«Երբեք մի ասա երբեք»
«Մի պահ զգացի, որ լրագրական շրջապատում ինձ այլեւս խորթ եմ զգում»։ «Այդ մարդիկ այլեւս իմ գործընկերները չեն, նրանք իմ կողքին չեն, մենք մի արհեստով չենք զբաղվում»։ «Հայաստանը բնականոն հասարակական հանգրվանի եկավ, որից հետո իմ դերը մամուլում չեմ տեսնում»։ Սրանք մեջբերումներ են Տիգրան Հակոբյանի՝ մայիսի 13-ի «Առավոտում» հրապարակված հարցազրույցից։ Հունիսի 28-ին նա նշանակվեց կառավարության աշխատակազմի մամուլի եւ հասարակայնության հետ կապերի վարչության պետ։
-Հիմա կարո՞ղ եք պնդել, որ մամուլում դեր չունեք եւ լրագրողներն այլեւս Ձեր գործընկերները չեն։
-Ընդհանրապես, կարող եմ սոփեստական վարժանքներով զբաղվել եւ ապացուցել, թե ճիշտ եմ ասել եւ ներկա գործունեությամբ չեմ դավաճանել իմ ասածներին։ «Առավոտում» հարցազրույցս կարդալուց հետո ընկերներս ասել էին. «Տիգրան, never say never», թերեւս իրոք ավելի ճիշտ է երբեք երբեք չասելը։
Կարդացեք նաև
Այնուամենայնիվ, ես իսկապես չեմ վերադարձել լրագրություն եւ չեմ վերադառնա։ Ես դուրս եմ լրագրական կաստայից։ Ես մի օժանդակ կառույցի ներկայացուցիչ եմ, որը պիտի օգնի լրագրողներին կատարել իրենց պարտականությունները, փորձի բավարարել նրանց լրագրողական բոլոր կարիքները։
-Առայժմ չեք պարզաբանել, թե ինչպես ստացվեց, որ «լավագույնս կերպարանափոխված» ընդդիմադիր թերթի խմբագիրը հայտնվեց իշխանական համակարգում։ Ո՞ւմ նախաձեռնությունն էր։
-Բնականաբար՝ վարչապետի առաջարկն էր։ Բայց ինչո՞ւ չէիք զարմանում, երբ ընդդիմադիր կուսակցության առաջնորդները մեկ օրվա մեջ պաշտոններ զբաղեցրին։ Ինչո՞վ էր դա պայմանավորված՝ քաղաքական որոշ փոփոխություններով։ Եվ ես եկա ոչ նախընտրական փուլում, որը երեւի մի քիչ տարօրինակ կլիներ, այլ հետընտրական՝ քաղաքական նոր իրավիճակում։ Նաեւ վարչապետի խնդիրը կար։ Այս նշանակմամբ իմ սկզբունքներին չդավաճանեցի։ Կար հոգնածություն՝ կիսատ-պռատ գործ անելուց։
-Նկատի ունեք Ձեր աշխատանքը «Հայքո՞ւմ»։
-«Հայքը» շաբաթաթերթ էր եւ, թող ներվի ինձ, բայց այդ աշխատանքը շաբաթվա մեջ ինձնից խլում էր երկու օր՝ ոչ ավելի։ Մի քանի տարվա ընթացքում ավելի խիտ գրաֆիկի էի սովորել։ Եվ ընդհանրապես, էությամբ ես «трудоголик» եմ եւ «Հայքում» աշխատանքն, իսկապես, շատ թեթեւ էր ինձ համար՝ ավելի մեծ զբաղվածության պահանջ ունեի։
-Վազգեն Սարգսյանի եւ մամուլի փոխհարաբերությունները ավանդաբար բարդ են եղել։ Եվ կառավարության վերջին նիստերից մեկում էլ նախարարներին խորհուրդ էր տվել հնարավորինս քիչ շփումներ ունենալ լրագրողների հետ՝ «վնասից բացի՝ օգուտ չկա, մի սայթաքում լինի՝ ամիսներով կշահարկեն»։ Հե՞շտ է արդյոք մամուլի հետ կապերի պատասխանատուն լինել մի պաշտոնյայի, որը լրագրողներին, մեղմ ասած, լավ չի վերաբերվում։
-Նախ, Վազգեն Սարգսյանը երկար տարիներ այն կառույցում էր, որտեղ մամուլի առջեւ բաց չեն լինում ընդհանրապես ամբողջ աշխարհում։ Անպայման զուտ մարդկային խնդիր էլ կա՝ 1992-93-ին անկախ եւ կուսակցական մամուլը ոչ համարժեք էր գնահատում նրա գործունեությունը։ Ամեն մի փոքր բանի՝ շուրջկալի կամ Հունաստան գնալու համար մամուլը ձեռառնոցի էր սկսում, չնայած, ասենք, գիտեին, թե ինչու է գնացել։ Ես իմ փորձով էլ գիտեմ, որ անձնական նեղացածությունը գործոն է։ Թերեւս ոչ համարժեք վերաբերմունքը հետք թողեց, եւ Վազգեն Սարգսյանը փակվեց մամուլի առջեւ։ Այսօր այդ խնդիրներն արդեն չկան։ Չնայած մեկ այլ խնդիր կա. բանասիրական կրթություն ստացած ամեն աղջնակ, որը կարողանում է առանց քերականական սխալների մի միտք շարադրել՝ լրագրող է համարվում։ Ես էլ, եթե վարչապետ լինեի՝ խորհուրդ կտայի բոլոր պաշտոնյաներին մի քիչ զգույշ լինել այդպիսի լրագրողների հետ։ Նրանք չեն կարողանում կարգին հարցեր տալ, միտք ձեւակերպել, շատ հանգիստ խախտում են լրագրողական էթիկան եւ այլն։
-Բացի այսօրինակ կառույցների համար ավանդական՝ պատասխանել լրագրողների հարցերին եւ լուսաբանել վարչապետի հանդիպումներն ու կառավարության նիստերը՝ Վազգեն Սարգսյանը Ձեզ այլ խնդիրներ առաջադրե՞լ է։
-Այո՛։ Միջնախարարական տեղեկատվական կենտրոնի ստեղծումն է։ Պիտի հստակ տեղեկատվական կապ լինի նախարարությունների, գերատեսչությունների, մարզպետարանների եւ կառավարության աշխատակազմի, վարչապետի միջեւ։ Սա պակաս կարեւոր չէ, քան կառավարության եւ ԶԼՄ-ների հարաբերությունները։ Հայաստանի ամբողջ անցուդարձը պետք է մի տեղ կենտրոնանա՝ կառավարությանն ամեն րոպե պիտի տեղեկություններ հասնեն էներգետիկայի, մաքսային, հարկային, բնապահպանական, մշակութային եւ այլ համակարգերում տիրող իրավիճակի մասին։ Տեղեկությունները պիտի մշակվեն, ինչ-որ մասը հայտնվի վարչապետի եւ այլ պաշտոնյաների սեղանին, մյուս մասն էլ վերլուծության հումք դառնա։ Խոսքը նաեւ երկրի տեղեկատվական անվտանգության մասին է, որի շուրջ նույնպես պետք է մտածել։
-Նախկինում պետական լրատվամիջոցների որոշակի ղեկավարումը, քարոզչության ուղղորդումը կատարում էին ե՛ւ նախագահի, ե՛ւ կառավարության, ե՛ւ որոշ չափով նաեւ ԱԺ-ի մամուլի խոսնակները։ Իշխանափոխությունից հետո այս լծակը մնաց միայն նախագահի աշխատակազմի պաշտոնյաներին։ Կառավարությունը փորձելո՞ւ է հետ նվաճել այս ասպարեզում իր կորցրած դիրքերը։
-Չեմ կարծում, թե կառավարության մամուլի ծառայությունն այդ քարոզչական պատասխանատվությունը կրել է կամ կիսել։ Եվ նայած, թե ինչ ենք հասկանում «ուղղորդում» ասելով։ Եթե զուտ մեխանիկական հաշվարկը, թե քանի անգամ ցույց տվեցին վարչապետին ու նախագահին, կամ «ՀՀ»-ի որ սյունակում էր նախագահը եւ որում վարչապետը, ուրեմն՝ ինչ-որ բաժանում կար Ձեր նշած երեք կառույցների միջեւ։
Այդ խնդիրներն ինձ առաջադրված չեն։ Ես դա քարոզչություն չեմ համարում։ Երկար տարիներ ղեկավարել եմ պետական լրատվամիջոցները եւ գիտեմ, թե դա ինչպես է ազդում մարդկանց վրա։ Եթե նախագահին կամ վարչապետին աջակցությունը, գաղափարախոսական եւ տեղեկատվական ապահովումը այսպես է պատկերանում, այդ ամբողջ ասպարեզը թողնում եմ ուրիշներին։ Ես չեմ հետեւում, թե «Հայլուրով» քանի վայրկյան հատկացրին վարչապետին, որ պաշտոնյայի մասին խոսքից հետո ռեպորտաժ հաղորդվեց վարչապետի գործունեության մասին։ Ժամանակին հետեւում էին, բայց որեւէ «+», միավոր դա չէր տալիս եւ լրատվական կենտրոնների գործունեության չափանիշը դա էր։ Ասենք, Հրանտ Բագրատյանի մամուլի ծառայությունն իր կարծիքով շատ լավ էր աշխատում եւ «Լրաբերին» 7-8 ընդունելությունների նկարահանման պատվեր էր տալիս։ Այդ 7-8-ի մի մասն էլ ԲՇԷԿ-ի պետի կարգավիճակ ունեցող արտասահմանյան հյուրեր էին։ Մենք դրա դեմ պայքարում էինք, ես էլ վատամարդ էի դուրս գալիս վարչապետի առջեւ, որին մինչեւ հիմա էլ հարգում եմ։
Հավատացնում եմ, որ այսօր վարչապետը նման բաների ուշադրություն չի դարձնում։ Այլ ձեւեր ու տեխնոլոգիաներ կան վարչապետի եւ կառավարության գործունեությունը ժողովրդին ներկայացնելու համար։ Մեր գործունեության շրջանակներից ընդհանրապես կհանվի դեսպանների կամ արտասահմանյան միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչների եւ վարչապետի հանդիպումների լուսաբանումը։ Գուցե մեր ինքնասիրությո՞ւնն ենք գրգռում. «Ընդունեց ԱՄՆ դեսպանին» լուրերով, բայց անկախ եւ որոշ ավանդույթներ ունեցող երկրի համար դա ձեւ չի եւ այդ մանկական հիվանդությունը պիտի հաղթահարենք։
-Զրույցի սկզբում ասացիք, թե Ձեր սկզբունքներին չեք դավաճանել։ Այսինքն, նաեւ շարունակում եք ՀՀՇ վարչության անդա՞մ մնալ։
-Այո՛։ Հիշեցնեմ բոլոր նրանց, ովքեր զարմանք էին հայտնում իմ նշանակման առիթով, որ անցած տարվա սեպտեմբերին եմ դարձել ՀՀՇ անդամ։ Մտածված եւ պատվախնդրության հարց էր. ես այդ քայլով հակառակվում էի որոշ մարդկանց, որոնք կուսակցությունից ամեն ինչ ստանալով՝ ՀՀՇ-ից «թռան»։ Ես որեւէ միավոր ստանալ չէի կարող եւ միայն գտնում էի, որ 1988-ի շարժումը, որն իր քաղաքական ընտրանին ձեւավորեց, նպաստեց Հայաստանի անկախացմանը եւ այլն՝ պիտի լինի, այդ ազատական ուժը մեզ պետք է։
-Այնուամենայնիվ, Ձեր նշանակումից հետո որոշ լրատվամիջոցներ գնահատեցին, թե «ՀՀՇ-ի բոցավառ գաղափարախոսի նշանակմամբ» («Գոլոս Արմենիի») «իշխանադարձության փուլ է սկսվում» («Ազգ»)։
-Դե, այս ամենն այդ լրատվամիջոցների մակարդակի մասին է խոսում։ 1990-ից միշտ էլ «Գոլոս Արմենիի» հետ խրամատների տարբեր կողմերում ենք եղել՝ նրանք գրում էին, որ անկախացումը սխալ է, ես գրում էի, որ ճիշտ է։ Ես գրում էի, որ Ղարաբաղի համար պայքարը ճիշտ է, նրանք այդ հոդվածները չէին հրապարակում (Տիգրան Հակոբյանն ու Ֆլորա Նախշքարյանը միասին «Կոմունիստում» են աշխատել- Ա. Ի.)։ Մինչեւ հիմա էլ այդ հակադրությունը պահպանվել է։ Նրանք էլ են սկզբունքային կոմունիստ մնացել, ես էլ՝ սկզբունքային ազատական մարդ։
-Հստակեցնենք։ Ձեր պաշտոնավարման այս 1,5 ամսում որեւէ կերպ առնչվե՞լ եք քաղաքական խնդիրներին։
-Ինձ փորձում են մասնակից դարձնել։ Ես հրաժարվում եմ՝ չեմ ցանկանում քաղաքական, պարզ ասած, «մուտիլովկաների» մասնակցել։ Դրանցից վաղուց անցել եմ։ Իմ հավակնությունները բավարարել եմ պատանի հասակում։ Ինչ-որ դաշտ ղեկավարելու, համակարգելու կամ «գորշ կարդինալ» լինելու խնդիր իմ առջեւ չեմ դրել, խոհանոցային հարցեր չե՛մ սի՛-րո՛ւմ։ Գիտեմ, որ մարդիկ կան, որոնք իրենց պաշտոնավարումը այս ամենի մեջ են տեսնում։
-Փոքրիկ ճշգրտում, ո՞վ է փորձում Ձեզ քաղաքական «մուտիլովկաների» մասնակից դարձնել եւ ո՞վ է իր պաշտոնավարման խնդիրը հենց նման բաները համարում։
-Եթե ես անուններ տամ՝ կդառնամ այդ «մուտիլովկաների» մասնակից։
Հարցազրույցը վարեց
ԱՆՆԱ ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆԸ
