Համաշխարհային բանկն ամեն տարի «Միջազգային զարգացման հաշվետվություն» է հրապարակում։ Վերլուծությունների եւ աղյուսակների տեսքով ներկայացվում են երկրները։ Տնտեսական զարգացումների ցուցանիշներով Հայաստանը բավական հակասական է ներկայացված այս հաշվետվության մեջ։ 1999 թ. հրապարակված գրքում կան նաեւ շատ, մեղմ ասած, ոչ մխիթարական ցուցանիշներ։ Օրինակ՝ ամենահարազատ ոլորտներից մեկը՝ էներգետիկան։ Ըստ ՀԲ-ի տեղակագրի, 1997 թ. մեր էներգահամակարգում կորուստները գնահատվում են 39%։ Զարգացած երկրներում այն 6% է։ Մեր օրի երկրները հետեւյալն են՝ Ալբանիա՝ 41%, Բենին՝ 50%, Հայիթի՝ 53%, Նիգերիա՝ 32%։ Մյուս երկրներում ցուցանիշները հեչ համեմատելի չեն այս առաջամարտիկների հետ։
Հաջորդ տխուր ցուցանիշը միանշանակ ապացուցում է մեր երկրի ագրարային բնույթը։ Խոսքը համախառն ներքին արդյունքում գյուղատնտեսության կշռի մասին է։ Համեմատության համար նախ նշենք, որ զարգացած երկրներում ՀՆԱ-ում գյուղատնտեսությունը 3%-ի չափաբաժին ունի։ ՀԲ-ի գնահատմամբ, Հայաստանում այս ցուցանիշը կազմում է 44%։ Ընդ որում, 40%-ի ցուցանիշը «հաղթահարված» է մի քանի երկրներում։ Ահա դրանց լրիվ ցուցակը. Բուրունդի՝ 58%, Գվինեա Բիսաու՝ 54%, Կամբոջիա՝ 50%, Նիգերիա՝ 45%, Սյեռա Լիոնե՝ 44%, Տանզանիա՝ 48%, Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետություն՝ 54%, Եթովպիա՝ 56%։
Նման համեմատություններից հետո, իհարկե, արդյունաբերության, օտարերկրյա ներդրումների, դրանց նպաստող օրենսդրական դաշտի եւ այլ լուրջ բաների մասին մտածելն ու խոսելը մետաֆիզիկական զբաղմունք է։ Իսկ դա մեր քաղաքական դեմքերի ու գործիչների բացառիկ մենաշնորհն է։
ԱՐԱ ԳԱԼՈՅԱՆ
