«հայ», «Հայաստան», «հայկական», «հանրապետություն», «հանրապետական» բառերի համար
Այսօր բազմաթիվ ձեռնարկություններ օգտագործում են Հայաստանի Հանրապետության հեղինակությունն իրենց ֆիրմային անվանումներում։ Ֆինանսների եւ էկոնոմիկայի նախարարության օրենսդրության զարգացման բաժնում փորձեցի ճշտել «Ֆիրմային անվանումների մասին» եւ «Պետական տուրքի մասին» օրենքների գործածման հետ կապված պրոբլեմները բաժնի պետ Սուրեն Պետրոսյանի հետ հարցազրույցի ընթացքում։
-Ովքե՞ր են մշակել «Ֆիրմային անվանումների մասին» ՀՀ օրենքը։
-Ես անձամբ տեղյակ չեմ՝ ով է մշակել օրենքը։ Կոնկրետ մարմինն է զբաղվում այդ հարցով։ Այն գալիս է կառավարություն, կառավարության օրենսդրական նախաձեռնությամբ գնում է ԱԺ կամ մի որեւէ պատգամավորի միջոցով է դա արվում։ Օրինակ, կա «Գովազդի մասին օրենք», որը մշակել է «Արմավենի» խորհրդատվական կենտրոնը։ Իսկ թե ով է մշակել կոնկրետ այդ օրենքը, ճիշտն ասած, ես տեղյակ չեմ։
Կարդացեք նաև
-Ո՞րն է «Ֆիրմային անվանման մասին» ՀՀ օրենքի նպատակը։
-Այդպիսի օրենքներ աշխարհում ընդունված են։ «Ֆիրմային անվանման մասին» օրենքի նպատակն այն է, որ տարբերակող նշանակություն ունի ձեռնարկությունների, կազմակերպությունների, տնտեսավարող սուբյեկտների համար, պաշտպանում է տնտեսավարող սուբյեկտների իրավունքները՝ իրենց ֆիրմային անվանումների նկատմամբ բացառիկ իրավունքի բնագավառում։ Ցանկացած տնտեսավարող սուբյեկտ, որի ֆիրմային անվանումը օրենքով սահմանված կարգով գրանցված է եւ տրված ֆիրմային անվանման գրանցման վկայական, ունի դրա բացառիկ օգտագործման իրավունքը եւ պաշտպանության իրավունք բոլոր նրանցից, ովքեր խախտում են, այսինքն՝ օգտագործում են այդ նույն ֆիրմային անվանումը իրենց գործունեության մեջ, իրենց ազդագրերում, բլանկներում եւ այլն, դրանով գցում են այն ձեռնարկության վարկը, որը ֆիրմային անվանմամբ մեծ հեղինակության էր հասել։
-Իսկ ո՞րն է «Պետական տուրքի մասին» օրենքի նպատակը, որտեղ նշվում է, որ օգտագործելով «հայ», «Հայաստան», «հայկական», «հանրապետական», «հանրապետություն» բառերը, ձեռնարկությունը պարտավորվում է պետական տուրք մուծել։
-Քանի որ օգտագործելով այդ բառերը, ֆիրմային անվանման մեջ ձեռնարկությանը տրվում է համահայկական նշանակություն, օգտագործվում է Հայաստանի Հանրապետության հեղինակությունը, այդ պատճառով էլ ձեռնարկությունը պարտավոր է լինում վճարելու պետությանը համապատասխան տուրք։ Դա կազմում է 600 հազար դրամ։
-Իսկ ինչո՞ւ հատկապես այդքան, ո՞րն է այն սկզբունքը, որով առաջնորդվելով, սահմանվում է պետական տուրքի չափը։
-Տուրքի չափը կախված է ձեռնարկություններից, կարող է լինել տարբեր չափերի։ Դա սահմանում է մեր հարկային քաղաքականության վարչությունը։ Օրինակ՝ բանկերի համար սահմանված է 3 մլն դրամ տուրք, ապահովագրական ընկերությունների համար՝ 600 հազար, քանի որ բանկերը հսկայական գումարներ են ստանում, բնական է, տուրքի չափը շատ է սահմանված։
-Իսկ ինչպե՞ս է կիրառվում օրենքը։ Ազդո՞ւմ է այն ձեռնարկությունների վրա, որոնք գրանցվել են այդ օրենքի (տուրքի մասին) ընդունումից առաջ։
-Մինչեւ այդ օրենքի ուժի մեջ մտնելը, գրանցված ձեռնարկությունները իրավունք ունեն շարունակելու պահպանել իրենց «հայ», «հայկական», «Հայաստան», «Հանրապետություն», «հանրապետական» բառերը ֆիրմային անվանման մեջ եւ տուրք չեն մուծում պետությանը։
-Իսկ օրենքը տարածվո՞ւմ է, արդյոք, այն ձեռնարկությունների վրա, որոնք իրենց ֆիրմային անվանման մեջ օգտագործել են այդ բառերը, բայց ոչ համահայկական նշանակություն տալու համար։
-Եթե այդ բառերի օգտագործումը համահայկական նշանակություն չունի, ապա թույլտվության կարիք չկա, այսինքն՝ տվյալ տնտեսավարող սուբյեկտը չի պարտավորվում տուրք վճարել պետությանը։ Օրինակ՝ այդպիսի դեպք մեր աշխատանքային գործունեության մեջ պատահեց։ «Հայ-Լի» ձեռնարկության տնօրենը հրաժարվեց պետական տուրք վճարելուց եւ որպես ապացույց բերեց իր երեխաների ծննդականները, որոնցից մեկի անունը Հայկ է, մյուսինը՝ Լիլիթ։ Նա բացատրեց, որ ձեռնարկությունը պարզապես կոչել է իր երեխաների անվան սկզբնատառով՝ «Հայ-Լի»։
-Օրենքում գրվում է «հայ», «Հայաստան», «հայկական», «Հանրապետություն», «հանրապետական» բառերի եւ դրանց թարգմանությունների մասին։ Օգտագործելով ոչ թե «Հայաստան», այլ «Հայաստանի» ձեւը, արդյոք ձեռնարկությունը զրկվո՞ւմ է պետական տուրք վճարելու պարտավորությունից։ Ինչո՞ւ մանրամասնորեն չի նշվում։
-«Հայաստանի» եւ «Հայաստան» բառերը տարբեր բառեր չեն։ «Հայաստան» բառը ներառված է «Հայաստանի» բառի մեջ։ Եվ դա զուտ մեկնաբանության հարց է՝ բառարմատը կա՝ ուրեմն նույնն է, օրենքն այստեղ մեկնաբանվում է նաեւ քերականորեն։ Օրինակ՝ հայ-հայերի. այստեղ բառարմատն օգտագործված է։
-Այդ դեպքում ձեր ասածից ենթադրելի է, որ կարելի էր գրել միայն «հայ» բառը եւ կարիք չէր լինի նշելու «Հայաստան» եւ այլ նման բառերը, քանի որ բառարմատն արդեն կա եւ դրանով կազմված բոլոր բառերը ներառվում են օրենքի մեջ։ Այդպե՞ս է։
-«Հայը» եւ «Հայաստանը» տարբեր բառեր են, քանի որ մեկը բնորոշում է պետություն, մյուսը՝ ազգություն։
-Այսինքն՝ գտնո՞ւմ եք, որ հոդվածը թերություններ չունի։
-Կոնկրետ այդ հոդվածը մեկնաբանությունների խնդիր չունի եւ թերություններ էլ՝ նույնպես։
-Իսկ ձեր պրակտիկայում չե՞ն պատահել այդպիսիք, այսինքն՝ օրենքի մշակման ժամանակ անտեսվել են, բայց աշխատանքի ընթացքում զգացել եք որոշ թերություններ։
-Գուցե լավ կլինի խոսենք առավելությունների՞ մասին։ Սույն օրենքը չի ընդունվել միայն նրա համար, որ սուբյեկտներից գանձվեն տուրքեր։ Այն ընդունվել է, որ պարզապես կարգավորի որոշակի հարաբերություններ, որոնք մինչ այդ մեզ մոտ կարգավորված չէին։ Պետք է հատկապես ուշադրություն դարձնել այն հանգամանքին, որ ձեռնարկությունը օգտագործելով, օրինակ, որեւէ ֆիզիկական անձի անուն, օգտագործում է վերջինիս վարկը, հեղինակությունը։ Նույնը կարելի է ասել պետության հեղինակության, վարկի օգտագործման մասին։
-Եղե՞լ են արդյոք վերոհիշյալ բառերի օգտագործման համար սահմանված պետական տուրքերի մուծումներ։
-Հավանաբար եղել են։ Ես անձամբ այդ վիճակագրությանը ծանոթ չեմ։ Դա հարկային քաղաքականության խնդիրն է։
ՎԱՐԴՈՒՀԻ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ
