկե մեդալի, 1997-ին APECLE-ը (Association Pour les Echanges et la Cooperation Lion- Ere՛van) Ձեռագրերի տանը ներկայացնում է նրա ցուցահանդեսը։ Ցուցահանդեսներ են կազմակերպվել նաեւ Իտալիայում, Շվեյցարիայում եւ Բելգիայում։ Մայիսի 15-ին Լիոնում բացվել է նրա հերթական անհատական ցուցահանդեսը։ Քլոդի աշխատանքները մեծ մասամբ պահվում են Ֆրանսիայում։ «Ամեն տեղ եղել եմ գլխավոր նկարիչ, ճարտարապետ, քանդակագործ, բայց երբեք չեմ եղել կուսակցական եւ հավատացյալ»։ Քլոդ Չավուշը սիրում է իր արվեստանոցը, այստեղ նա կտրվում է իրական կյանքից եւ անէանում՝ իր խռովքը, հույզերն ու ապրումները հանձնելով փայտին, կտավին ու թղթին։ Քլոդ Չավուշ քանդակագործ-նկարիչը մի յուրօրինակ վարպետությամբ է իր նկարներում արտացոլել սերը, մայրանալու խորհուրդն ու երկունքը. «Ամեն մի ստեղծագործության մեջ մի նշխարք մայր կա»։ Նկարում է միշտ, եւ դա կախված է ոչ թե տրամադրությունից, այլ մուսայից։ Ըստ նրա՝ գույները կտավում դեր չեն խաղում, ամեն ինչ մուսան է որոշում. ինչպե՞ս, ե՞րբ եւ ինչո՞վ նկարել։ Կտավում կարեւորը միտքն ու թեման է։ Քլոդը երբեք չի փորձել նմանվել որեւէ մեկին. «Ինձ համարել եմ ամենամեծը, ստեղծել եմ իմ ուրույն ոճը, իմ սեփականը, անկախ նրանից՝ կընդունե՞ն, թե՞ ոչ»։ Գուցե նրա գործերը կատարյալ չեն, բայց շատ բաներ կարող են սովորեցնել շատ-շատերին։ Չավուշը նաեւ գրում է բանաստեղծություններ, կատարում է թարգմանություններ, սակայն չի փորձում դրանք տպագրել. «Չեմ ցանկանում որեւէ մեկին զարմացնել դրանցով, կարդում եմ միայն մտերմիկ շրջապատում եւ իմ փոքրիկ խոհանոցում»։ Այդ ամենի հետ միասին նա նաեւ հմուտ խոհարար է, սիրում է պատրաստել ֆրանսիական, առավելապես ձկով, սնկով կերակրատեսակներ։ «Կյանքն ու նկարչությունն ինձ համար միեւնույն նշանակությունն ունեն, դրանք նույնանում են։ Կյանքն արդեն իսկ մի կոմեդիա է, ուր բոլորը խաղում են. մեկը՝ լուրջ դեմքով, մյուսը՝ ժպիտը դեմքին, բայց կան նաեւ խեղկատակներ, որոնք ծիծաղի միջոցով բուժում են մարդկանց. ծիծաղը բուժիչ դեղամիջոց է մարդու համար, քանի որ այն բաղկացած է երկու մասից՝ ծիծ եւ աղ»։ ԱԻԴԱ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ
