Էրեբունու ՆԳ բաժնի ավագ տեղամասային տեսուչ, միլիցիայի կապիտան Ա. Հարությունյանը եւ Կենտրոն եւ Նորք-Մարաշ համայնքների առաջին ատյանի դատարանի դատավոր Պ. Օհանյանը հավատում են ժամանակի մեքենայի գոյությանը։
Առաջինը գտնում է, որ 1996 թ. նոր միայն ստացած սեփականաշնորհման սերտիֆիկատները (վաուչերները) հնարավոր է ներդնել 1995 թվին ավարտված սեփականաշնորհման մեջ։
Երկրորդը գտնում է, որ 1999 թ. նոր միայն գործողության մեջ մտած օրենքը կարելի է կիրառել նաեւ 1995 թվին։
Երկուսն էլ իրենց անկախ են համարում փաստերից, ապացույցներից եւ օրենքներից։
Կարդացեք նաև
Առաջինը գտնում է, որ իրեն չեն վերաբերում քրեական օրենսգրքի՝ իշխանազանցության, անփութության եւ պաշտոնեական կեղծիքների համար պատիժ սահմանող հոդվածները եւ ինքն ազատ է մարդկանց ստիպելու իրենց վրա պարտավորություն վերցնելու, ազատ է դատարանին ներկայացնելու գործի ելքը որոշող կեղծ փաստաթուղթ։
Երկրորդը գտնում է, որ իրեն չեն վերաբերում գործը համակողմանի ուսումնասիրելու, ապացույցները օբյեկտիվ գնահատելու, միջնորդությունների վերաբերյալ պատճառաբանված որոշումներ կայացնելու, վճիռը միայն դատաքննության ընթացքում հետազոտված ապացույցների վրա հենելու պահանջները եւ ինքն ազատ է նույնիսկ վճռի հիմք հանդիսացած օրենքը վճռում նշելու պարտականությունից։
Իսկ ի՞նչ էր պատահել։ 1995 թ. ամռան երկրորդ կեսին քաղաքացի Է.-ն իր կնոջ մերձավոր բարեկամուհի Վ.-ից ստացավ Վ.-ի եւ մեկ այլ բարեկամուհու կողմից որպես նվեր իրեն տրվող 13 հատ վաուչերներ։ Նվիրատվությունը լրիվ հաստատվեց, երբ երկու եւ կես տարի այդ վաուչերների մասին ոչ մի խոսակցություն չեղավ։ Սակայն Է.-ի կինը ամուսնուն զգուշացրեց, որ Վ.-ի ամուսինը՝ Ռ.-ն այդ նվերի համար մի օր չէ՝ մի օր, անախորժություն կսարքի. այդ պատճառով Է.-ն վաուչերները չօգտագործեց, պահեց։
Եվ իրոք, 1997 թ. վերջերից, օգտագործելով այլ պատճառներով հարաբերությունների սրման առիթը, Ռ.-ն սկսեց պահանջել, որ Է.-ն այդ վաուչերները տա իրեն։ Չցանկանալով այդպիսի մարդու հետ վիճարկել նվիրատվության փաստը, Է.-ն բազմիցս առաջարկեց, որ Վ.-ն (բայց ոչ Ռ.-ն) գա եւ հետ վերցնի վաուչերները։ Վ.-ն չեկավ։ Փոխարենը 1998 թ. աշնանը Է.-ի բնակարան անսպասելիորեն եկավ նշված կապիտանը՝ երկու ոստիկանների ուղեկցությամբ։ Ցուցաբերելով խիստ շահագրգիռ մոտեցում եւ թույլ տալով իշխանազանցություն, նա Է.-ից պահանջում է պարտավորություն գրել վաուչերները հենց Ռ.-ին տալու մասին։ Իր ապօրինի պահանջը չկատարելու համար վեճ սարքելով եւ հետագայում էլ վեճը շարունակելով Է.-ի գործարանի տնօրենի առանձնասենյակում, ՆԳ բաժին տանելու եւ այնտեղ «զաստավիտով» իր ուզածը գրել տալու սպառնալիքով, ի վերջո Է.-ին ստիպում է գրել պարտավորություն՝ վաուչերները հայտնի չէ թե ում վերադարձնելու մասին եւ գրել, որ նա իբր ներդրել է գործարանի սեփականաշնորհման մեջ։ Վերջինը, ժամանակագրական տեսակետից, ուղղակի աբսուրդ է։ Պարտավորությունը պոկելուց հետո, արդեն նա Ռ.-ին խորհուրդ է տալիս դիմել դատարան։ Հետագայում էլ դատարան ներկայացնելու համար կազմում է խոշոր կեղծիքներից բաղկացած տեղեկանք։
Համբերատարությամբ սպասելով, որ վաուչերների գործողության ժամկետը ավարտվի, Ռ.-ն դիմում է դատարան։ Հիմա էլ Է.-ից պահանջելով… 260000 դրամ, առանց այդպիսի պահանջի համար հիմք եւ ապացույց ներկայացնելու։ Երեւի համոզված էր, որ դատավորը, խախտելով օրենքի պահանջը, ոչ միան չի վերադարձնի ապացույցներով չամրապնդված հայցադիմումը, այլեւ կօգնի իրեն Է.-ից փող խլելու գործում։
