ԻԻՀ դեսպան պրն Համիդռեզա Նիքքարի ելույթը Երեւանի պետական համալսարանում
Չար հոգիների նկատմամբ հավատքը բազմաթիվ ազգերի, ներառյալ հնդիկների, իրանցիների եւ հայերի մեջ ի վերուստ գոյություն է ունեցել. դրա հետեւանքներն այսօր էլ նկատելի են։ Հայոց, ինչպես նաեւ պահլավերեն լեզվում չար հոգիներին «դեւ» են անվանել։ Արդի պարսկերենում, սակայն, դա ստացել է «դիվ» տեսքը՝ սատանա ընկալումով։ Գոյություն ունի նաեւ «չար հոգու» հականիշը՝ «սուրբ հոգի», որը հայերենում հրեշտակ է անվանվում։ Վերջինս պահլավերեն լեզվի ֆերեշտակ եւ արդի պարսկերենի ֆերեշտե բառի համանունն է։ Նմանատիպ օրինակներն ու ընդհանրությունները բազմաթիվ են, իսկ ես հատկապես այս երկուսն եմ նշում, քանզի մենք երկու այնպիսի հսկա, այնպիսի ցասումնալից ու հավերժական վկաներ ունենք, ինչպիսիք են Արարատը եւ Ալբորզը։
Այս երկու լուռ ու մունջ հսկաները կարող են պարզորոշ վկայել, որ մեր երկու երկրները այսօրվան հասնելու համար ինչպիսի բուռն պայքար են մղել ընդդեմ դեւերի ու դիվերի եւ ինչպիսի փառքով են վեր հառնել պատմության անդունդներից։ Նրանք իսկապես վկա են, թե մեր հրեշտակներն ու ֆրեշտակները տարբեր երանգներով ու այլեւայլ կերպարանքով, ինչպես են արձագանքել մեր ճիգերին ու մեզ փրկել արհավիրքներից։Այսպիսով, ոչ միայն մեր բառերի ու դարձվածքների նմանությունն է խորհրդանշական, այլեւ մեր ճակատագրերը։ Այսօր որոշակի աղտերից ձերբազատված թերեւս պայքարում ենք ժամանակի դեւերի դեմ, սակայն հրեշտակներն ու ֆրեշտակները կրկին անգամ մեզ մերձեցրել են, եւ մեր միաբանության պատճառն են դարձել…
Ես իմ ողջ կյանքում զանազան առաքելություններիս ողջ ընթացքում, մի հողի վրա, որտեղ հնարավոր էր եւ օտար զգալ, ինձ այնքան մոտիկ ու հարազատ չեմ զգացել՝ ինչքան Հայաստանում։ Կարծես իմ տանը, իմ հայրենիքում եմ եղել։ Կարծես բոլոր հետիոտներին ճանաչել եմ, կարծես անհատ-անհատի հետ ժամերով զրույցի եմ բռնվել, եւ հենց այս բուն պատճառով էլ բառերի ու ճակատագրերի նմանություններն անիմաստ չեմ համարում։ Իսկապես որ նույն արմատներից ենք սերվել։ Արարատն ու Ալբորզը այս միաբանության եզակի վկաներն են։
Կարդացեք նաև
Թանկագին բարեկամներ
Մշակույթի թանկագին նվիրյալներ
Դուք էլ եք վկա, որ իմ առաքելության ընթացքում հենց ձեր շարքերից բազմաթիվ սրտակից բարեկամներ եմ գտել։ Բարեկամներ, որոնք ապրում են իրանական բանաստեղծություններով, իրանական լեզվով ու մշակույթով, Իրանով։
Ես էլ իմ հերթին ձեր երգերում, ձեր էպոսներում, ինչպես նաեւ Հայաստանի բարքերի ու ավանդույթների մեջ ինձ եմ որոնում, մեր նախնիներին եմ փնտրում, որոնք դժվարությունների ծնունդ եւ աննկուն հավատացյալներ են եղել եւ արատավոր երեւույթների դեմ պայքարում պատվով են դուրս եկել։ Թույլ տվեք այս վերջին հանդիպումը այն անձանց առաջին հանդիպումը համարեմ, ովքեր այսօր առավել լավ են ճանաչում իրար, քան երեկ։ Ում այսօր ավելի նպաստավոր առիթ է ընձեռվել իրար որոնելու։ Այս մաքրամաքուր զգացմունքի պահպանումը համոզմունքի հանձնարարականն է, որը ինչպես մի արժանավոր ժառանգություն, պետք է փոխանցվի ապագա սերունդներին…
Եկեք աշխատենք, որ դեւերն ու դիվերը այլեւս մեզ չգերիշխեն։ Եկեք փութանք, որպեսզի մեր քաջարի մարտիկների եւ մեր հողերում ննջած հրեշտակների արյան գնով ձեռք բերած ազատությունն ու անկախությունը ի չիք չդառնան։ Եկեք ջանանք, որպեսզի մեր երկու երկրները օրավուր էլ ավելի միաբանվեն ու մերձենան։
Սա թող լինի մի նորովի եւ սրտառուչ համաձայնության առաջին օրը։ Լինի հարաճուն միաբանության առաջին օրը… Ես այս համոզմունքին եղել եմ ու կմնամ։ Թող ձեր սիրտն ու համոզմունքն էլ այդպես լինի։
