Հարցազրույց Դավթաշենի թաղապետ Ռուբեն Գեւորգյանի հետ
– Պարոն Գեւորգյան, ձեր կառուցած առանձնատունը դավթաշենցիների (եւ ոչ միայն նրանց) խոսք ու զրույցի թեմաներից մեկն է։ Ի՞նչ միջոցներով եք կառուցել, ինչո՞ւ այդքան ճոխ, ի՞նչ են նշանակում այն քանդակները, որ արված են տան դիմացի մեկ այլ շինության պատերին։ Իսկապես, ի՞նչ հնարավորություններ պետք է ունենա մի մարդ՝ այդպիսի ճարտարապետական կառույց կառուցելու համար։
– Սոցիալական շերտավորումն իր հետ նաեւ իրոք լավ բաներ բերեց՝ փորձենք նախ լավը տեսնել. կառուցվեցին իրոք բավական բարձրորակ շինություններ։ Սա՝ առհասարակ։ Իսկ իմ տունը կառուցվել է դեռեւս 1990-91 թթ., եւ ուներ ու ունի շատ ավելի կարեւոր իմաստ ու խորհուրդ, քան՝ սոսկ բնակարան լինելն է։ Այն նախ կարողացավ արժեւորել իր շրջակայքն ու առհասարակ թաղամասը, բարեկարգվեց նախկին քար ու քուռ վայրը, ժամանակին այնտեղ էին տեղի ունենում «Սասնա ծռեր» ջոկատի ինչ-ինչ խորհրդակցություններ… Ահա այս իմաստը հուշեց նաեւ կառուցել եկեղեցի ու թանգարան. այսինքն՝ այն մեզ համար նախկին ու այժմյան «Սասնա տունն» էր, ու անունն էլ հենց այդպես է՝ Սասնա մենատուն, որ համալիրով արդեն հենց «Սասնա տուն» մեծ խորհուրդն ունի… Այն ժամանակ դեռեւս կամուրջը չէր կառուցվում, իսկ հիմա տունը, եկեղեցին եւ թանգարանը Դավթաշենի մուտքն են ու իրոք արժանի կենտրոնը։ Այն էլ ասեմ, որ լինելով քաղաքի մեջ՝ համալիրն անշուշտ ունի իր ճարտարապետական արժեքը, վերջապես նա է կառուցում այս հողի վրա, ով այդ հողի տերն է ու պաշտպանը, ոչ փախստակը… Իսկ ինչ վերաբերում է սոցիալապես վատ ապրողների կարծիքին, ասեմ, որ նրանք այս խորհուրդն ու արժեքն ավելի ճիշտ են ընկալում, քան հեռվից արձագանքները…
– Թաղում բարեկարգման աշխատանքներ կատարվում են, սակայն թաղամասի աչքից հեռու անկյունները շարունակում են մնալ անբարեկարգ։
Կարդացեք նաև
– Նորից նույն միտքը շարունակեմ՝ կառուցում է հողի եւ երկրի տերը… Իսկ արված գործի շուրջ պիտի խոսվի՝ կարեւոր չէ՝ ինչպես։ Թաղամասում բավական լուրջ գործ արվեց, հիմնականում՝ իմ նախաձեռնությամբ. ստեղծվեց զբոսայգի, կառուցվեց հրապարակ, կանաչապատվեց ողջ համայնքի տարածքը, դե՝ եկեղեցին ու թանգարանը հայտնի են։ Անշուշտ, քաղաքապետարանի եւ համայնքի կողմից աջակցություն կար, սակայն տարեկան 17 մլն դրամ բյուջե ունեցող համայնքապետարանի ուժերը չէին հերիքի, իրոք, պետք էր անձնական նախաձեռնություն… Անշուշտ, հարց է առաջանում՝ ի՞նչն է ստիպել սեփական նախաձեռնություն դրսեւորել. եթե պատրաստ էինք այս ժողովրդի համար զոհվել կռիվներում, մի՞թե այդ կամքն ու գիտակցությունը պիտի մեզ լքեր։ Ոչ. երկրի տիրոջ կամքը նախ այս երկրի փոշին մաքրելու խոնարհությունն է…
– Պրն Գեւորգյան, խմբագրությունը բազմաթիվ նամակներ է ստանում, հիմնականում՝ անանուն (հեղինակները պատճառաբանում են, թե վախենում են իրենց անունը հայտնել), որոնցում ձեզ մի շարք մեղադրանքներ են ներկայացվում։ Ասվում է, թե մարդկանց վախեցնում եք։
– Ես ասացի՝ արված գործի մասին պիտի խոսվի… Նախ՝ սա։ Երկրորդը՝ կան քաղաքական բազմաթիվ կուսակցություններ, որոնց մեթոդն է մի կտոր հացով խաղացնել մարդկանց՝ հանուն իրենց ինչ-ինչ մութ հարցերի։ Այնուհետեւ, իրոք կան իսկապես մտահոգ, բայց գործի իմաստն ու նշանակությունը չընկալող մարդիկ, ովքեր ինչ-ինչ մանրիկ անհանգստություններ կարող են դարձնել «ազգային խնդիր»։ Պետք չէ այդ ամենը լուրջ համարել, քանի որ ինչպես ինքներդ եք ասում՝ այդ նամակներն անանուն են։
– Դավթաշեն համայնքում բարեգործական ճաշարան է գործում։ Մենք նամակներ ենք ստանում նաեւ, որոնց հեղինակները շնորհակալություն են հայտնում, որ իրենց կերակրում եք։ Սակայն ասում են նաեւ, թե դուք այդ ճաշարանը պահում եք համայնքի խանութների, կրպակների եւ այլ ձեռներեցների հաշվին։ Այսինքն՝ մեկին ստիպում եք հացը տալ, մյուսին՝ միսը, երրորդին՝ բրինձը։ Իրո՞ք այդպես է։
– Բարեգործությունը նախ խղճի եւ հոգու խնդիր է։ Երկրորդ՝ ճաշարանի առումով առավել է իր իսկ բուն իմաստը, քան սոսկ բարեգործությունը. այնտեղ ես հոգու հաց եմ տալիս իմ զոհված ընկերների համար, իսկ հոգու հացի դեպքում դռները բաց են բոլոր այցելուների առջեւ, եւ կարող են փակվել միայն այն օրը, երբ կբացվի եկեղեցին, որովհետեւ ապրում ենք ոչ միայն հացիվ, այլեւ բանիվ… Ահա այս դեպքում է, որ նաեւ Աստված է մասնակից, եւ «պուզատիների» հիշատակումն անգամ վիրավորական է… Այնտեղ սնվող ավելի քան 600 հոգու մի պատառ հացն էլ կուլ չի գնա։ Այս երեք տարվա ընթացքում, բացի ՀՕՖ-ի միանգամյա փոքրիկ օգնությունից, որի համար, անշուշտ, շնորհակալ ենք, եթե Հայաստանում կգտնվի մեկը, որ ինչ-որ ձեւով օգնել է, թող դիմի հենց ձեր թերթին…
– Առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններին ձեր թեկնածությունը դնելո՞ւ եք եւ որքանո՞վ ազատ ու արդար կլինեն այդ ընտրությունները։
– Իմ թեկնածությունն արդեն ժողովուրդն ինքն է դրել, հավատալով, որ գոնե այս անգամ չեմ դառնա «Հանրապետություն» բլոկի զոհը…
Եթե դա կախված լիներ միայն մեզանից, ապա հավատի երաշխիքը շատ մեծ կլիներ, քանի որ եւ մեր գրավն է հայտնի ու բաց, եւ մեր կերպարը, որոնցով էլ հենց մենք չենք ուզենա, որ թեկուզ ընտրությունների անցկացման բացասական վարկանիշն ազդի մեր կերտած պատմությանն ու կենսագրությանը, ինչն էլ հենց այն գրավն է, որը գրավադրելով ժողովրդի ու պատմության առջեւ՝ մտել ենք քաղաքական դաշտ։ Մեր արյամբ ու վաստակով ձեռք բերվածն այնքան թանկ է, որ չի կարելի փոխել կեղծիքով կորզված մանդատի կամ թեկուզեւ ողջ խորհրդարանի հետ…
– Հեռուստատեսային հաղորդումներից մեկի ժամանակ դուք ասացիք՝ քանի որ «մենք ենք կռվել, ուրեմն մենք պետք է լինենք, մեր նման մարդիկ»։ Ի՞նչ եք առաջարկում, նրանք, ովքեր չեն կռվել, ինչո՞վ պետք է զբաղվեն։ Միակ տեր-տիրականի իրավունքը ինչո՞ւ եք միայն ձեզ վերապահում։
– Այդ հարցի պատասխանը տալու համար ես մի ամբողջ գիրք գրեցի «Դատապարտված դափնիներ» խորագրով, ուր արյամբ ու զոհերով է տրված այդ պատասխանը, այլ ոչ թե սոսկ բառերով։ Երկրի տերը նաեւ նրանք են, ովքեր այդ օրհասական տարիներին հայրենիքը չլքելով՝ թեկուզ ու երկիր պահպանեցին, ոմանք իրենց միտքը զորավիգ դարձրին ժողովրդին, իսկ ոմանք էլ համբերությամբ տարան խավարն ու ցրտաշունչ ձմեռները՝ չխաթարելով ռազմական հաղթանակների թափքն ու նշանակությունը։ Ես այդ մարդկանց եմ տեսնում երկրի տեր, նրանց մասին է եղել իմ խոսքը։ Իսկ առավելապես նրանք, ովքեր իրենց արյամբ ոռոգեցին այս հողը, ովքեր լավ գիտեն ժողովրդի ցավն ու հոգսերը, գիտեն այս հող ու ջրի գինը, եւ արյամբ ձեռք բերված անկախ պետականության արժեքը։
– Որոշ քաղաքական ուժեր խիստ դեմ են, որ թաղային հեղինակությունները, համայնքապետերը, այսինքն՝ նաեւ դուք, ձեր թեկնածությունը դնեք եւ դառնաք ԱԺ պատգամավոր։ Նրանց կարծիքով՝ թաղային հեղինակությունների պատգամավոր դառնալը կվարկաբեկի մեր ժողովրդին։
– «Թաղային հեղինակություն» ասելով ի՞նչ նկատի ունեք։ Եթե նկատի ունեք թաղապետերին, ովքեր իրենց իրական գործերով են հեղինակություն, ապա ես կարող եմ խոսել միայն երկրապահ թաղապետերի մասին, ովքեր ճեղքելով «Հանրապետություն» բլոկի այն ժամանակվա ծանր խոչընդոտները, հասան ինչ-որ բանի. այդ «բլոկիստների» սրտով չէր մեր թեկուզեւ իշխանության մատույցներում հայտնվելը, բայց, միաժամանակ, ժողովրդի մեջ մենք ունեինք քվե եւ այդպես հաղթեցինք։ Իսկ «հեղինակություն» բառը շահարկում են քաղաքական կուսակցությունները, եւ դա մի անգամ եւս վկայում է այն, որ նրանք երբեք չեն ուզենա մեզ իրենց կողքին տեսնել, քանի որ նրանք իրենք հավելված են մեր կերտած պետականությանն ու արժեքներին, եւ մեր ներկայությունը նրանց ցույց կտա իրենց պերճափայլ խոսքերի սնանկությունը. նրանք իրենց ոտքի տակ հող չունեն։ Եվ առհասարակ երկրապահի մուտքը խորհրդարան նախ այն արդյունքը կտա, որ իսկապես մեր օրենքները կծնվեն երկրից ու հայրենասիրությունից, ճշմարտությունից ու հոգատարությունից, քանի որ ամեն մի լուրջ իրավական օրենք իր ազնվության ավիշն առնում է հենց հայրենասիրությունից։
– Դուք «Երկրապահի» վարչության անդամ եք։ Պատեհ պահին առնետների պես երկրապահ դարձան նրանք, ովքեր հեռավոր ընդհանրություն անգամ չունեն այդ բառի հետ։ Դուք ի՞նչ եք մտածում այս մասին։
– Առնետների որջը քանդելու համար էին առնետներ պետք. դա էր օրվա խնդիրը, դա էր ուզում ժողովուրդը։ Իսկ ինչ վերաբերում է նրանց՝ երկրապահի շարքերն անցնելուն, ապա դա իրականում երկրապահը չէր, այլ սոսկ սիմվոլիկ մի անուն, որը կարող էր մեկ այլը լինել, եւ չի կարելի հարցն այս կերպ դնել։ Ասածներս առնետներ չէին, նրանց սարքեցին, եւ ես դատապարտում եմ առնետների այդ որջը, առնետաստեղծ այդ մտածողությունը. դա ոչ միայն երկիրն է ավերում, այլեւ մարդուն։
– Խոսք կա, որ թիվ 7 ընտրատարածքում, ուր դուք պատգամավորության թեկնածու եք առաջադրվելու, առաջադրվելու է նաեւ Էդվարդ Եգորյանը։ Ի՞նչ եք մտածում, ո՞վ կհաղթի։
– Նա մի անգամ «արդեն հաղթել է». 1995 թ. Ազգային ընտրությունների նախաշեմին իր բուռն նախաձեռնությամբ անհնարին կերպով ու մի քանի օրով ձերբակալեցին ինձ, որպեսզի անարգել դառնա իր համախոհ Ռաֆայել Պապայանի ճանապարհը դեպի խորհրդարան… Ցավում եմ, որ եթե այն ժամանակ ինքն էր ամեն քայլի դիմելով՝ իր համախոհների համար ջանասիրաբար «մաքրում» ընտրատարածքները, ապա հիմա արդեն իր համար նման ջանասեր աշխատանք անողներ չեն գտնվի…
Հարցազրույցը՝
ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆԻ
Հարցազրույցը Ռուբեն Գեւորգյանի պահանջով տեղի է ունեցել գրավոր, եւ այդ պատճառով հնարավորություն չենք ունեցել ավելի կոնկրետացնել որոշ պատասխաններ։
Գրավոր հարցազրույց սովորաբար տալիս են խիստ բարձրաստիճան պաշտոնյաները։ Այս ձեւը հիմնականում կիրառվում է միջազգային ժուռնալիստիկայում, որովհետեւ պատասխանող կողմի խոսքի ճշտությունից կամ անճշտությունից են կախված երկրների հարաբերությունները։ Սովորաբար այսպիսի հարցազրույցներ տալիս են երկրների նախագահները եւ դեսպանները։
Դավթաշենի համայնքապետ Ռուբեն Գեւորգյանի պատասխաններն ակնհայտորեն միջազգային վտանգ չէին կարող ներկայացնել, իսկ թե ում կարող էին դրանք վնասել, թողնում ենք ընթերցողի երեւակայությանը։