Այո, դատարանը (այսինքն՝ դատավոր Պ. Օհանյանը) հայցը բավարարեց եւ բավարարեց ոչ թե Է.-ի դատարան ներկայացրած 13 չարաբաստիկ վաուչերները ըստ պատկանելության վերադարձնելու, այլ Է.-ից Ռ.-ի պահանջած գումարը հօգուտ Ռ.-ի բռնագանձելու վճռով։ Դեռ դատական ծախսերն էլ ավելացրած։ Բայց մոռացել է նշել, թե ինչպես պիտի այդ արվի եւ ինչ ժամանակում։
Ի՞նչ փույթ, որ դատաքննության ընթացքում հաստատվեց, որ, իրոք, Ռ.-ն Է.-ին ոչինչ չի տվել, որ վաուչերները Է.-ին տվել է Վ.-ն որպես նվեր, որ եթե նույնիսկ Վ.-ն ինքը հանդես գար որպես հայցվոր, ապա բաց է թողնված հայցային վաղեմության ժամկետը, ինչը, ըստ օրենքի, հիմք է հանդիսանում հայցը մերժելու համար։
Ի՞նչ փույթ, որ ապացույց ստեղծելու միտումով վճռում կեղծված է Է.-ի բացատրությունը, Ռ.-ից որեւէ բան ստացած չլինելու մասին, շրջելով այն 180 աստիճանով։
Ի՞նչ փույթ, որ նվիրատվության գործարքի ձեւի մասին միայն 1999 թվից ուժի մեջ մտած օրենսդրական նորմը՝ «Նվիրատվության պայմանագիրը կնքվում է գրավոր», վճռում կիրառվել է 1995 թ. կատարված նվիրատվության վրա, երբ գործում էր «Նվիրատվության պայմանագիրը կնքված է համարվում գույքը հանձնելու պահին» նորմը։ Դրա հիման վրա էլ ազատվել է նվիրատվությունը հաստատած վկաների ցուցմունքներից, համարելով դրանք անթույլատրելի ապացույց (?)։
Ի՞նչ փույթ, որ սեփականաշնորհման օրենքի հիման վրա ֆինանսների նախարարության գործում գտնվող տեղեկանքն ասում է, որ «սեփականաշնորհման սերտիֆիկատի փոխարեն նրա անվանական արժեքը պահանջելու իրավունք չի վերապահվում» եւ որ «պետությունը պարտավորվում էր դրանք ընդունել որպես վճարման միջոց՝ միայն մասնավորեցվող օբյեկտն օտարելու դիմաց»։
Եվ, իհարկե, փույթ չէ, որ որպես վճռի միակ ապացույց ընդունվել է միլիցիայի բացառապես կեղծիքներից կազմված տեղեկանքը, առանց այն որպես գրավոր ապացույց դատական նիստում հետազոտելու, որը նույնիսկ ամրագրված չէ կնիքով, մինչդեռ դրա հիման վրա մարդուց խլվում է, մեր պայմանների համար, մի աստղաբաշխական գումար։
Եվ, վերջապես, փույթ չէ, որ օրենքն ասում է. «Նվիրատվության վերացման դեպքում նվիրառուն պարտավոր է վերադարձնել նվիրատուի նվիրած գույքը, եթե այն բնեղենով պահպանվել է նվիրատվության վերացման պահին»։ Եվ ուրիշ ոչինչ, ոչ մի խոսք նվերը դրամով փոխհատուցելու մասին։ Հակառակը կլիներ ուղղակի անբարոյականություն, գույքի պարտադրված վաճառք։ Տվյալ դեպքում վճռով նվիրատվությունը չի վերացվել։ Գույքը բնեղենով պահպանվել է։ Այդ դեպքում ի՞նչ օրենքի հիման վրա է Է.-ից գումար խլվում։ Պատահական չէ, որ վճռում այդպիսի օրենք նշված չէ (օրենսդրությամբ նշելը պարտադիր է)։
Ի՞նչ նշվեր, եթե չկա այդպիսի օրենք։ Մնում է հայտնի օրինակով բացականչել. կեցցե մեր բարեփոխված դատարանը, աշխարհի ամենաանկախ դատարանը, անկախ փաստերից, ապացույցներից, օրենքներից եւ պատասխանատվությունից։ Եվ խորհուրդներ տալ։ Ապագա նվեր ստացողնե՛ր. նվիրատուից պահանջեք գրավոր պայմանագիր. այլապես հետագայում թանկ կհատուցեք։ Նախկին նվիրատունե՛ր. փոշմանելու դեպքում շտապեք դիմել նշված դատարան եւ նվերի փոխարեն կստանաք ձեր պահանջած գումարը, անկախ անցած ժամանակից։ Եվ տխուր մտորել. արդյոք չափազանց շատ չե՞ն դատավարական եւ նյութական իրավունքի նորմերի խախտումները այս հասարակ գործում։
ԿԱՌԼԵՆ Գ. ՍԱՀԱԿՅԱՆ
